Vietnam’daki mahsul kıtlığı nedeniyle küresel kahve tedariği tehdit altında

Kenya’nın Nyeri ilçesindeki bir kahve üreticisi kahve çekirdeklerini boşaltıyor (Reuters)
Kenya’nın Nyeri ilçesindeki bir kahve üreticisi kahve çekirdeklerini boşaltıyor (Reuters)
TT

Vietnam’daki mahsul kıtlığı nedeniyle küresel kahve tedariği tehdit altında

Kenya’nın Nyeri ilçesindeki bir kahve üreticisi kahve çekirdeklerini boşaltıyor (Reuters)
Kenya’nın Nyeri ilçesindeki bir kahve üreticisi kahve çekirdeklerini boşaltıyor (Reuters)

Mahsulün azalmasının yanı sıra artan yerel ve küresel talebin arz üzerinde baskı yaratması nedeniyle, dünyanın hazır içecekler ve espressoda kullanılan Robusta çeşidinin en büyük üreticisi olan Vietnam’dan daha da az kahve alması bekleniyor.

Şarku’l Avsat’ın Bloomberg’ten aktardığı habere göre, Vietnam Kahve Kakao Birliği Başkan Yardımcısı Do Ha Nam, Ho Chi Minh şehrinde düzenlenen bir konferansta konuya değindi.

Do Ha Nam, ülkenin mevcut mahsulden, bir önceki yılki 1,78 milyon tona kıyasla, 1,6 milyon ila 1,7 milyon ton kahve çekirdeği üretmesinin beklendiğini söyledi. 

Bir önceki mahsulden elde edilen stoğun neredeyse tükendiğini de vurguladı.

Bu tahminler, halihazırda günlük içecek fiyatlarının artmasıyla karşı karşıya olan kahve tüketicileri için kötü haber.

Bu yılın başlarında, Londra’daki Robusta vadeli işlemleri, arz eksikliği nedeniyle en az 2008’den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. 

Yalnızca geçen ay yüzde 10’dan fazla artış göstererek, ocak ayından bu yana en büyük artışı kaydetti.

Aynı zamanda ülkenin en büyük ihracatçılarından Intimex Group’un Başkanı olan Nam’a göre, Vietnam’daki tarım alanları, özellikle Dak Lac ve Dak Nong gibi kilit eyaletlerde daralıyor ve bazı bölgelerde verim de düşüyor.

Kahve ağaçları

Nam, çiftçilerin durian ve avokado gibi daha karlı mahsuller için kahve ağaçlarını kesmesi nedeniyle, Tarım Bakanlığı’nın önceki 700 bin hektarlık tahminiyle karşılaştırıldığında, ülkedeki toplam kahve alanının muhtemelen yaklaşık 600 bin hektar olduğunu söyledi.

Vietnam Kahve Kakao Birliği Başkanı Nguyen Nam Hai ise aynı konferansta, Vietnam’ın ihracatının 2023-2024 sezonunda, bir önceki yıl kaydedilen 1,66 milyon tondan yüzde 15 oranında düşebileceğini dile getirdi.

Söz konusu yetkili, kasım sonu itibarıyle hasadın yüzde 50 oranında tamamlandığını, yerel fiyatların da geçen yıla göre yüzde 40’ın üzerinde arttığını ifade etti.

Nam Hai’ye göre, herhangi bir zaman çerçevesi belirtmeden, hazır kahve tesisleri tam kapasiteye ulaştığında, yerel çekirdek tüketimi mevcut 260 bin tondan, yılda 350 bin ila 400 bin tona yükselebilir.



30 yıldır gözlemlenen "başarısız yıldızın" ikiz olduğu keşfedildi

İkili birbirine çok yakın olduğu için bugüne kadar tek bir cisim sanılıyordu (K. Miller/R. Hurt/Caltech/IPAC)
İkili birbirine çok yakın olduğu için bugüne kadar tek bir cisim sanılıyordu (K. Miller/R. Hurt/Caltech/IPAC)
TT

30 yıldır gözlemlenen "başarısız yıldızın" ikiz olduğu keşfedildi

İkili birbirine çok yakın olduğu için bugüne kadar tek bir cisim sanılıyordu (K. Miller/R. Hurt/Caltech/IPAC)
İkili birbirine çok yakın olduğu için bugüne kadar tek bir cisim sanılıyordu (K. Miller/R. Hurt/Caltech/IPAC)

Gökbilimcilerin yıllardır aşina olduğu kahverengi cücenin aslında iki cisim olduğu ortaya çıktı. Türünün ilk örneği olan ikili sistemin tespiti, yıllardır çözülmeyi bekleyen bir gizemi de aydınlattı.

