İsrail, Lahey'deki duruşmasını önlemek için uluslararası kampanyasını yoğunlaştırıyor

Şikayette İsrailli yetkililerin açıklamaları, Gazze Şeridi'ne ve Tel Aviv'in yurtdışında büyükelçilik kurmasına yönelik tehditler yer alıyor

Refah'ta yıkılan bir evin enkazının üzerinde duran Filistinli bir çocuk (Reuters)
Refah'ta yıkılan bir evin enkazının üzerinde duran Filistinli bir çocuk (Reuters)
TT

İsrail, Lahey'deki duruşmasını önlemek için uluslararası kampanyasını yoğunlaştırıyor

Refah'ta yıkılan bir evin enkazının üzerinde duran Filistinli bir çocuk (Reuters)
Refah'ta yıkılan bir evin enkazının üzerinde duran Filistinli bir çocuk (Reuters)

İsrail, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'in gelişini beklerken Hamas'ın rehine dosyasını taşımak için aralıksız çaba gösterirken dışişleri bakanlığı ve hukuk uzmanları ise İsrail'e yönelik suçlamaları engellemek amacıyla, Güney Afrika'nın Tel Aviv'e karşı sunduğu, onu Gazze halkına karşı savaş suçları ve soykırım işlemekle suçlayan şikayeti incelemek üzere Lahey'deki ilk Uluslararası Adalet Divanı oturumu tarihi olan Perşembe gününe kadar uluslararası çabaları yoğunlaştırıyor. 

İsrail, İsrailli ve uluslararası hukuk uzmanlarının da eşliğiyle dünya çapındaki büyükelçilikleri ve konsoloslukları aracılığıyla, uluslararası toplumu 7 Ekim'in ardından patlak veren Gazze savaşında kendi tarafına çekmeyi amaçlıyor. 

Güney Afrika'nın başlattığı girişimi Filistinlilerle koordineli olarak kendisine yönelik bir komplo olarak değerlendiren İsrail, uluslararası mahkemeye katılmayı başından beri reddetmiş olsa da meşru müdafaasının bir listesini Filistinlilere yönelik bir kınama ve saldırı olarak yapmaya çalıştı. 

Tel Aviv; herhangi bir ülkenin şikayeti desteklemesini veya Güney Afrika ile birlikte İsrail'i kınayacak bir dava başlatmasını engellemeye yönelik uluslararası kampanyasında, 7 Ekim olaylarını devleti ortadan kaldırmaya, güneydeki kasabalarda ve Gazze Şeridi'nde yaşayanlara karşı toplu katliam gerçekleştirmeye yönelik dikkatle ayrıntılı bir plan olarak değerlendirdi.

Göç ettirme ve Gazze'nin haritadan silinmesi

İsrailli yetkililerin açıklamalarını ve Gazze ve sakinlerine yönelik tehditlerini içeren dava, sağcı İsrailli bakanların Gazze'deki Filistinlileri göç ettirme, Gazze'nin haritadan silme ve Gazze'yi yerleşime uygun olmayan bir çöl haline getirecek şekilde tüm alanlarını düzleştirme yönünde sunduğu çeşitli planları ele alıyor.

Davada ayrıca Gazze'nin işgali ve yerleşim birimleri kurulmasının yanı sıra insani yardım girişinin engellenmesi, halkın Hamas'a baskı yapmak ve İsrail'in şartlarını kabul etmek için bir kalkan olarak kullanılmasına yönelik planlar da yer alıyor.

İsrail ise Güney Afrika'nın şikayetinde yer alan her şeyin yetkililerin beyanlarına bağlı olduğuna, yürüttüğü operasyonların ise kendisini savunmak ve onu yok etme planına karşı koymak için gerekli ve önemli adımlar olduğuna ikna etmeye çalışıyor.

"Atılan adımların masum insanlara zarar gelmesini önleme amacıyla atıldığı, Gazze Şeridi'ne düzenli olarak insani yardım götürüldüğü, yalnızca Hamas'a karşı çıkıldığı" öne sürülüyor. 

Davada çok sayıda bakan ve yetkilinin adı geçiyor. Bunlar arasında, bir röportajında Gazze Şeridi'ne atom bombası atılması olasılığına değinen aşırı sağcı Miras Bakanı Eliyahu'nun, Tarım ve Kırsal Kalkınma Bakanı Avi Dichter ve Knesset üyesi Ariel Kallner'ın Nekbe'nin tekrarlanabileceği yönündeki açıklamaları yer alıyor. 

Knesset Başkan Yardımcısı ve Dışişleri ve Güvenlik Komitesi üyesi Nissim Vaturi'nin İsrail'in soykırım yapma niyetini gösteren açıklamalarına da atıfta bulunuluyor.

