Sudan’da önde gelen muhaliflerden ve Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) liderlerinden biri olan eski bakan Halid Ömer Yusuf, ülkede devam eden çatışmayı ‘kaybedeninin vatan olduğunu ve kazananın olmadığı bir savaş’ olarak nitelendirdi. Çatışmanın devam etmesi halinde devletin çökebileceği uyarısında bulunan Yusuf, çatışmanın ‘derhal’ durdurulmasının önemli olduğunu vurguladı.
Sudan'daki siyasi süreç sözcüsü Halid Ömer Yusuf, dün, Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda, içinde yer aldığı muhalefet koalisyonu ÖDBG’ye ve çerçeve anlaşmayı imzalayan sivil güçlere yönelik çatışmayı körükledikleri suçlanmasının Ulusal Kongre Partisi iktidarı simalarının çatışmanın fitilini ateşlemedeki rollerini örtbas etmek için yaydıkları bir yalan olduğunu söyledi.
Eski Başbakan Abdullah Hamduk hükümetinde Kabine İşleri Bakanı olarak görev yapan Yusuf, şunları söyledi:
“ÖDBG, feshedilmiş rejimin simalarının, ordu ve Hızlı Destek Kuvvetleri’ni (HDK) kışkırtma girişimlerine daha önce dikkati çekerek herhangi bir silahlı çatışmayı önlemek için müzakere edilmiş bir siyasi çözüm sundu. ÖDBG, ordu, HDK ve sivil güçler ile emniyet ve askeri kurumların reformu için siyasi bir anlaşmaya vardı. Çatışmaların başlamasından bir gün öncesine kadar bunun için çabaladı.”
Çerçeve anlaşmanın tarafları ile ordu ve HDK arasındaki iletişimi sürdürerek onları çatışmayı durdurmaya ve sorunları barışçıl bir şekilde çözmeye çalıştığını söyleyen Yusuf, ‘ateşkes amacıyla çatışmayı sona erdirmek ve yansımalarının iç savaşın yeniden başlamasını önleyecek şekilde ele almak için’ söz konusu taraflarla temasları ve görüşmeleri sürdürme sözü verdi.
ABD ve Suudi Arabistan’ın girişimine değinen Yusuf, “ABD-Suudi Arabistan girişimi, şu an yürürlükte olan insani ateşkesi uzatmak ve kapsamlı bir siyasi çözümün başlangıcı olarak kalıcı bir ateşkese dönüştürmek amacıyla doğrudan bir toplantı düzenlemek için önemli ilerlemeler kaydetti. ÖDBG, bu girişimi savaşı sona erdirmek için gerçek bir fırsat olarak güçlü bir şekilde destekliyor. Gerçek şu ki, ÖDBG, feshedilmiş rejimin simalarının orduyu ve HDK’yı çatışmaya sürükleme girişimlerinin farkındaydı. Dolayısıyla herhangi bir silahlı çatışmanın çıkmasını önlemek için müzakere edilmiş bir siyasi çözüm sundu. Ordu, HDK ve sivil güçler arsında 5 Aralık 2022’de siyasi bir çerçeve anlaşmaya varılmış, 15 Mart'ta da emniyet ve askeri kurumların reformu üzerinde uzlaşılmıştı” şeklinde konuştu.
Dün sabah saldırılar sırasında başkent Hartum'da yıkılan bir evden geriye kalanlar (AP)
ÖDBG’nin son güne kadar ordu ile HDK arasında çatışma çıkmasını önlemek için çabaladığını anlatan Yusuf, “İlk günden beri çatışmaya karşıyız. Çatışmayı durdurmak ve anlaşmazlıkları çözmenin tek yolu olarak barışçıl siyasi çözümlerin tercih edilmesi amacıyla ordu ve HDK ile dengeli ve kesintisiz bir iletişim kurmaya devam ediyoruz” ifadelerini kullandı.
‘Sivil güçler arasındaki anlaşmazlıkları ve bölünmeleri’ eleştiren ve onları ‘çatışma ortamı yaratmaktan sorumlu’ tutan Yusuf, “Aralarındaki anlaşmazlıklar, eski rejimin simalarının yeniden siyaset sahnesine dönmesi için uygun bir ortam sağladı. Sivillerin, siyasi geçişi sağlamak ve gelecekteki en kötü senaryolardan kaçınmak için sıkı bir şekilde birlikte çalışma yeteneklerini zayıflattı” dedi.
Eski Devlet Başkanı Ömer el-Beşir rejimini düşüren halk devrimine öncülük eden ÖDBG, çerçeve anlaşmanın imzalanmasının ardından bölündü. Komünist Parti liderliğindeki sol partiler, ardından Cuba'da Sudan Barış Anlaşması'na imza atan silahlı hareketler ÖDBG’den ayrıldı. Ordu Komutanı Abdulfettah el-Burhan tarafından gerçekleştirilen 25 Ekim 2021 darbesini de desteklediler. Daha sonra ‘ÖDBG - Demokratik Blok’ adlı yeni bir ittifak kuruldu. Arap Sosyalist Baas Partisi de çerçeve anlaşmanın imzalanmasının arifesinde ÖDBG’den ayrıldı.
