Suudi fotoğrafçıların gözünden Mescid-i Haram

İnsan ve inanç temalı olağanüstü çekimler, sosyal medya sitelerinde geniş yankı buluyor. (Fotoğraf: Abdurrahman es-Sehli)
İnsan ve inanç temalı olağanüstü çekimler, sosyal medya sitelerinde geniş yankı buluyor. (Fotoğraf: Abdurrahman es-Sehli)
TT

Suudi fotoğrafçıların gözünden Mescid-i Haram

İnsan ve inanç temalı olağanüstü çekimler, sosyal medya sitelerinde geniş yankı buluyor. (Fotoğraf: Abdurrahman es-Sehli)
İnsan ve inanç temalı olağanüstü çekimler, sosyal medya sitelerinde geniş yankı buluyor. (Fotoğraf: Abdurrahman es-Sehli)

Mescid-i Haram, Ramazan Ayı’nın başlamasından bu yana her gün yaklaşık bir milyon ziyaretçiyi ağırlıyor. Suudi fotoğrafçılar ihrama bürünmüş milyonlarca umrecinin ibadet anlarını objektife alıyor. Mescid-i Haram’daki güvenlik görevlileri de Allah’a dua ederek ve yönelerek, Rahman’ın misafirlerinin emniyetini ve muntazam saf düzenini sağlamak için görev yapıyor.

Fotoğrafçıların makineleri Mescid-i Haram’daki olağanüstü fotoğraflarla dolup taşıyor. (Fotoğraf: Abdurrahman es-Sehli)
Güven ve inançla dolup taşan bu atmosferin ortasında Suudi fotoğrafçı Abdurrahman es-Sehli de diğer meslektaşları gibi Ramazan’ın her günü onlarca fotoğraf çekiyor. Çekimlerinde yenilikçi ve olağanüstü sahneler yakalıyor.
Es-Sehli, Ramazan’ın her gününde Mescid-i Haram’da inanç ve ibadeti anlarını belgelemek için saatler harcadığını söylüyor. Bu yıl Ramazan Ayı’nın, her birinin farklı hikayesi olan milyonlarca ziyaretçi ve umrecinin eşi görülmemiş akınına tanık olduğunu ifade ediyor.
Bu atmosferdeki Müslümanların saf düzeni, aralarındaki dayanışma ve yardımlaşmayı simgeliyor.
Mekke fotoğrafçıları, Ramazan mevsimine yatırım yapmak için yarışıyor. Zira tüm dünyadaki Müslümanların çoğu Mescid-i Haram’a gelerek kutsal yerleri ziyaret etme özlemini gideriyor ve belki de hayatlarındaki ilk Umreyi yapıyor. İnsanların mescide girdikleri, Kabe’nin önünde durdukları, tavaf ettikleri ve onları aynı seviyeye getiren milyonlarca Müslümanın büyüleyici anları, olağanüstü koleksiyonlar için fırsat oluşturuyor.

Ramazan ayı, sıradan detayların anlam bakımından zengin bir tabloya dönüştüğü farklı bir karakter kazandırıyor. (Fotoğraf: Abdurrahman es-Sehli)
Şarku’l Avsat’ın gözlemlerine göre Dünyanın dört bir yanından uzun mesafeler kat eden ve büyük sıkıntılara katlanan Müslümanların bu olağanüstü fotoğrafları, insanlığın ve inancın olağanüstü anlarına değindiği için sosyal paylaşım sitelerinde geniş yankı uyandırdı.
Mekke’nin en önde gelen fotoğrafçılarından Ammar el-Emir’in, Hac mevsimlerinden birinde çekmiş olduğu fotoğrafı, yoğun bir rekabetin ardından, National Georaphic oylamasında birinciliği kazandırmıştı.

Fotoğrafçılar objektiflerini kutsal Mekke şehrinin sokaklarında gezdiriyor ve yılın her günü kalbini tüm Müslümanlarına açan şehrin detaylarını yakalıyor. (Faotoğraf: Abdurrahman es-Sehli)
El-Emir objektifini, büyüdüğü ve yılın her günü kalbini dünya Müslümanlarına açan Mekke’nin sokaklarında gezdiriyor. Ramazan günleri ve geceleri, birçok olağanüstü insani ve inanç anlamı taşıyan küresel bir pencereye dönüşüyor. Ramazan Ayı’nın Mekke sokaklarına farklı bir karakter kazandırdığını ve sıradan detayların anlam bakımından zengin bir tabloya dönüştüğünü belirten El-Emir şunları söyledi:
“Kadrajımı fikir ve imge alanlarına bakan bir bahçıvan gibi tutuyorum. Açıları görmek için gözlerim genişliyor ve görüntünün anlamına dokunuyorum. Fotoğraf makinem, önünde çeşitli kültürler ve yaşam renkleriyle süslenmiş Mekke sokaklarında ya da ibadet etmeye istekli kalplerin ve ruhların çerçevelediği Mescid-i Haram’ın içindeki karelerle doluyor. Kameramın hafızası, özel ve sıra dışı anları belgeleyen çok sayıda olağanüstü çekimlerle ve Allah’a yakaran kişilerin görüntüleriyle dolu. Sonuç olarak bu kareler insanların kalbine giriyor ve hayranlıklarını kazanıyor.”