Vaturi, 7 Ekim'den sonra "X" platformunda "Artık hepimizin ortak bir amacı var, o da Gazze Şeridi'ni yeryüzünden silmek" vurgusunda bulunmuştu.

Tally Gotliv, Avigdor Liberman ve Galit Distel Atbaryan'ın ifadelerine de değiniliyor.

Gotliv, "Topraklarınız yansın! Evet evet Gazze'nin yok olmasını, ateşe verilmesini dilemek benim için güzel bir şey" vurgusunda bulunurken Atbaryan ise "Enerjinizi Gazze'nin tamamını yeryüzünden silecek tek bir şeye yatırın. Bırakın Gazze'deki canavarlar güneydeki çitlerden Mısır'a kaçsınlar veya ölsünler. Gazze'nin yok edilmesi gerekiyor" ifadelerini kullanmıştı.

Liberman, Gazze'de hiçbir masum insanın olmadığını iddia etmişti. 

Güney Afrika'nın açtığı davada, subay ve askerlerin ifadelerine de değiniliyor.

Örneğin yazar ve yedek görevli Ezra Yachin'in X platformunda yayınladığı bir videoda kullandığı "Mümkün olduğunca yok edin. Onlardan hiçbir iz bırakmayın. Ne kendileri, ne anneleri, ne de çocuklarının izi kalmasın. Bu hayvanların yaşamasına izin vermek yasak" ifadelerine yer veriliyor.

Güney Afrika, Ulusal Güvenlik Konseyi eski başkanı ve yedek Tümgeneral Giora Eiland'ın Gazze'nin yeniden inşası ve Gazze'ye yardım aktarılmasına karşı yaptığı açıklamalara işaret ederek İsrail'in soykırım yapma niyetini gösterdi.

Medyada yer alan "İsrail toplumundaki soykırım söylemine" kısa bir alt bölümün ayrıldığı davada, "Gazze'yi yok etme ve orada tek bir kişiyi dahi bırakmama" yönünde çağrıda bulunan şarkıcı Eyal Golan ve şarkıcı Kobi Peretz'den de bahsediliyor.

Birim 8200'de görev yapan ve radikal görüşleriyle tanınan İran doğumlu İsrailli yorumcu Eliyahu Yossian'ın "Gazze'de nüfus yok, 2,5 milyon terörist var" ifadelerine de değiniliyor.

İsrail, kendisini savunmak için uluslararası hukuk ve savaş hukuku konusunda uzman avukatların eşlik ettiği büyükelçilik ve konsolosluklara, ayrıca kendisine yöneltilen suçlamalarda savunma listesinde yer alan unsurlara güveniyor.

Dışişleri Bakanlığı, İsrail'in Hamas'ın ve onu yok etmek isteyen çeşitli düşmanlarının kurbanı olarak nasıl tanıtılacağı konusunda büyükelçiliklere özel talimatlar yayımladı.

Ev sahibi ülkelerdeki diplomatlara ve politikacılara, Güney Afrika'nın açtığı davaya karşı Uluslararası Adalet Divanı önünde açıklamalarda bulunmaları için baskı yapıldı. 

Büyükelçiliklerin talimatları arasında mahkeme duruşması öncesi İsrail diplomatik eylem planı da yer alıyor.

Bu kapsamda İsrail'in Gazze'deki askeri harekatını askıya alması yönünde bir tedbir kararı çıkarmaması için mahkemeye uluslararası baskı uygulanması öngörülüyor. 

Öz himaye

İsrail, Lahey'de bölgesel anlaşmazlıklar, deniz hukuku ve insan hakları da dahil olmak üzere uluslararası hukuk alanında dünyanın önde gelen uzmanlarından biri olarak kabul edilen İngiliz uluslararası hukuk uzmanı Profesör Malcolm Shaw tarafından temsil edilecek.

Shaw'un İsrail ile yakın bağları olduğu, İsrail'i yılda bir kez ziyaret ederek Kudüs İbrani Üniversitesi'nde uluslararası hukuk alanında özel bir ders verdiği biliniyor.

Haaretz gazetesinin davanın gidişatını bilen hukuk uzmanlarından aktardığı üzere, Lahey'deki mahkeme duruşmalarının ilk aşamasında Shaw, İsrail'e Gazze'deki çatışmayı durdurma emri veren geçici bir tedbir kararı çıkarmaya çalışacak.

Yargıçlar böyle bir karar verdiği taktirde teorik olarak bunu uygulayabilecek organ, yaptırımlar yoluyla Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi. Ancak Konsey'de veto yetkisi bulunan ABD'nin böyle bir gelişmeyi engellemesi bekleniyor. 