1995'te keşfedilen Gliese 229B, bulunan ilk kahverengi cüceydi. "Başarısız yıldız" da denen bu cisimler, yıldızlar gibi gaz ve toz bulutunun çökmesi sonucu oluşsa da çekirdeklerinde nükleer füzyonu tetikleyecek kütleye sahip değiller. 

Yaklaşık 19 ışık yılı uzaktaki bir yıldızın yörüngesinde dönen Gliese 229B'nin beklenenden çok daha sönük olması uzun zamandır gökbilimcilerin kafasını kurcalıyordu.

Gökcisminin aslında iki ayrı kahverengi cüce olduğu teorisi ortaya atılsa da bir türlü kanıtlanamamıştı.

Önde gelen hakemli dergi Nature'da dün (16 Ekim) yayımlanan çalışmayı yürüten ekip, Şili'deki Çok Büyük Teleskop'u kullanarak bu teoriyi doğruladı. 

Gliese 229B'den yayılan ışığı inceleyen araştırmacılar, zıt yönlerde dönen iki ayrı kahverengi cüce olduğunu gördü. 

Gliese 229Ba ve Gliese 229Bb adı verilen cisimler, yaklaşık 6 milyon kilometre gibi çok yakın bir mesafeden birbirinin etrafında dönüyordu. Bu mesafe kulağa epey uzak gelse de 19 ışık yılı uzaklıktan bakıldığında, aslında cisimlerin ayırt edilmesini engelleyecek kadar yakın.

Daha önce kahverengi cüce çiftleri saptanmıştı ama bu ikili, çok daha yakın bir şekilde dönüyor. Birbirlerinin yörüngesi etrafındaki dönüşlerini 12 günde tamamlayan cisimlerden biri Jüpiter'in 38, diğeri de 34 katı kütleye sahip.

ABD'deki Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nde (Caltech) doktora öğrencisi ve makalenin başyazarı Jerry Xuan, "Gliese 229B, örnek bir kahverengi cüce olarak kabul ediliyordu" diyerek ekliyor:

Artık bu cismin doğası hakkında başından beri yanıldığımızı öğrendik. Bir değil iki taneler.

Amerikan Doğa Tarihi Müzesi'nden çalışmanın ortak yazarı Rebecca Oppenheimer ise bulgular hakkında "Evrenin ne kadar tuhaf olduğunu ve yıldız sistemlerinin bizimkinden ne kadar farklı olduğunu gösteriyor" ifadelerini kullanıyor.

Gliese 229B ikilisinin nasıl meydana geldiği henüz net değil. Bilim insanları, onları oluşturan toz ve gaz bulutunun ikiye ayrılarak iki tane kahverengi cüce "tohumu" üretmiş olabileceğini düşünüyor.

Aralarında kütleçekimsel bir bağ oluşan bu tohumlar, bugün görülen cisimleri meydana getirmiş olabilir.

İlk kahverengi cücenin aslında ikiz olması, bu türden daha fazla çift olabileceği düşüncesini de akla getiriyor. 

Araştırmacılar bundan sonra birbirine çok yakın mesafeden dönen kahverengi cüce çiftlerini aramayı planlıyor. 

Caltech'ten Prof. Shri Kulkarni, yeni çalışma hakkında "Neredeyse 30 yıl sonra yeni bir gelişme olduğunu görmek çok güzel" diyor. Son araştırma ekibinde yer almayan ancak Gliese 229B'yi ilk keşfedenler arasında olan Prof. Kulkarni ekliyor: 

Bu ikili sistem insanı yine hayrete düşürüyor.

Independent Türkçe, Space.com, Associated Press, Nature