IMF, Suudi Arabistan'ın mali politikalarını ve çeşitlendirme stratejilerinin başarısını övdü

IMF, Suudi Arabistan'ın mali politikalarını ve çeşitlendirme stratejilerinin başarısını övdü
TT

IMF, Suudi Arabistan'ın mali politikalarını ve çeşitlendirme stratejilerinin başarısını övdü

IMF, Suudi Arabistan'ın mali politikalarını ve çeşitlendirme stratejilerinin başarısını övdü

Uluslararası Para Fonu (IMF), Suudi ekonomisinin güçlü performansını, dış şoklara karşı dayanıklılığını, Krallığın mali politikalarını ve ekonomik çeşitlendirme stratejilerinin başarısını övdü. IMF, küresel belirsizliğin artmasına ve emtia fiyatlarının düşmesine rağmen, Suudi Arabistan için gelecekteki beklentilerin halen güçlü olduğunu belirtti. Ayrıca, petrol fiyatlarındaki gelişmelerden bağımsız olarak, petrol dışı sektördeki büyümeyi sürdürmek ve kapsamlı bir ekonomik çeşitlendirme sağlamak için yapısal reformların sürdürülmesinin önemini vurguladı.

Bu uluslararası değerlendirme, Suudi Arabistan'ın ekonomik politikalarının Vizyon 2030 hedeflerini uygulamaya devam etme ve mali istikrar ile yapısal dönüşüm arasında denge sağlama konusunda başarılı olduğunu yansıtıyor. Kuşkusuz bu da, dış şoklarla başa çıkma ve uzun vadeli kalkınma hedeflerine ulaşma kabiliyetini güçlendiriyor.

IMF’nin bugün Suudi Arabistan ile 4. madde istişarelerini tamamlamasının ardından yayınlanan açıklamaya göre, Suudi ekonomisi, petrol dışı faaliyetlerin büyümesi, enflasyonun kontrol altına alınması ve işsizlik oranlarının 2024 yılının dördüncü çeyreğinde yüzde 7'ye düşerek rekor seviyelere ulaşmasıyla destekleniyor.

cdfgrty
Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva ve Suudi Arabistan Maliye Bakanı Muhammed el-Cedan, IMF'nin Uluslararası Para ve Finans Komitesi toplantısı sırasında (AFP)

IMF'den Amine Mati başkanlığındaki bir heyet, 12-26 Mayıs tarihleri arasında Suudi Arabistan'ı ziyaret ederek 2025 yılına ilişkin 4. madde istişarelerini gerçekleştirdi ve 26 Haziran'da nihai açıklamasını yayınladıktan sonra raporunu nihai kararın alınması için İcra Kurulu'na sundu.

dfgthy
IMF Misyon Şefi Amin Mati, Suudi Ekonomi ve Planlama Bakanı Faysal Al-İbrahim ile görüşmesi sırasında

4. madde raporu, IMF’nin Suudi Arabistan'daki ekonomik büyüme tahminlerini 2025 yılı için nisan ayındaki önceki tahmini olan yüzde 3'ten yüzde 3,6'ya ve 2026 için yüzde 3,7'den yüzde 3,9'a yükseltmesinden birkaç gün sonra yayınlandı.

Harcamaları azaltmaya gerek yok

Mati, yürütme kurulunun raporunda öne çıkan noktaları ele aldığı basın toplantısında, Suudi Arabistan'ın bu yıl harcamalarını yeterince azalttığını ve ham petrol fiyatlarının düşmesi durumunda bile daha fazla mali düzenleme yapmaya gerek olmayabileceğini söyledi.

Şarku’l Avsat’ın IMF’nin döngüsel eğilimlere ters bir mali politika izlenmesi tavsiyesi hakkındaki sorusuna yanıt olarak, fonun ‘bu yıl için harcamaları azaltmak veya mali düzenlemeler yapmak için daha fazla önlem alınması gerektiğini düşünmediğini’ bildirdi.

