Dünya Sağlık Örgütü’nden Sudan’da salgın hastalık uyarısı

Askeri personelin bulaşıcı virüslerin bulunduğu bir laboratuvarın kontrolünü ele geçirmesinin ardından Dünya Sağlık Örgütü salgın hastalıkların yayılması için önlemler alıyor.

WHO Bölge Direktörü Ahmed el-Manzarî (Şarku’l Avsat)
WHO Bölge Direktörü Ahmed el-Manzarî (Şarku’l Avsat)
TT

Dünya Sağlık Örgütü’nden Sudan’da salgın hastalık uyarısı

WHO Bölge Direktörü Ahmed el-Manzarî (Şarku’l Avsat)
WHO Bölge Direktörü Ahmed el-Manzarî (Şarku’l Avsat)

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Sudan'daki çatışmanın taraflarından birinin, Ulusal Halk Sağlığı laboratuvarını işgal etmesinin ülkede zaten vahim olan insani ve tıbbi durumu daha da kötüleştireceği uyarısında bulundu. Laboratuvarda bulunan bulaşıcı hastalık virüslerinin yayılması halinde beklenen riskleri belirlemek için şu anda uyguladığı prosedürlerin neler olduğunu da açıkladı.
WHO Doğu Akdeniz Bölge Direktörü Dr. Ahmed el-Manzarî konuyla ilgili olarak Şarku’l Avsat’a şunları söyledi: “Ciddi riskleri nedeniyle bu eylemleri şiddetle kınıyor ve laboratuvarı kontrol eden tarafa, çatışmalarda ölenlerin sayısının arttığı bir dönemde, çevre ve halk sağlığı için tehlike arz eden her türlü önlemden kaçınması çağrısında bulunuyoruz. Ordu ve Hızlı Destek Güçleri arasındaki çatışmalarda ölenlerin sayısı 512'ye, yaralananların sayısı ise 4193'e yükseldi.” el-Manzarî Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Dünya Sağlık Örgütü'nün şiddetin taraflarından birinin Sudan'da biyolojik numuneler ve bulaşıcı virüsler içeren ulusal halk sağlığı laboratuvarını işgal ettiğine dair raporlar aldığını söyledi, “ancak örgüt laboratuvarı işgal eden tarafın kimliğini doğrulayamıyor.” dedi.
el-Manzarî sözlerini şöyle sürdürdü: “Laboratuvarı işgal edenlerin amaçları hakkında spekülasyon yapmak çok zor ancak Dünya Sağlık Örgütü bu durumun sonuçları konusunda endişe duyuyor. Şu anda halk sağlığına yönelik riskleri daha iyi tespit edebilmek için bir değerlendirme yürütüyoruz” diyerek Sudanlı sağlık yetkililerinin laboratuvarı bir an önce kurtarmaları için desteklenmesi gerektiğini vurguladı. el-Manzarî’ye göre, laboratuvarın işgal edilmesinin sağlık açısından yarattığı başlıca tehlike, çalışanların ayrılması ve temel laboratuvar ekipmanlarını çalıştıracak yakıt ve elektriğin olmaması nedeniyle bulaşıcı hastalıkların teşhis ve kontrolünde halk sağlığı alanındaki hayati rolünü oynamayı bırakacak olmasından ileri geliyor.
el-Manzarî, eğitimsiz kişilerin bulaşıcı örnekleri yanlış kullanması ve böylece önce kendilerine sonra da başkalarına bulaştırması riskinin de bulunduğuna işaret ederek, sürekli değerlendirmenin bu olasılığın boyutunu ve ciddiyetini belirlemeye yardımcı olacağını belirtti. el-Manzarî, elektrik kesintileri nedeniyle laboratuvar dondurucularının sıcaklığının artacağını ve bunun da zamanla tüm virüslerin olmasa da bazılarının etkisiz hale gelmesine yol açacağını vurguladı ancak virüslerin tehlike olmaktan çıkmasının aylar süreceğini de belirtti.
el-Manzarî, “Dünya Sağlık Örgütü yönetimi, Sudan halkının sağlığı ve güvenliği ile ilgili diğer konular hakkında Sudan'daki temsilcisiyle her gün temas kuruyor ve şiddet olayları nedeniyle tüm laboratuvarı çalışanlarının bölgeyi terk etti. Şu ana kadar gelinen aşamada, saldırıya uğrayan diğer sağlık tesisleri gibi laboratuvarın da akıbetini tahmin etmek mümkün değil. Ancak teknik olarak konuşmak gerekirse, elektrik kesintisi laboratuvar dondurucularının aşırı ısınmasına neden oluyor; bu da bir dizi virüsün zamanla etkisiz hale gelmesine yol açıyor.” dedi.