Yusuf, çerçeve anlaşmaya taraf olanların rolü ve ÖDBG'nin savaş sırasındaki rolü ile ilgili olarak birincisi ‘en geniş savaş karşıtı sivil cephenin oluşturulması’ olmak üzere üç alanda çalışmalar yaptıklarını belirterek, “Gerçekten de savaşı durdurmak ve demokrasiyi yeniden tesis etmek için bir sivil cephenin kurulmasını sağlamayı başardık. ÖDBG, şu an Sudan'daki en büyük koordinasyon organı ve ana siyasi güçler, direniş komiteleri, demokratik sivil toplum, profesyonel ve sendika grupları ve ulusal ağırlığa sahip nüfuz sahibi isimler yer alıyor.
ÖDBG’nin üzerinde çalıştığı ikinci alanın ordu ve HDK ile iletişim kurarak onları çatışmayı durdurmaya, kalıcı bir ateşkes için çalışmaya ve çözülmemiş sorunları savaşla değil, barışla çözmeye itmek olduğunu söyleyen Yusuf, üçüncü alanın ise uluslararası toplumu çatışmaya karşı seferber etmek ve uluslararası çabaları daha iyi koordine etmek için bölgesel ve uluslararası iletişim ve çatışmanın durdurulmasına yardımcı olmak için, çatışmadan etkilenenlere düzenli insani yardım sağlanması ve Sudan'ın yaşadığı felakete siyasi bir çözüm bulmak için sıkı koordinasyon kurulması olduğunu vurguladı.
Siyasal İslamcılar ve Ulusal Kongre Partisi (Beşir'in partisi) destekçilerinin de aralarında bulunduğu çatışmanın sürmesini destekleyen ve çatışmanın çıkmasından ÖDBG’yi sorumlu tutarak ÖDBG ile iletişimin kesilmesi çağrısında bulunan grupların yaydıkları yalanlarla mücadele ettiklerini belirten Yusuf, ordu ve HDK komutanlarıyla aralıksız temas halinde olduklarını açıklayarak “Evet, ordu ve HDK komutanlarıyla kesintisiz olarak iletişim halindeyiz ve iki tarafı çatışmayı durdurmaya ve üzerinde anlaşmaya varılan sorunları barışçıl bir şekilde çözmeye çağırıyoruz” dedi. Yusuf, çatışmadan kaynaklanan acil insani duruma müdahale için koordinasyon sağlamak ve çatışmayı sona erdirecek, yansımalarını ele alacak ve tekrar yaşanmasını engelleyecek kapsamlı ve barışçıl bir siyasi çözüme ulaşmak için kalıcı bir ateşkesin sağlanması amacıyla çeşitli temaslar ve görüşmeler sürdüreceklerini de sözlerine ekledi.
Siyasi süreç sözcüsü, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Suudi Arabistan-ABD girişimi, şu an yürürlükte olan insani ateşkesi uzatmak ve kapsamlı bir siyasi çözüme ulaşmanın başlangıcı olarak kalıcı bir ateşkese varmak için doğrudan bir toplantının ayarlanması için önemli ilerlemeler kaydetti.”
ÖDBG’nin Suudi Arabistan-ABD girişimini desteklediğini söyleyen Yusuf, “Bu girişimi destekliyoruz ve tam bir iş birliği içindeyiz. Girişim, çatışmanın sona ermesi için gerçek bir fırsatı temsil ediyor. Girişim ve onunla koordinasyon sağlayan uluslararası toplumla sürekli iletişim halindeyiz. Acil ve kalıcı bir ateşkese ulaşmak, insani durumu ele almak ve sürdürülebilir bir siyasi çözüm elde etmek için entegre çabalar üzerinde çalışıyoruz” şeklinde konuştu.
ÖDBG’nin ‘Sudanlı taraflar arasında diyalogun başlatılmasına uygun zemin hazırlayan ve sorunları silahlarla değil diyalog yoluyla çözmelerine yardımcı olan olumlu bir uluslararası rolü desteklemeye’ hazır olduğunu ifade eden Yusuf, ‘çatışmadan etkilenenlerin acil insani ihtiyaçlarını karşılamak için geniş bir uluslararası eylem’ çağrısında bulundu.
Yusuf, şunları söyledi:
“Platformların çoğalmaması ve çatışmayı sona erdirmek için harcanması gereken çaba ve zamanın boşa gitmemesi için çatışmanın durdurulması için başlatılan tüm uluslararası ve bölgesel girişimler arasında sıkı bir koordinasyon kurulmasını bekliyoruz.”
