Çin'in ilk uzay istasyonu çalışmasında yeni adım: 12 astronot eğitime başladı

Görselde Çin'in geçen ay Mar yörüngesine ulaşan keşif aracı Tianwen 1 resmediliyor (Çin Havacılık ve Uzay Bilimi ve Teknolojisi Kurumu)
Görselde Çin'in geçen ay Mar yörüngesine ulaşan keşif aracı Tianwen 1 resmediliyor (Çin Havacılık ve Uzay Bilimi ve Teknolojisi Kurumu)
TT

Çin'in ilk uzay istasyonu çalışmasında yeni adım: 12 astronot eğitime başladı

Görselde Çin'in geçen ay Mar yörüngesine ulaşan keşif aracı Tianwen 1 resmediliyor (Çin Havacılık ve Uzay Bilimi ve Teknolojisi Kurumu)
Görselde Çin'in geçen ay Mar yörüngesine ulaşan keşif aracı Tianwen 1 resmediliyor (Çin Havacılık ve Uzay Bilimi ve Teknolojisi Kurumu)

Dünya yörüngesindeki ilk kalıcı uzay istasyonunu kurmaya çalışan Çin, planlanan 4 mürettebatlı görevde yer alacak 12 astronotun eğitim gördüğünü açıkladı.
Çin Ulusal Uzay İdaresi, söz konusu istasyonun "göksel nehir" anlamına gelen Tianhe isimli ana modülünü önümüzdeki ay fırlatmayı planlıyor.
Fırlatmada kullanılacak Uzun Yüryüş-5B Y2 isimli roket ve taşınacak yük, montajlanmak ve gerekli testlerden geçirilmek üzere geçen ay, Hainan eyaletindeki Wenchang Uzay Aracı Fırlatma Sahası'na taşındı.
Bu fırlatma, Çinli yetkililerin 2022 sonunda istasyonun inşasını bitirmek için önümüzdeki iki yıl içinde gerçekleştirmeyi planladığı 11 görevden ilki olacak. İstasyonun diğer iki modülü, Tianzhou kargo tedarik görevleri ve mürettebatlı Shenzhou görevleriyle birlikte daha sonra fırlatılacak.
Uzay idaresi, mürettebatlı görevler için eğitilecek 12 astronot belirledi. Listede önceki Shenzhou uçuşlarında görev alan astronotlar da bulunuyor. Mürettebatlı görevler için başka astronotların seçilip seçilmeyeceği ise belli değil.
Yeni uzay istasyonu tamamlandığında astronotlar, tıpkı Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (UUİ) olduğu gibi 6 aya kadar orada barınabilecek. Çin istasyonunun şimdilerde ömrünün sonuna yaklaşan UUİ'den daha uzun süre dayanabileceği öne sürülüyor.
UUİ'yi kullanan ülkeler arasında ABD, Rusya, Japonya, Avrupa, Kanada yer alıyor. Çin ise teknolojisini paylaşmaktan çekinen ABD'nin ısrarı üzerine programa katılmadı.
Ülkenin uzay programı, 2003'te yapılan ilk insanlı uzay uçuşu görevinden beri istikrarlı bir ilerleme kaydetti.
2019'da Ay'ın karanlık yüzüne bir uzay aracı yollayan ülke, Tianwen-1 isimli bir keşif aracını da geçen ay Mars yörüngesine yerleştirmeyi başardı.
Tianwen-1'in taşıdığı bir iniş aracının da önümüzdeki aylarda Kızıl Gezegen'in yüzeyine inmesi bekleniyor. Görev başarıyla tamamlanırsa Çin, ABD'den sonra Mars yüzeyine araç indiren ikinci ülke olacak.
 
Independent Türkçe, AP



"Esrarengiz" kehribarda 116 milyon yıllık tsunaminin izleri keşfedildi

Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
TT

"Esrarengiz" kehribarda 116 milyon yıllık tsunaminin izleri keşfedildi

Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)

Rachel Clun 

Bilim insanları 116 milyon yıllık bir tsunaminin kanıtını bir kehribar içinde bulduklarını ve bunun muhtemelen bu doğa olayına dair en eski kayıt olduğunu düşünüyor.

Japonya'nın kuzeyindeki Hokkaido Adası'nda derin deniz tortularını inceleyen araştırmacılar Aya Kubota, Yusuke Takeda, Keewook Yi, Shin-ichi Sano ve Yasuhiro Iba, erken Kretase dönemine ait tortularda 114 ila 116 milyon yıl öncesine tarihlenen "olağanüstü zengin kehribar konsantrasyonları" keşfetti.

Nature'ın Scientific Reports'unda yayımlanan bulgulara ilişkin raporda araştırmacılar, kehribarın bir veya daha fazla tsunami tarafından okyanusa sürüklenerek havayla çok az temas etmiş olabileceğini öne sürüyor.

Fosilleşmiş ağaç reçinesi olan kehribar, nispeten hızlı kuruyan bir madde. Araştırmacılar, kehribarın havaya maruz kaldığında genellikle bir hafta gibi kısa bir sürede katılaştığını söylüyor.

Ancak araştırmacıların incelediği tortularda, "belirgin şekilde deforme olmuş" kehribar birikintileri bulundu. Bazıları reçinenin akan su tarafından değiştirildiğini gösteren, alev yapıları denen bir şekilde deforme olmuşken, diğerleri yumuşak reçinenin "akarak deniz tabanına kıvamlı bir şekilde yayıldığına" işaret eden düz kehribar şeritlere sahipti.
 

Araştırmacılar, eski okyanus tortularını inceleyerek tsunamiye dair olası kanıtlar buldu (Aya Kubota/Yusuke Takeda/Keewook Yi/Shin-ichi Sano/Yasuhiro Iba)Araştırmacılar, eski okyanus tortularını inceleyerek tsunamiye dair olası kanıtlar buldu (Aya Kubota/Yusuke Takeda/Keewook Yi/Shin-ichi Sano/Yasuhiro Iba)

Araştırmacılar, "Bu esrarengiz kehribarın derin deniz ortamında bulunmasının en muhtemel nedeni, büyük çaplı tsunamiler" diyor.

Bu reçine deformasyonlarının su altında meydana gelmesi, ormandan pelajik deniz tabanına doğrudan taşındıklarını ima ediyor. Karadan okyanusa bu kadar hızlı ve doğrudan bir taşıma, bir tsunamiyle tetiklenmiş olabilir.

Araştırmacılar, antik tortulardaki diğer kanıtların da bu teoriyi desteklediğini belirtiyor. Bunlar arasında, karadan gelen büyük miktarda bitki kalıntıları ve büyük dalgaların sürüklediği odun parçaları da vardı ve bunların çok az çürüme izi taşıması, açık okyanusa "hızla taşındıklarına" işaret ediyor.

Makalede, "Kiltaşındaki kütüklerin varlığı, çok sayıda odunun bulanık akıntılarla taşınmak yerine kopup sürüklenerek pelajik deniz tabanına battığını gösteriyor" ifadeleri kullanılıyor.

Bilim insanları açık okyanuslardaki diğer tortuların, büyük ölçekli eski tsunamiler veya benzer olaylar hakkında daha fazla kanıt sağlayabileceğini öne sürüyor.

Araştırmacılar, Holosen döneminden, yani yaklaşık 4 bin 200 yıl öncesinden daha eski bir tarihten kalma tsunami tortularının normalde tespit edilmediğini ve bunun da kısmen, yol açtıkları geniş çaplı yıkımdan geriye net belirtilerin kalmamasından kaynaklandığını söylüyor.

Independent Türkçe,independent.co.uk/news