Ahmed Şara'nın siyasi esnekliği ve mezhepçilik söylemi hakkında

Şam'daki Rukiyye bint Hüseyin’in türbesini ziyaret eden bir kişi (Reuters)
Şam'daki Rukiyye bint Hüseyin’in türbesini ziyaret eden bir kişi (Reuters)
TT

Ahmed Şara'nın siyasi esnekliği ve mezhepçilik söylemi hakkında

Şam'daki Rukiyye bint Hüseyin’in türbesini ziyaret eden bir kişi (Reuters)
Şam'daki Rukiyye bint Hüseyin’in türbesini ziyaret eden bir kişi (Reuters)

Ahmed Mahir

Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara'nın, diktatör Beşşar Esed'in devrilmesinden sonra ülkesinin hayatta kalması için ulusal birliğin hayati önem taşıdığı temel gerçeğinin tamamen farkında olduğu aşikar. Kürtlerle uzlaşma ve Dürzi liderlerle görüşme, sadece yeni rejiminin siyasi istikrarı açısından değil, aynı zamanda çatışma sonrası yeniden inşa süreci açısından da önemli.

Şara, hızlı ve kararlı hamleleriyle büyük bir siyasi esneklik gösterdi. Zira Esed rejimine karşı gerçekleştirilen başarılı darbeden sadece üç ay sonra kamuoyundaki dramatik değişimin farkında. Yine jeopolitik ve uluslararası güçlerin kararlarını yakından izlediğini de biliyor.

Bu siyasi esneklik, son günlerde yaptığı uzlaşmacı konuşmalarda ve aldığı kararlarda da açıkça görülüyor. Bunlar arasında Suriye sahilinde Alevi ailelerin infaz edilmesinin ardından bir araştırma komitesinin kurulması da yer alıyor. Batı medyası bunu -beklendiği üzere- doğası ve kökeni itibarıyla “mezhepsel şiddet” olarak yansıttı ve bu, Suriye'nin aşırı basitleştirilmiş ve yüzeysel bir tasviridir.

Mezhepsel şiddet, Esed’in yönetimine karşı çıkan barışçıl protestoculara yönelik acımasız baskısının trajik bir yönü olsa da, iç savaşa dönüşen çok daha geniş bir senaryonun yalnızca bir yönüdür. Daha geniş tablo her zaman politiktir çünkü üç temel faktörü içerir; iktidar, haklar ve kaynaklar.

Batı medyası, beklendiği üzere, Suriye sahilinde yaşananları doğası ve kökeni itibarıyla mezhepsel şiddet olarak yansıttı ve bu, Suriye'nin aşırı basitleştirilmiş ve yüzeysel bir tasviridir

Şara, ortaya çıkan krizi yönetmek için stratejilerini ve politikalarını akıllıca ayarladı; konuşmalarında Suriyelileri Sünni, Alevi, Kürt, Hristiyan veya Dürzi olarak sınıflandırmayı reddetti.

Suriye Devlet Başkanı bunu yaparak, Esed rejiminin onlarca yıldır yaydığı mezhep çatışmasının kaçınılmaz olduğu ve devrilmesi halinde barışçıl bir şekilde bir arada yaşama veya uzlaşma yönündeki her türlü girişimin faydasız olacağı mitini çürütmeye çalışıyor.

Sahil bölgesindeki şiddeti mezhepsel bir şiddet olarak basitleştirmek, bu grupların kendi içlerindeki çeşitliliği göz ardı etmektir. Aynı zamanda, bu kimliklerin ötesinde var olan karşılıklı tarihsel ilişkileri ve siyasal ittifakları, isteyerek ya da istemeyerek, tanımayı da reddetmektedir. İç savaşa dönüşen devrim öncesinde, kökleri hem Sünni hem de Alevi mezheplerine dayanan Baas Partisi'nde, her iki kesimden de üyeler, hükümette ve parti yapısında çeşitli pozisyonlarda birlikte çalışmaktaydı. Ancak Esed rejimi daha sonra Alevileri kayıran bir politika benimsedi. Toplumsal düzeyde ise Sünni ve Alevi aileler arasında çok sayıda karma evlilikler gerçekleşti.

