Tunus: Nahda’da parti içi muhalefet Gannuşi’yi hedef aldı

Nahda yetkilisi Hammami: Gannuşi tam bir diktatöre dönüştü

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
TT

Tunus: Nahda’da parti içi muhalefet Gannuşi’yi hedef aldı

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)

Tunus Nahda Hareketi’nin eski kadroları mevcut parti yönetimini eleştirmeye devam ediyor. Son on yılda ülkedeki siyaset sahnesine hakim olan partinin mevcut lider kadrosunu hedef alan parti içi muhalefet, parti politikasının gözden geçirilmesini talep ediyor. Gözlemcilere göre, Nahda Yürütme Ofisi’nin 12 üyesi istifalarını Gannuşi'ye sunduktan sonra, Gannuşi, kendisine karşı bir blok oluşması korkusuyla onları görevden almakta gecikmedi.
Nahda liderlerinden İmad El-Hamami'nin üyeliğinin dondurulması ve disiplin komitesine sevk edilmesinin de Nahda Partisi'nin iç dinamikleri üzerinde güçlü bir etkisi oldu.
Bu karar, partinin geçen 25 Temmuz'dan önceki siyasi durumu nasıl ele aldığını ve hareketin Tunus'un yaşadığı siyasi ve sosyal başarısızlıktan sorumlu tutulduktan sonra pozisyonunu savunmadaki başarısızlığını şiddetle eleştirdiği açıklamalarının ardından alındı.
Basına yansıyan en ilginç açıklamalardan biri, önceki yetkililerden hiçbirinin söylemeye cesaret edemediği, Hammami'nin dün yayınlanan bir röportajında ​​dile getirdiği “Gannuşi'nin tam bir diktatöre dönüştüğü” ifadesiydi. Hammami röportajda ayrıca Gannuşi'yi Nahda hareketi içindeki reform hareketlerini reddetmekle, kongreyi birkaç kez ertelemekle, ömür boyunca cumhurbaşkanlığında kalmayı istemekle ve iktidarı gelecek nesillere devretmeyi reddetmekle suçlayarak Gannuşi'nin siyasi hayatının artık olarak sona erdiğini söyledi. El Hamami ayrıca Nahda'nın siyasal İslam'dan uzaklaşması ve Tunuslulara hizmet eden bir sivil partiye dönüşmesi çağrısında bulundu.
Cumhurbaşkanı Kays Said'in Tunus Anayasası'nın 80. maddesine göre istisnai önlemleri hayata geçirmesinin ardından siyasi durumun bozulmasına öfkeli bir tepki olarak gelen ikinci seviye liderler içindeki bir dizi istifaya ek olarak, Nahda hareketi son zamanlarda Ziad Al-Adari ve Abdel Hamid Al-Jelassi gibi öne çıkan isimlerin istfalarıyla birlikte toplu bir istifa dalgası ile karşı karşıya.
Bazı liderler, Nahda hareketinin önde gelen bazı üyelerini eleştirmeye ve onları mevcut rejime yönelik darbeden sorumlu tutmaya çalıştı. Bunlar arasında, tazminat talep eden hareketin Şura Konseyi başkanı Abdel Karim Haruni de var. Muhalifler, onu tüm siyasi sınıfa kızgın olan Tunus sokaklarını alevlendirmekle suçladı.
Bu arada, Cumhurbaşkanı Said'in geçtiğimiz hafta sonunda Tunus'u ziyaret eden ABD heyetiyle yaptığı görüşmede yaşananlara ilişkin Cumhurbaşkanlığı'na yakın çevrelerden daha net açıklamalar geldi. Cumhurbaşkanı'nın ziyaret heyetine Parlamentonun tüm yetkilerinin dondurulması ve milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılması kararının verildiğine dair güvence verdiğini söylendi. Açıklamada onlara oy verenlere hizmet etmek yerine kişisel amaçlara hizmet etmek ve milletvekili dokunulmazlığı elde etmek için seçim kanununun yolsuzluk lobileri tarafından istismar edildiği, dolayısıyla bu istisnai tedbirlerin yolsuzluk ağlarını sorumlu tutmak için önemli bir adım olduğu ifade edildi.
Aynı çevrelere göre Başkan Said ayrıca ABD heyetine, Parlamentonun yolsuzluğun aklanması ve meşrulaştırılması için bir köprü haline geldiği konusunda güvence verdi ve bu da onu Tunus Anayasası hükümlerine göre dondurma kararı almaya sevk etti.
Cumhurbaşkanı Said, kararlarının siyasi tasfiyeler çerçevesinde olduğu yönündeki açıklamaları yalanlayarak, parlamentonun faaliyetine devam etme veya parlamentoyu kalıcı olarak feshetme veya erken seçime gitme ihtimalleriyle bağlantılı olmadığını donma kararının sadece yolsuzlukların soruşturmasının tamamlanmasına kadar devam edeceğini açıkladı.
Dışişleri, Göç ve Yurtdışı Tunuslular Bakanı Osman El-Garandi, Fransa'nın Tunus Büyükelçisi Andre Barant'ı kabulunün ardından, Tunus'ta siyasi gerilimlere son vermek ve ekonomik ve sosyal kalkınmanın seyrini ilerletmek amacıyla Cumhurbaşkanı Said'in çeşitli ulusal aktörlerle yürütmekte olduğu istişarelerin devamını arz etti.
Toplantının siyasi ortamı düzeltmek ile ilgili olduğunu vurgulayarak, Cumhurbaşkanı tarafından geniş halk desteğiyle alınan ve Anayasa'nın 80. maddesine dayanan ve ona göre Tunus'taki genel durumun gerektirdiği tedbirler olduğunu söyledi.
Fransa’nın Tunus Büyükelçisi ise ülkesinin Cumhurbaşkanı tarafından alınan kararları anladığını ve Fransa'nın Tunus'un demokratik deneyimini destekleyecek ve halkının isteklerine cevap verecek şekilde bu aşamanın tamamlanması arzusunu dile getirdi.



