Kovid benzeri semptomlara yol açan virüs hakkındaki endişeler büyüyor

HMPV vakalarında bu bahar yaşanan artış özellikle küçük çocuklar ve yaşlılarda ciddi bir etki yarattı

AP
AP
TT

Kovid benzeri semptomlara yol açan virüs hakkındaki endişeler büyüyor

AP
AP

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), bu bahar çok sayıda savunmasız ABD'liyi hastanelik eden, grip ve Kovid benzeri solunumsal semptomlara yol açan yeni bir virüs hakkında farkındalık yaratıyor.

İnsan metapnömovirüs (Human metapneumovirus) yani HMPV; öksürük, boğaz ağrısı, burun akıntısı ve ateş gibi benzer semptomlara yol açsa da grip veya Kovid'den farklı bir virüs. Mart 2023'ün ortasında zirve yaptığında virüs testi yapılan numunelerin yaklaşık yüzde 11'i pozitif çıkmıştı. Bu oran, pozitif sonuçlardaki yüzde 7'lik standart zirveden yaklaşık yüzde 36 daha yüksek.

The Independent'ın haberine göre, HMPV'nin küçük çocuklarda, yaşlılarda ve bağışıklığı zayıflamış kişilerde ciddi komplikasyonlara yol açabileceği ve bu virüsün en kötü etkilerine karşı koruyabilecek bir aşı bulunmadığı düşünüldüğünde, HMPV vakalarında bu baharda görülen tırmanış endişe verici bir işaret.

Nispeten az bilinmesine karşın HMPV'nin solunum sinsityal virüsünden (RSV) sonra, çocuklarda solunum yolu enfeksiyonuna yol açan ikinci sıradaki etken olduğu düşünülüyor. Kan testleri de çoğu çocuğun bu virüse 5 yaşından önce yakalandığını gösteriyor. Pittsburgh Üniversitesi'nden çocuk doktoru John Williams, CNN'e HMPV'nin "hiç duymadığınız o en önemli virüs" olduğunu söyledi.

Virüs ancak 2001'de Hollanda'daki araştırmacılar tarafından keşfedildi. HMPV testi de nadiren klinik ortamlar dışında yapılmaya devam ediyor. Toplumdaki kişiler genellikle HMPV'ye yakalandıklarını veya bu virüsün ne olduğunu bile bilmiyor. CDC'ye göre HMPV'nin kuluçka süresinin üç ila 6 gün olduğu ve hastalığın medyan süresinin diğer solunum yolu virüsleriyle benzer bir seyir izlediği düşünülüyor.

Virüse karşı korunmadaki eksiklik düşünüldüğünde vakalarda fırlama yaşanması halk sağlığı açısından ciddi sonuçlar doğurabilir. Ciddi vakalar bronşit veya zatürreye yol açabiliyor. Ancak grip, RSV ve Kovid gibi virüslerle beraber HMPV'nin de yıllık bir tehdit olarak algılanması daha yaygın hale geldikçe, Kovid aşılarını üreten ilaç üreticilerinin müdahale edebileceği umudu da sürüyor.

CNN'in clinicaltrials.gov internet sitesinden aktardığı üzere Moderna, HMPV ve parainfluenzaya karşı, virüsün arz ettiği tehlike üzerinde etki yaratabilecek bir mRNA aşısı üzerindeki çalışmasını yakın zamanda tamamladı.

Öte yandan CDC doktorlara, özellikle virüsün zirve yaptığı mevsimler olan kış ve baharda, bilhassa ılıman iklimlerdeki solunumsal semptomlar gösteren hastalara HMPV testi yapmalarını tavsiye ediyor.



Tarihte ilk: Bir robot, gerçekçi bir ameliyatı ilk kez yardım almadan gerçekleştirdi

 Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
TT

Tarihte ilk: Bir robot, gerçekçi bir ameliyatı ilk kez yardım almadan gerçekleştirdi

 Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)

İlk kez bir robot, insan yardımı olmadan gerçekçi bir ameliyat gerçekleştirdi.