Burhan Galyun gibi Suriyeli aydın ve düşünürler, mezhepçiliğin dinsel farklılıklardan ziyade devlet ve siyasi pratiklerden etkilenen suni bir olgu olduğu konusunda uzun zamandır uyarılarda bulunmaktadır.

Mevcut krize mezhepsel açıdan baktığımızda, dış güçlerin çatışma ve siyasi krizlere mezhepsel bir renk kazandırmadaki etkisini açıkça görürüz. İran ve Hizbullah gibi bölgesel aktörler, Esed rejimini, Sünni aşırılıkçılığa karşı Şiilerin koruyucusu olarak göstererek desteklediler. İsrail de son dönemde mezhepçi dalgaya kapılmış durumda ve kendisinin Ortadoğu'da “azınlık” olduğu, Suriye'de Şara ve İslami hükümeti altında yaşayan Dürzi azınlığın “koruyucusu” olduğu siyasi taktiğini kullanıyor. Sünni çoğunluklu bir ülke olan Türkiye de, Esed rejimine karşı sert muhalefette bulunan Şara liderliğindeki Heyet Tahrir el-Şam'a stratejik destek sağladı.

Bölgesel ve uluslararası dinamiklere ilişkin derin bir anlayışı yansıtan son kararları alan tek kişi Şara değildi.

Kürt liderliğindeki ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri (SDG) Komutanı Mazlum Abdi, Şara ile tüm askeri ve sivil kurumları Suriye devletine entegre etmeyi amaçlayan tarihi anlaşmayı imzalamasının ardından Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı röportajda, Şara'nın ülkenin “cumhurbaşkanı” olduğunu söyledi.

Suriye'de Haseke, Rakka ve Deyrizor şehirlerinde hayati öneme sahip petrol ve doğalgaz yataklarının bulunduğu stratejik bir bölgeyi kontrol eden Abdi, Irak Kürdistan Bölgesindeki özerkliğin Suriye'de tekrarlanmasını istemediğini de söyledi.

Bu, onun Kürt-Türk ikilemiyle başa çıkma ve belki de Ankara'nın güçlerini hedef almasına son verip, Suriye topraklarına yönelik askeri müdahalelerini durdurmaya yönelik siyasi zekasını gösteriyor.

sdrfgty
Ahmed Şara ve Mazlum Abdi, Şam'da ulusal uzlaşı anlaşmasını imzalıyor (AFP/HO/SANA)

Abdi'nin hızlı ve esnek politikası, hükümetin merkezi olan başkent Şam'daki Suriyeliler tarafından olumlu karşılandı. Suriyeliler coşkuyla kutlamalara katılırken, atmosfer birlik ve beraberlik duygusuyla doldu. Suriyeliler anlaşmanın güvenin yeniden inşasının önünü açmasını umarken, Abdi de demokratik seçimler yapılması halinde kamuoyunun desteğini almaya çalışıyordu.

Suriye'de istikrarlı bir yönetimin, başta ideolojik bakış açısında köklü bir değişim yaşayan Şara olmak üzere, tüm siyasi tarafların sürdürülebilir uygulamalarına gereksinimi var. Şara çok etnikli bir toplumda aşırılığın ve şiddetin sadece bölünmenin ve savaşların devam etmesine neden olacağını anladı. Özellikle yeni Suriye'nin uluslararası alanda tanınan cumhurbaşkanı olduğu için sahip olduğu siyasi esneklik, bilhassa DEAŞ ve el-Kaide'nin yenilgisinden sonra Suriye'deki çeşitliliği tehdit eden radikal ideolojilerin cazibesini kaybetmesine yardımcı oluyor.

Ancak Şara'nın bu muazzam ideolojik dönüşümünün arkasında bir başka önemli siyasi neden daha var, o da imaj. Mevcut siyasi ortamda uluslararası tanınma ve meşruiyete duyulan ihtiyaç, uluslararası ve bölgesel destek mesajları almaya devam eden Şara'nın sahip olduğu siyasi esnekliğin ardındaki önemli bir itici güçtür. Suriye gibi savaş nedeniyle parçalanan bir ülkenin yeniden inşası, zorlu bir ekonomik ve mali görevdir. Bu görev, uluslararası toplum Şara’nın ekonomik performans sayesinde popülerliğini artırması, siyasallaşmış mezhepçiliğin kökünün kazınması için destek vermeden gerçekleşemez.