Son on yılın en büyük ağı: Şin-Bet, Batı Şeria'daki Hamas hücresinin elinde neler buldu?

Geçtiğimiz ocak ayında Batı Şeria'da Filistinli tutukluların İsrail hapishanelerinden salıverilmesini kutlamak için Hamas bayrakları sallayan Filistinliler (Reuters)
Geçtiğimiz ocak ayında Batı Şeria'da Filistinli tutukluların İsrail hapishanelerinden salıverilmesini kutlamak için Hamas bayrakları sallayan Filistinliler (Reuters)
TT

Son on yılın en büyük ağı: Şin-Bet, Batı Şeria'daki Hamas hücresinin elinde neler buldu?

Geçtiğimiz ocak ayında Batı Şeria'da Filistinli tutukluların İsrail hapishanelerinden salıverilmesini kutlamak için Hamas bayrakları sallayan Filistinliler (Reuters)
Geçtiğimiz ocak ayında Batı Şeria'da Filistinli tutukluların İsrail hapishanelerinden salıverilmesini kutlamak için Hamas bayrakları sallayan Filistinliler (Reuters)

İsrail iç güvenlik servisi Şin-Bet (Şabak) Hamas'ın Batı Şeria'nın güneyindeki El Halil kentinde ‘son on yılda ortaya çıkarılan en büyük ağlardan ve en büyük altyapılarından biri’ olarak nitelendirdiği bir hücre ağını çökerttiğini duyurdu.

Şin-Bet, 3 ay süren büyük bir operasyon sırasında, yakın gelecekte saldırı planları yapan 60'tan fazla Hamas üyesinin tutukladığını ve bu sırada önceki saldırıları gerçekleştirenler veya yardım edenlerin de tutuklandığını açıkladı.

İsrail medyasının büyük ilgiyle aktardığı açıklamaya göre son üç ay içinde Şin-Bet, ordu ve polisle iş birliği içinde yoğun bir günlük faaliyet yürüttü ve bu faaliyetler kapsamında, yakın gelecekte çeşitli saldırılar düzenlemeyi planlayan, El Halil'deki Hamas'ın büyük, karmaşık ve devasa bir altyapısı ortaya çıkarıldı.