Johns Hopkins Üniversitesi'nden araştırmacılar, robotun ekipten gelen sesli komutlara yanıt vererek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir operasyonu "sakince" gerçekleştirdiğini çarşamba günü açıkladı. Robot, gerçek hayattaki tıbbi acil durumlara özgü beklenmedik senaryolar sırasında bile yetenekli bir insan cerrahın uzmanlığını sergiledi.

Tıbbi robotik uzmanı Axel Krieger yaptığı açıklamada, "Bu ilerleme bizi belirli cerrahi görevleri yerine getirebilen robotlardan, cerrahi prosedürleri gerçekten anlayan robotlara taşıyor" diyor.

Bu kritik ayrım bizi, gerçek hasta bakımının karmaşık, öngörülemez gerçekliğinde çalışabilen, klinik düzeyde uygulanabilir otonom cerrahi sistemlere önemli ölçüde yaklaştırıyor.

"SRT-H" ya da "Surgical Robot Transformer-Hierarchy" (Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi) diye bilinen robot, Johns Hopkins cerrahlarının domuz kadavraları üzerinde yaptıkları operasyonları izleyerek ameliyat videolarıyla eğitim aldı. Videolarda görevleri açıklayan altyazılar vardı.

Johns Hopkins, robotun videoları izledikten sonra ameliyatı yüzde 100 doğrulukla gerçekleştirdiğini ifade ediyor. Robotun ameliyatı gerçekleştirmesi daha uzun sürse de sonuçlar bir cerrahla kıyaslanabilir düzeydeydi.

Popüler yapay zeka sohbet botu ChatGPT'ye güç veren aynı makine öğrenimi mimarisiyle geliştirilen robotun, kanalları ve arterleri tanımlama, bunları hassas bir şekilde tutma, klipsleri stratejik olarak yerleştirme ve parçaları makasla kesme gibi 17 dakika süren görevleri tamamlaması gerekti.

Bu, Krieger'in "Akıllı Doku Otonom Robotu"nun (Smart Tissue Autonomous Robot) üç yıl önce bir hayvan üzerindeki ilk otonom robotik ameliyatta (canlı bir domuz üzerinde laparoskopi ameliyatı) yaptığından daha fazla görev içeriyor. O robot da özel olarak işaretlenmiş dokulara ihtiyaç duymuş, son derece kontrollü bir ortamda çalışmış ve katı bir cerrahi planı takip etmişti.

Buna karşılık SRT-H, tek tip olmayan anatomik koşullarda kusursuz bir performans sergiledi. Araştırmacılar robotun başlangıç pozisyonunu değiştirdiğinde ve safra kesesi ve çevresindeki dokuların görünümünü değiştiren kan benzeri boyalar eklediğinde bile durum böyleydi.

fgrthyju
Robot, popüler OpenAI sohbet botu ChatGPT'ye güç veren aynı makine öğrenimi mimarisiyle çalıştırılıyor. Robot 17 dakika süren görevleri tamamlayabildi (XinHao Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)

Krieger geçen yıl sistemi kullanarak bir robotu üç kritik cerrahi görevi yerine getirecek şekilde eğitmişti: bir iğneyi yönlendirmek, vücut dokusunu kaldırmak ve dikiş atmak. Ancak bu görevlerin her biri sadece birkaç saniye sürmüştü.

Araştırmacı ekip bundan sonra sistemi daha fazla ameliyat türü üzerinde eğitip test etmek ve yeteneklerini tam bir otonom ameliyat gerçekleştirecek şekilde genişletmek istiyor.

Daha önce Johns Hopkins'te doktora sonrası araştırmacı olan ve artık Stanford Üniversitesi'nde çalışan başyazar Ji Woong "Brian" Kim, "Bu çalışma, otonom cerrahi robotların gerçek dünyada kullanılmasının önündeki bazı temel engelleri aştığı için önceki çabalara göre büyük bir sıçramayı temsil ediyor" diyor. 

Çalışmamız, yapay zeka modellerinin cerrahi otonomi için yeterince güvenilir hale getirilebileceğini gösteriyor; bu bir zamanlar çok uzak görünse de artık uygulanabilir olduğu kanıtlanıyor.

Bulgular hakemli dergi Science Robotics'te yayımlandı.

Independent Türkçe