Uluslararası tarafları çatışmayı körükleyebilecek ya da uzatabilecek her türlü açıklamadan ve eylemden kaçınmaya çağıran Yusuf, “Uluslararası ve bölgesel tarafların, çatışmanın, devam etmesi halinde bölgesel ve küresel çapta yıkıcı etkileri olacak olan bu çatışmanın sona erdirilmesinde gerçek çıkarları söz konusu” diye konuştu.
Çatışmanın en kısa zamanda sona ermesinin umduğunu söyleyen Yusuf, ‘ülkenin çöküşü’ konusunda uyararak “Çatışmanın geç olmadan bir an önce sona ermesini umuyor ve bunun için çalışıyoruz. Bu, ülkenin çöküşüne ve yıkımına yol açacak kanlı bir çatışmadır. Umudumuzun kaynağı, halkın çatışmayı reddeden vakarlı duruşudur. Bunun kaybedenin bir ülkenin kendisi olduğu ve hiçbir yararı olmadığı inancı şekillenmeye başladı.
ÖDBG’yi çatışmanın sorumlusu olmakla suçlayan siyasal İslamcıların tehditlerine değinen Yusuf, Sudan Âlimleri Heyet Başkan Yardımcısı Dr. Abdulhay Yusuf’un öldürülmeleri çağrısında bulunması, Ulusal Kongre'nin eski başkent sorumlusu Enes Ömer'in muhalefetin karşısına tutuklanmaktan daha fazlasıyla çıkacaklarına dair sözleri ve diğer üstü kapalı tehditlerle ilgili olarak, “Bu kişiler, 30 yıldır Sudan halkına karşı suçlar işleyen, milyonlarca insanı öldüren ve yerinden eden bir suç örgütünün üyeleridir. Halen dökülen bunca kana rağmen doymadılar. Tehditleri, onların aşırılık yanlısı terör projesini ortaya koymaktadır. Siyasal İslamcılar ve eski rejimin destekçileri tarafından savrulan tehditler, insan hakları savunucularını korkutamaz. Bu bizi hiç korkutmuyor. Çünkü burası bizim ülkemiz. Nasıl tehditler savururlarsa savursunlar ülkemize karşı milli görevimizi yerine getirmekten asla geri adım atmayacağız. Biz bu savaşı durdurmak için çalışıyoruz ve onun davullarını çalanlara boyun eğmeyeceğiz. Daha önce yaptıkları gibi Sudanlıların çoğunun kanı dökülse bile iktidara geri dönmeyi hedefliyorlar. Hatta dini suç eylemlerine alet etmeye çalıştılar. Çatışmayı sona erdirerek, zulmün ve hegemonyanın olmadığı sivil, demokratik bir sürece dönerek vatanı parçalanmaktan korumaya ve insanların hayatını kurtarmaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.
Başka herhangi bir siyasi seçenekten bahsetmeden önce çatışmayı sona erdirmeyi başlıca öncelik olarak gören Yusuf, “Şu an önceliğimiz çatışmayı durdurmak. Çatışmanın, Sudan halkının demokratik bir sivil yönetime yönelik umutlarını ve özlemlerini kırmadığına eminiz. Bu da sivil sürecin istikrarı, güvenliği, barışı, kalkınmayı, özgürlüğü ve halkımız için iyi bir yaşamı garanti eden her şeyi sağlamanın en iyi yolu olduğunu şüpheye yer bırakmayacak şekilde kanıtladı” yorumunda bulundu.
Yusuf, ordu ile HDK arasındaki çatışmanın ülkedeki siyasi sürece olan etkisine ve taraflar arasında imzalanan çerçeve anlaşmanın sonu olup olmayacağına dair şunları söyledi:
“Çatışmanın 15 Nisan'da patlak vermesiyle kesintiye uğrayan siyasi sürecin geleceğine dair konuşmak için henüz çok erken. Şu anda en acil ulusal önceliğe yani çatışmanın derhal ve geç kalmadan durdurulmasına odaklanmış durumdayız. Çerçeve anlaşma, Sudan halkının büyük bir kesiminin özlemlerini ifade eden çok sayıda temele ve ilkeye sahip. Bunların başında siyasetten tamamen uzaklaşmış tek bir profesyonel ve ulusal ordunun oluşturulmasını sağlayacak tam bir sivil otoritenin kurulması, emniyet ve askeri kurumlarda reform yapılması ve ülkeyi özgür ve adil seçimlere taşıyacak bir geçiş sürecinin başlamasıdır. Çatışma, bu ilkelerin ve temellerin silahlara, ölüme ve yıkıma karşı mükemmel bir çözüm ve nesnel bir alternatif olduğunu teyit ediyor.”