Suudi Arabistan, 2024 yılının sonlarında, ekonomi çeşitlendirme planlarında ilerlemeyi hızlandırmak amacıyla önceki hedefleri aşarak 2025 yılı harcamalarını 1,285 trilyon riyal (342 milyar dolar) seviyesine indireceğini açıklamıştı.

IMF, bütçe açığının bu yıl yüzde 4'e çıkmasını bekliyor. Mati, Suudi Arabistan'ın yeterli düzeyde dış rezervlere sahip olması nedeniyle bu seviyenin ‘tamamen uygun’ olduğunu belirtti. Suudi hükümeti ise bu yıl için yüzde 2,3'lük daha düşük bir açık bekliyor.

Petrol dışı büyüme ve maliye politikası önerileri

IMF, raporunda, petrol dışı reel gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) 2024 yılında yüzde 4,5 oranında büyüdüğünü ve bu büyümenin perakende, konaklama ve inşaat gibi dinamik sektörler tarafından desteklendiğini vurguladı. Bu durum, Suudi Arabistan'ın Vizyon 2030 hedefleri doğrultusunda uyguladığı ekonomik çeşitlendirme stratejilerinin başarısını teyit ediyor.

Buna karşılık, OPEC+ anlaşması kapsamında alınan üretim azaltma kararı, petrolün dahil olduğu GSYİH’nin yüzde 4,4 oranında düşmesine ve toplam büyümenin yüzde 2'ye gerilemesine neden oldu. Buna rağmen, konut kiralarındaki artışın yavaşlamasıyla enflasyon kontrol altında tutuldu ve Suudi vatandaşlarının işsizlik oranı rekor seviyeye geriledi.

IMF, ticaret dengesinin GSYİH'nin yüzde 2,9'u oranında bir fazladan yüzde 0,5'lik hafif bir açığa dönüştüğünü ve bunun dış borçlanma ve yurtdışındaki döviz varlıklarının birikiminin sınırlandırılması yoluyla finanse edildiğini belirtti. Bununla birlikte, Suudi Arabistan Merkez Bankası (SAMA) rezerv güvenlik marjları güçlü olmaya devam ediyor. SAMA'nın net yabancı varlıkları 415 milyar dolar seviyesinde sabit kalarak, IMF'nin rezerv yeterliliği ölçütünün yüzde 187'sini karşılıyor.

Gelecek beklentileri

IMF, yerel talebin güçlü kalacağını ve petrol dışı büyümenin orta vadede yüzde 3,5'in üzerine çıkacağını öngörüyor. Bu, Vizyon 2030 projelerinin devam etmesi ve büyük uluslararası etkinliklerin düzenlenmesi sayesinde olacak.

Ayrıca, OPEC+ anlaşması kapsamında üretim kesintilerinin kademeli olarak kaldırılmasıyla desteklenen reel GSYİH’nin 2026 yılına kadar yüzde 3,9'a çıkacağı tahmin ediliyor.

Enflasyonun kontrol altında kalması beklenirken, yatırımla ilgili ithalatın artması ve göçmen işçilerin havale akışlarının azalması nedeniyle orta vadede cari işlemler açığının devam etmesi öngörülüyor. Ayrıca, cari işlemler açığının mevduatlardan çekilme, yurtdışındaki döviz varlıklarının birikiminin sınırlandırılması ve dış borçlanmanın artırılması yoluyla finanse edilmesi beklenirken, rezerv güvenlik marjlarının uygun seviyede kalacağı öngörülüyor.

Dış pazarlara açılma alanı

Raporda, borç/GSYİH oranının 2025 yılında GSYİH'nin yüzde 29,8'ine ulaşacağı ve 2026 yılında yüzde 32,6'ya yükseleceği tahmin ediliyor. Raporda, Suudi Arabistan'ın dış pazarlara erişim için halen bir alan olduğu ve zamanla yabancı para cinsinden borç payının hafifçe artacağı görüşü yer alıyor.

Suudi Arabistan'ın kamu borcu 2024 yılında GSYİH’nin yüzde 26,2'sine geriledi ve G20 ülkeleri arasında en iyi oranlardan birini elde etti.

IMF, ülkenin toplam kamu borcunun zamanla ılımlı bir şekilde artacağını, ancak ‘mali durumun düzeltilmesi ve borç ihraç stratejileriyle desteklenerek normal oranlarda kalacağını’ öngördü.

