NASA'nın Mars'taki uzay aracı InSight'tan alınan sismik verilerin yeni analizleri, Kızıl Gezegen'in yüzeyinin altında geniş bir radyoaktif magma okyanusunun gizlendiğini ortaya koydu.
Bu magma denizinin keşfi, saygın bilimsel dergi Nature'da yayımlanan iki ayrı makalede ayrıntılı biçimde açıklanıyor. Bulgular, Mars'ın olağanüstü büyüklükteki çekirdeğinin neden beklendiği kadar yoğun görünmediğini de açıklayabilir.
Zira yeni kanıtlar, bu çekirdeğin tıpkı Dünya'nınki gibi küçük ve yoğun olabileceğini ama magma tabakasının bunun gerçek boyutunu gizlediğini düşündürüyor.
Araştırmacılara göre yaklaşık 310 kilometre derinliğe ulaşan bu katman, Dünya'daki hiçbir şeye benzemiyor.
Makalelerden birinin başyazarı ve İsviçre'deki ETH Zürih'ten jeofizikçi Amir Khan, "Bu tür bir şey, Dünya'da mevcut değil" dedi.
Araştırmada 2021'in ağustos ve eylül aylarında Kızıl Gezegen'de meydana gelen iki büyük sarsıntının yarattığı güçlü titreşimler analiz edildi.
Bu titreşimler InSight uzay aracı tarafınan yakalanmıştı.
Önceki hesaplamalar, Mars çekirdeğinin yarıçapının 1850 kilometre olduğunu gösteriyordu.
Ancak bu sismik verileri gelişmiş bilgisayar simülasyonlarına aktaran ekip, çekireğin yarıçapının aslında 1050 kilometre olabileceğini ortaya çıkardı.
Çalışmalardan birinin ortak yazarı ve yine ETH Zürih'ten gezegenbilimci Paolo Sossi, "Bu, Mars çekirdeğinin ortalama yoğunluğunun halen biraz düşük olduğu ama en azından tipik gezegen oluşumu senaryolarıyla açıklanabileceği anlamına geliyor" dedi.
DAHA FAZLA OKU
Yeni bir gizem
Devasa magma okyanusunun varlığı çekirdeğin boyutlarına dair esrarı aydınlatsa da yeni bir gizem ortaya çıkardı.
Halihazırda çorak topraklara ev sahipliği yapan Mars'ın, yaklaşık 4 milyar yıl önce yüzeyi kavurucu Güneş ışınlarından koruyan bir manyetik alana sahip olduğu düşünülüyor.
Bilim insanları, Dünya'da ve diğer karasal gezegenlerde olduğu gibi, Mars çekirdeğinin de kademeli olarak soğuduğunu ve onu oluşturan sıvı demirin girdap üreterek manyetik alanı yarattığına inanıyordu.
Ancak yeni araştırmada ortaya çıkan magma denizinin, çekirdeğin soğuması için fazla sıcak koşullar yarattığı düşünülüyor.
Başka bir deyişle, yeni verilere göre Mars'ın manyetik alanını başka bir faktörün üretmiş olması gerekiyor ve an itibarıyla bilim insanları bunun ne olduğunu bilmiyor.
InSight
Mars'taki sismik verilere ulaşmak isteyen NASA, InSight'ı 2018'de Kızıl Gezegen'e göndermişti. Ekvatorun yakınlarına iniş yapan uzay aracı, Mars depremlerini dinlemeye başlamıştı. Ve uzay aracındaki sensörler bugüne kadar yaklaşık 500 depremin sismik verilerini gönderdi.
InSight görevi, Aralık 2022'de sona ermiş olsa da toplanan veriler hâlen analiz ediliyor.
Araştırmacılara göre InSight, gelecek yıllarda da Mars'ın oluşumu ve evrimine dair yeni bilgiler sunmaya devam edecek.
Independent Türkçe
Yeni türün larvası (Gondwana Research)
