Şiddet, yerinden edilme, ekonomik kriz… Sudan’ın karşı karşıya kaldığı krizler

Protestocular geçtiğimiz Şubat ayında Hartum'daki darbeden sonra askeri yönetime karşı yürürken (Reuters)
Protestocular geçtiğimiz Şubat ayında Hartum'daki darbeden sonra askeri yönetime karşı yürürken (Reuters)
TT

Şiddet, yerinden edilme, ekonomik kriz… Sudan’ın karşı karşıya kaldığı krizler

Protestocular geçtiğimiz Şubat ayında Hartum'daki darbeden sonra askeri yönetime karşı yürürken (Reuters)
Protestocular geçtiğimiz Şubat ayında Hartum'daki darbeden sonra askeri yönetime karşı yürürken (Reuters)

Geçtiğimiz yıl yaşanan askeri darbenin ardından ihracatın düşmesi ve yerel para biriminin değer kaybetmesine bağlı olarak Sudan ekonomisi yeniden çöküşe doğru ilerliyor.
Askeri darbe öncesi iyileşme belirtileri gösteren ekonomi, siyasi çıkmaz, artan şiddet ve açlığın hızla yayılmasıyla ülkede ekonomik kriz insani bir tehdit haline geldi.

Fakirlik ve açlık
Ömer el-Beşir dönemi ve 2011 yılında petrol zengini Güney Sudan’ın bağımsızlığının onaylanmasıyla büyüme dönemi durgunluk gösterdi. Ülke büyük bir ticaret krizi görülmeye başlandı, para değeri düştü ve temel emtia fiyatları yükselmeye başladı. Sübvansiyonlu ekmek fiyatlarındaki artış, sonunda Beşir'in devrilmesine yol açan protestoları ateşledi.

Beşir’in devrilmesi
Beşir'in devrilmesinden sonra gelen geçiş hükümeti, Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) denetiminde hızlı reformlara girişti. Ülkede devalüasyon yaşanırken, ekmek ve elektrik üzerindeki sübvansiyonlar azaltıldı ve benzin üzerindeki sübvansiyonlar tamamen ortadan kalktı. Uluslararası borç verenler ve Batılı ülkeler, yardım ve borç indirimi teklif ettiler, ancak bu önlemler 25 Ekim 2021 darbesinden sonra askıya alındı.

Şiddet ve yerinden edilme
Sudan, özellikle 2000'li yılların ortalarında isyancı gruplar, hükümet güçleri ve milisler arasında yaklaşık 300 bin kişinin ölümüyle sonuçlanan bir çatışmadan mustarip olan Darfur bölgesinde, batıda ve güneyde yıllardır şiddetli çatışmalara tanıklık etti.
Birleşmiş Milletler (BM) tahminlerine göre, yaklaşık 2,5 milyonu Darfur'da olmak üzere ülke genelinde üç milyondan fazla insan yerinden edildi.
Yardım kuruluşları, Darfur'da genellikle milis saldırıları veya aşiret çatışmaları şeklinde meydana gelen şiddet olaylarının yıllardır görülmemiş seviyelere yükseldiği konusunda uyarıda bulundu. Bu şiddet, geçtiğimiz yıl bazıları halihazırda yerinden edilmiş kişiler için kamplarda bulunan 400 binden fazla insanın evlerini terk etmesine neden oldu.
Sudan, 2020'de Etiyopya'nın Tigray bölgesindeki çatışmanın patlak vermesinden sonra kaçan 500 bini aşkın kişiye ek olarak, çoğu Güney Sudan ve Eritre'den olmak üzere 1,1 milyon mülteciye ev sahipliği yapıyor.



Suriye hükümeti, Suveyda'daki çatışmaların ‘sona erdiğini’ açıkladı

Suveyda vilayetindeki Bedevi aşiret savaşçıları, 19 Temmuz (DPA)
Suveyda vilayetindeki Bedevi aşiret savaşçıları, 19 Temmuz (DPA)
TT

Suriye hükümeti, Suveyda'daki çatışmaların ‘sona erdiğini’ açıkladı

Suveyda vilayetindeki Bedevi aşiret savaşçıları, 19 Temmuz (DPA)
Suveyda vilayetindeki Bedevi aşiret savaşçıları, 19 Temmuz (DPA)

Suriye hükümeti, Suveyda vilayetinde çatışmaların durduğunu ve Suriye hükümet güçlerinin bir hafta içinde yaklaşık bin kişinin ölümüne yol açan mezhepsel şiddet olaylarına sahne olan bölgeye yeniden konuşlandığını açıkladı.

Suriye İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Nureddin el-Baba Telegram üzerinden yaptığı açıklamada, ‘Suveyda vilayetinin tüm aşiret savaşçılarından boşaltıldığını ve kentin mahallelerindeki çatışmaların sona erdiğini’ duyurdu.

Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne (SOHR) göre 13 Temmuz'da Suriye'nin güneyindeki Suveyda vilayetinde Dürzi ve Sünni Bedeviler arasında patlak veren şiddet olaylarında 940 kişi hayatını kaybetti.

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera dün yaptığı açıklamada, devletin ülkedeki ‘azınlıkları koruma’ ve ‘hangi taraftan olursa olsun tüm ihlalcileri sorumlu tutma’ konusundaki kararlılığını yineledi. Eş-Şera ayrıca, Suveyda'ya güvenlik güçlerinin konuşlandırıldığını duyurdu.

Söz konusu açıklama, Washington'un Suriye ve İsrail'in ateşkes konusunda anlaştığını duyurmasından saatler sonra geldi.

Açıklamada, “Devlet, tüm siyasi ve güvenlik kurumlarıyla birlikte, Suveyda'da güvenlik ve istikrarı yeniden tesis etmek için çabalarını sürdürecek; güvenlik güçleri tüm enerjilerini saldırıları ve çatışma durumunu durdurmak ve vilayette istikrarı yeniden tesis etmek için harcayacaktır” denildi.

Eş-Şera salı günü Suveyda'ya asker konuşlandırdı, ancak İsrail'in Şam'daki bazı hükümet hedeflerini bombalamasının ardından güçlerini geri çekti. İsrail, Dürzileri korumak istediğini ve Suriye hükümet güçlerinin sınırlarındaki varlığından dolayı kendisini tehdit altında hissettiğini bildirdi.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, X platformu üzerinden yaptığı paylaşımda, Suriyeli yetkilileri ‘kendi saflarındakiler de dahil olmak üzere zulümden suçlu olan herkesi sorumlu tutmaya ve adalete teslim etmeye’ çağırdı.