Jjj
Şin-Bet tarafından dağıtılan, Batı Şeria'daki Hamas hücresinden ele geçirilen silahların fotoğrafı

Şin-Bet'in soruşturmalarına göre en az 10 hücreden oluşan bu altyapı ağının faaliyetleri kapsamında, Hamas'ın üst düzey yetkilileri, çoğu İsrail hapishanelerinde eski mahkumlar olan, Hamas’ın bölgedeki diğer üyelerini silahlandırmak, eğitmek ve üye olarak hareketin bünyesine katmak için çalıştılar. Şin-Bet’in açıklamasına göre amaçlarıİsrail’deki hedefleri vurmak ve bombalı saldırı düzenlemekti.

İsrail basınına göre tutuklananlar, bu hücrelerin üyelerine askeri eğitim vermek, İsrail’deki hedefleri hakkında istihbarat toplamak, patlayıcı üretmek, bomba paketleri hazırlamak ve Batı Şeria ve İsrail'deki hedeflere karşı saldırı hazırlığı yapmakla suçlanıyorlar.

En az 60 kişinin tutuklandığı konuşuluyor. Şin-Bet'e göre geniş çaplı istihbarata ulaşıldığı ve bu sayede 22 farklı türde silah, 11 el bombası, patlayıcılar ve büyük miktarda mühimmat ele geçirildiği, ayrıca aranan kişilerin saklandığı ve silahların depolandığı bir yer altı sığınağı bulunduğu belirtildi.

Son on yılın en büyük vakası

Soruşturmalar, eski tutukluların önceki yıllarda meydana gelen saldırılara katıldıklarını ortaya çıkardı. Bunlardan biri, 31 Ağustos 2010'da El Halil'deki Bani Naim Kavşağı’nda meydana gelen ve 4 İsraillinin öldürüldüğü silahlı saldırıya katılmıştı. Bir diğeri ise saldırıyı yöneten hücrenin sorumlularından biriydi.

Hhh
Şin-Bet tarafından dağıtılan ve Hamas'ın silahlı eylemlerde kullanmakla suçlandığı El Halil'deki bir yeraltı sığınağının fotoğrafı (Şin-Bet)

Şin-Bet'in üst düzey bir yetkilisi, bunun Batı Şeria'da Şin-Bet tarafından son on yılda engellenen en büyük ve en geniş çaplı olay olduğunu söyledi.

Yetkili, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu altyapının çoğu üyesi daha önce İsrail hapishanelerinde tutuklu bulunmuş ve soruşturma konusunda deneyimli kişiler. Bu altyapının ortaya çıkarılmasının, Hamas'ın İsrail'de bazı ciddi saldır gerçekleştirme niyetini büyük ölçüde engelledi.”

İsrail basını önümüzdeki günlerde şüphelilere karşı ‘terör örgütü liderliği, kasıtlı olarak cinayete teşebbüs ve kasıtlı cinayet işleme’ gibi ağır suçlamalar yöneltileceğini vurguladı.

Batı Şeria'da ayaklanma girişimi

Batı Şeria'da daha öncede Hamas adına çalışan hücreler ortaya çıkarılmıştı. Ancak bu olay, İsrail'in Gazze'de yürüttüğü ve Hamas’ı ortadan kaldırmayı amaçladığı savaşın başlamasının üzerinden yaklaşık iki yıl geçerken Hamas'ın Batı Şeria'da yeniden güçlenmeye çalıştığını ortaya koyuyor.

Hamas, Batı Şeria’da her zaman varlığını sürdürmüş ve birçok iniş çıkış yaşamıştı. Ancak Hamas’ın 7 Ekim 2023 tarihinde İsrail’e yönelik saldırısının ardından ortaya çıkan mevcut durumdan daha karmaşığı daha önce hiç yaşanmadı.

Jdjj
Batı Şeria'nın El Halil kentinde geçtiğimiz yıl temmuz ayında Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye suikastını kınamak için gösteri düzenleyen Filistinliler (AFP)

Şarku’l Avsat’a konuşan Batı Şeria'daki Hamas kaynaklarından biri, Hamas’ın karmaşık, zor ve benzeri görülmemiş bir durumda olduğunu söyledi. İsrail'in 10 Ekim 2023’ten bu yana Gazze Şeridi, Batı Şeria ve yurtdışında Hamas liderlerini, kaynaklarını ve tabanını takip etmesinin kendilerine büyük zarar verdiğini de sözlerine ekledi.

