Sudan cüneyhindeki değer kaybı durdurulamıyor

Sudan cüneyhi, ABD doları karşısında en düşük seviyesini gördü

(AA)
(AA)
TT

Sudan cüneyhindeki değer kaybı durdurulamıyor

(AA)
(AA)

Sudan'da karaborsada bugün 1020 cüneyhe kadar yükselen dolar, bankalarda ise 590 ile 760 cüneyh arasında işlem görüyor.

Döviz sıkıntısı, yüksek enflasyon, bütçe açıkları ve dış borç nedeniyle ciddi bir mali krizle karşı karşıya olan Sudan'da cüneyh, ABD doları başta olmak üzere diğer yabancı para birimleri karşısında sürekli değer kaybı yaşıyor.

Para birimi cüneyhin dolar karşısında son iki yılda 10 kattan fazla değer kaybettiği Sudan'da hükümet, yaklaşık 7 aydır memur maaşlarını düzenli ödeyemiyor.

Sudan'da ulaşım, kira maliyetleri ve temel tüketim maddelerindeki yüksek fiyat artışları nedeniyle enflasyonun yüzde 300'leri aştığı tahmin edilirken hükümet, mart ayından bu yana enflasyon oranlarını paylaşmıyor.

İşsizlik ve yoksulluğun giderek arttığı ülkede uzmanlar, hükümetin, mali ve parasal sistemin reformu, döviz kurunun serbestleştirilmesi, vergi kaçakçılığı ve kaçakçılıkla mücadele, yerli üretim ve ihracatın teşvik edilmesi gibi hususlarda kararlı ve kapsamlı adımlar atması gerektiğini belirtiyor.

IMF, Sudan'ın kamu borcunun gayrisafi yurt içi hasılaya oranının bu yıl sonunda yüzde 151'e yükseleceğini öngörüyor.

Güney Sudan'ın 2011'de referandumla bağımsızlığını ilan etmesinin ardından petrol gelirlerinin yaklaşık yüzde 80'ini kaybeden Sudan'da, hayat pahalılığı nedeniyle artan gösteriler sonrası ordunun 11 Nisan 2019'daki müdahalesiyle rejim ve hükümet değişikliğine gidilmişti.

25 Ekim 2021'deki askeri darbenin ardından ilan edilen olağanüstü hal ile başbakanın istifa ettiği ve siyasi krizin baş gösterdiği Sudan'da, son olarak 15 Nisan 2023'te ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasında iç savaş patlak vermişti.

Sudan'da 8. ayına giren iç savaş nedeniyle özellikle altın ve petrol gibi doğal kaynaklardan elde edilen ihracat gelirlerinin azalması ve özellikle akaryakıt ve gıda gibi temel malzemelerinin tedarik giderlerinin artması da kuru olumsuz etkiledi. Bu durum bütçe açığının kötüleşmesine ve döviz rezervlerinin azalmasına yol açtı.



ÇKP'nin büyüme hedeflerini eleştiren Çinli iktisatçı "susturuldu"

Çin, uzun vadede büyüme hedeflerini yakalamak için para politikalarını tekrar gözden geçiriyor (Reuters)
Çin, uzun vadede büyüme hedeflerini yakalamak için para politikalarını tekrar gözden geçiriyor (Reuters)
TT

ÇKP'nin büyüme hedeflerini eleştiren Çinli iktisatçı "susturuldu"

Çin, uzun vadede büyüme hedeflerini yakalamak için para politikalarını tekrar gözden geçiriyor (Reuters)
Çin, uzun vadede büyüme hedeflerini yakalamak için para politikalarını tekrar gözden geçiriyor (Reuters)

Çin'de devletin ekonomi politikasını eleştiren iktisatçı Gao Shanwen'e kamuoyu önünde konuşma yasağı getirildiği iddia ediliyor.

Amerikan gazetesi Wall Street Journal (WSJ), Gao'nun 12 Aralık'ta Washington'da düzenlenen bir ekonomi forumunda yaptığı eleştirilerle Çin lideri Şi Cinping'i kızdırdığını yazıyor. 

Gao, Çin'in yaklaşık yüzde 5'lik büyüme tahmininin gerçekçi olmadığını ve asıl oranın bunun altında kalacağını savunmuştu. 

Çin devletine ait finans firması SDIC Securities'in başekonomisti Gao, şu ifadeleri kullanmıştı: 

Çin'in gerçek büyüme rakamını bilmiyoruz. Benim tahminim, resmi rakam yüzde 5'e yakın olsa da son iki ila üç yılda gerçek gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYİH) büyüme rakamının ortalama yüzde 2 civarına çıkabileceği yönünde.

İktisatçı, Pekin yönetiminin ekonomiyi canlandıracak adımları atamayabileceğini de iddia etmişti: 

Ekonomiyi canlandırma çabaları çok oportünist. Neticede vaat ettiklerini çok iyi şekilde yerine getirebileceklerini sanmıyorum.

Kimliklerinin açıklanmasını istemeyen kaynakların paylaştığı bilgilere göre Şi, bu açıklamaları nedeniyle ekonomist hakkında inceleme başlatılmasını talep etti. Ayrıca Gao'ya belirsiz bir süre kamuoyu önünde konuşma yasağı da getirildi. 

Diğer yandan yetkililer, Çin Komünist Partisi (ÇKP) yönetimine ekonomi politikaları hakkında danışmanlık hizmeti veren Gao'nun işten atılmadığını belirtiyor. 

Çin'de önde gelen bir düşünce kuruluşunda çalışan üst düzey ekonomistlerden Zhu Hengpeng'in de Şi'nin politikalarını eleştirdiği gerekçesiyle geçen yıl görevinden alındığı bildirilmişti. WSJ'nin eylüldeki haberinde paylaşılan bilgilere göre Zhu, sözkonusu eleştirileri özel bir sohbet grubunda yapmıştı. 

Çin bir süredir ekonomideki olumsuz gidişatı tersine çevirmeye çalışıyor. ÇKP Merkez Komitesi Politika Bürosu'nun aralıktaki toplantısında, 14 yılın ardından para politikasında gevşemeye gidilmesi kararı alınmıştı. 

Pekin, yerel yönetimlerin karşılaştığı finansman zorluklarını hafifletmek ve zayıflayan ekonomik büyümeyi istikrara kavuşturmak için kasımda 10 trilyon yuanlık (yaklaşık 48 trilyon TL) bir borç paketi de açıklamıştı.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, New York Times