Öte yandan IMF, ticari gerilimler nedeniyle petrol talebinin zayıflaması, hükümet harcamalarının azalması ve bölgesel güvenlik riskleri gibi kısa vadede olası olumsuz gelişmelerin risklerine dikkat çekti. Buna karşılık, petrol üretiminin artması veya Vizyon 2030 kapsamında ek yatırımların gerçekleştirilmesinin büyümeyi destekleyebileceğini belirtti.

Büyümeyi destekleyen maliye politikası

Suudi yetkililerin kamu maliye kurumlarını güçlendirme konusunda kaydettiği ilerlemeyi öven IMF yetkilileri, orta vadeli kamu maliye çerçevesini güçlendirme çabalarının sürdürülmesini teşvik ettiler. Hükümetin beş yıllık orta vadeli mali planlamaya geçişini ve 2030 yılına kadar tüm kurumlar için harcama tavanlarını belirlemede izlenen proaktif yaklaşımı övdüler. Büyümeyi desteklemek için kısa vadede konjonktürel eğilimlerin tersine bir maliye politikası izlenmesini tavsiye ettiler.

İstikrarı güçlendiren mali reformlar

Bankacılık sektörüyle ilgili olarak, yetkililer, sektörün halen iyi sermaye ve kârlılık seviyelerine sahip olduğunu ve yeterli likidite koşullarına ulaştığını vurguladılar. Yönetim ve denetim reformlarının uygulanmasında kaydedilen ilerlemeyi memnuniyetle karşıladılar ve bankacılık sisteminin hızla benimsenmesini ve kapsamlı bir kriz yönetimi çerçevesinin oluşturulmasını teşvik ettiler. Ayrıca, SAMA'nın olası riskleri izleme konusundaki uyanıklığını ve döngüsel dalgalanmalara karşı ters sermaye güvenlik marjı belirleme gibi makro ihtiyati güvenlik araçlarını proaktif olarak kullanmasını övdüler.

sdfrgth
Suudi Arabistan'daki bir pazar (SPA)

2024 yılının sonunda, Suudi bankacılık sektörü, batık kredilerin yüzde 1,2'ye düşmesiyle yüksek bir dayanıklılık sergiledi.

IMF yetkilileri ayrıca, finansman kaynaklarının çeşitlendirilmesine yardımcı olmak için önemli olan yerel finansal piyasanın derinleştirilmesinde kaydedilen ilerlemeyi memnuniyetle karşıladılar.

IMF, kamu maliyesinin şeffaflığında kaydedilen önemli ilerlemeyi vurguladı. Ayrıca, olası yükümlülükler de dahil olmak üzere risk analizinde gösterilen çabaları övdü. Yetkililer, son zamanlarda ihraç edilen devlet tahvillerinin getiri farklarının daralmasının, yatırımcıların kamu maliye politikalarının sürdürülebilirliğine olan güveninin arttığını yansıttığını belirtti.

Dünya Kupası maçlarına ev sahipliği yapmak

IMF’nin raporuna göre, Suudi Arabistan'ın 2034 Dünya Kupası'na ev sahipliği yapma hazırlıkları, Vizyon 2030 ile uyumlu olarak altyapıya yaklaşık 26 milyar dolarlık harcama yapılmasını içeriyor ve bunun Suudi Arabistan'ın GSYİH’sine 9 milyar ila 14 milyar dolar arasında katkı sağlaması bekleniyor.

sdfrgty
Riyad'da geniş katılımın olduğu etkinliklerden biri (Şarku’l Avsat)

Raporda, güncellenen yatırım yasası vurgulanarak, bu yasanın yerli ve yabancı yatırımcılar arasında haklar ve yükümlülükler açısından eşit muameleyi garanti ettiği belirtildi.

Gelecek için yapısal reform ivmesi

Yetkililer, 2016 yılından bu yana Suudi Arabistan tarafından gerçekleştirilen ‘etkileyici’ yapısal reformları övdü ve petrol fiyatlarındaki dalgalanmalardan bağımsız olarak bu ivmenin korunmasının önemini vurguladı. Özellikle, düzenleyici ortam ve iş ortamındaki iyileşmeyi, kadınların işgücü piyasasına katılımını ve insan sermayesinin geliştirilmesini memnuniyetle karşıladılar. Ayrıca ekonomik faaliyetlerin çeşitlendirilmesini ilerletmek için özel sektör yatırımlarını çekmeye yönelik çabaların sürdürülmesi çağrısında bulundular.

IMF, açıklamasını, Suudi Arabistan'ın bölgedeki liderlik rolünü, istikrarın sağlanmasındaki rolünü ve G20 gibi çok taraflı uluslararası forumlara aktif katılımını takdir ederek tamamladı ve küresel zorlukların ele alınmasına yönelik sürekli katkılarının önemini vurguladı.