Kaynak, güvenlik durumunun Gazze Şeridi'nden farklı olarak Batı Şeria'da her zaman karmaşık olduğunu, ancak şu anda daha da karmaşık hale geldiğini, sürekli güvenlik takibinin yapıldığını ve para hareketlerinin izlendiğini, Hamas’ın hareket kabiliyetinin ve paraya ulaşma imkanlarının büyük ölçüde tükendiğini açıkladı. Kaynak, karmaşık ve derin krizler olduğunu ifade etti.

Buna rağmen krizin geçeceğini düşündüğünü belirten kaynak, Hamas’ın kurulduğu günden bu yana güvenlik güçlerinin takibinin, tutuklamaların ve suikastların devam ettiğini kaydetti.

Hamas’ın Batı Şeria'daki varlığı nasıl başladı?

Hamas'ın Batı Şeria'daki varlığı 1987 yılında başladı. Başlangıçta camiler aracılığıyla Filistinlileri kendine çeken faaliyetlerde bulunan Hamas, ardından silahlı saldırılar düzenlemeye ve İsrail askerlerini kaçırmaya çalıştı.

Hamas, İsrail’de gerçekleştirdiği bombalı saldırılarla Batı Şeria'da adından söz ettirmeye başladı. Bu saldırılar, 2000 yılında başlayan İkinci İntifada ile birlikte büyük ölçüde gelişti. Ardından Hamas, 2006 yılında yapılan seçimlere katıldı ve Batı Şeria'dan siyasi liderler seçerek parlamento seçimlerine girdi. O dönemde Fetih Hareketi’ni yenerek siyasi varlığını güçlendirdi.

Filistin’in 2007 yılında bölünmesinden önce Hamas'ın Batı Şeria'daki faaliyetlerinin resmi, açık ve geniş çaplı olduğu söylenebilir. Ancak bölünmeden sonra Hamas’ın Batı Şeria’daki her türlü faaliyeti yasaklandı. Filistin Yönetimi, Hamas üyelerini tutukladı. Hamas’ın silah ve para kaynakları mercek altına alındı. İç savaşta Hamas’ın kurumlarını elinden alan Filistin Yönetimi, onun Batı Şeria'daki gücünü zayıflattı.

Filistinli bir güvenlik kaynağı, Batı Şeria'daki kaosun arkasında her zaman Hamas'ın gündeminin olduğunu ve Filistin Yönetimi'nin ise Hamas’a değil, bu duruma karşı çıktığını söyledi.

Hamas'ın hem 7 Ekim'den önce hem de sonra herhangi bir nedenle silah kullanması yasaklandı. Bu durum Filistin Yönetimi’yle çatışmalara yol açtı. Buna rağmen, 7 Ekim'den sonra bile Hamas hücreleri Batı Şeria'da İsrail hedeflerine karşı eylemlerde bulundu, ancak bu eylemler beklendiği kadar büyük çaplı olmadı.

Batı Şeria’dan bir kaynak, Hamas Hareketi’nin Gazze'deki liderliğinin, dengeleri değiştirebilecek daha büyük bir varlık göstermeye çalıştığını söyledi.

Hamas'ın siyasi ve askeri liderleri, 7 Ekim 2023’teki saldırının ilk anından itibaren Batı Şeria'yı savaşa girmeye çağırmaktan çekinmediler, ancak bu gerçekleşmedi.

Sıra Filistin topraklarına geldiğinde, savaş boyunca İsrail'in en büyük endişesi tırmanan gerginlikti. Şin-Bet, üçüncü bir intifadanın patlak vermesi olasılığına ve Hamas'ın uyuyan hücrelerinin harekete geçebileceğine karşı defalarca kez uyardı.

Şin-Bet, 2024 yılında Batı Şeria'da 689 silahlı saldırı, 326 bombalı saldırı, 13 bıçaklı saldırı, 9 araçla ezme saldırısı, 2 intihar saldırısı ve 1 kaçırma vakası olmak üzere bin 40 adet ‘büyük terör eylemini’ engellediğini açıkladı.