Haaretz, böylesi geçici bir emrin İsrail'in Gazze'de soykırım yaptığı iddiasını pekiştireceğini, bunun siyasi izolasyona ve boykota, İsrail şirketlerine yaptırım uygulanmasına, uluslararası alanda ek yaptırımlara neden olacağını öngörüyor. 

İbrani Üniversitesi'nde uluslararası hukuk uzmanı Tamer Mecidu'nun aktardığına göre Shaw, Lahey Mahkemesi'ni İsrail'in savaş eylemlerinin soykırım yapma niyetiyle tutarlı olmadığına ikna etmek zorunda kalacak.

Örneğin İsrail'in kendisini savunmak amacıyla hareket ettiğini, tedbirlerinin uluslararası savaş hukukuna uygun olduğunu, bunlardan sapmaları araştırdığını iddia etmesi bekleniyor.

Mecidu, "Shaw, üst düzey İsrailli yetkililerin 'Gazze yok edilmeli', 'Gazze'de hiç masum insan yok', 'Gazze yerle bir edilmeli' gibi açıklamalarının İsrail'in gerçek politikasıyla hiçbir ilgisi olmadığını göstermek zorunda kalacak" ifadelerine başvuruyor. 

Askeri savcı Yifat Yerushalmi, geçen hafta, aralarında Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi'nin de bulunduğu İsrail ordusundaki üst düzey yetkilileri, mahkemenin İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki ateşi kesmesi yönünde bir karar vermesi yönünde gerçek bir tehlike olduğu konusunda uyarmıştı. 

Yerushalmi, İsrail'in Soykırıma Karşı Sözleşme'yi imzalayan taraflardan biri olması nedeniyle bu mahkemenin kararlarına bağlı olduğunu doğruladı.

Eyaletler arasındaki hukuki anlaşmazlıklarla ilgilenen Lahey Adalet Divanı, dilekçeyi dinleme yetkisini bu sözleşmeden alıyor.

Independent Arabia - Independent Türkçe



Yükselen Aslan Operasyonu ve Suriye

Görsel: Eduardo Ramon
Görsel: Eduardo Ramon
TT

Yükselen Aslan Operasyonu ve Suriye

Görsel: Eduardo Ramon
Görsel: Eduardo Ramon

Subhi Franjieh

Suriye hükümeti, 13 Haziran Cuma günü şafak vakti Ortadoğu’da başlayan büyük gerginliğin Suriye'ye sıçramaması için iç politikada çaba sarf ediyor. Bu çabalar, İsrail'in ‘Yükselen Aslan’ adını verdiği operasyon kapsamında İran'a büyük bir saldırı düzenlemesi ve bu saldırı sonucunda İran ordusunun önde gelen komutanlarının yanı sıra İran'ın nükleer programıyla ilişkili bir dizi İranlı bilim insanının öldürülmesi ve İran'ın nükleer tesislerinin tahrip edilmesinin ardından başladı.

İran, geçtiğimiz yıllarda Suriye’deki ve Irak'taki vekillerini, çıkarlarına yönelik herhangi bir saldırıya misilleme olarak ABD'nin bölgedeki varlıklarını hedef almak için kullandı. ABD’nin Suriye’de ve Irak'ta bulunan üsleri onlarca saldırıya uğradı. Ayrıca Suriye'nin güneyinden İsrail tarafına yönelik saldırılar da gerçekleştirildi. Tüm bunlar, İran'ın bölgede ABD ve İsrail ile çatışmayı yönetme politikasıyla açıkça uyumlu görünüyor.

Suriye İslami Direniş Cephesi (Uli'l el-Bas) yazılı olarak yaptığı açıklamada, Şam, Bağdat, Beyrut ve bugün Tahran'da liderleri suikast düzenleyen düşmanın, tüm milletlere karşı yumuşak ve sert bir savaş yürüten düşmanla aynı olduğunu söyledi. Açıklamada, “Hepimizin görevi, birleşik bir cephe oluşturarak, cepheyi güçlendirerek ve saldırıları yoğunlaştırarak ona karşı koymaktır Ümmetin tüm özgür insanlarını, gruplarını ve örgütlerini, medya mensuplarını ve düşünürleri, alimlerini ve mücahitlerini, dengelerin değişmesine karşı direnmeye çağırıyoruz” ifadeleri yer aldı.

Bu ayın başlarında Suriye'nin güneyinden İsrail'e düzenlenen saldırıyı üstlenen Uli'l el-Bas, İsrail'in Tahran'a saldırısından bir gün önce, 12 Haziran Perşembe günü, saldırıların devam edeceğini ve fırlatılan füzelerin ‘bir uyarı ve ilk meydan okuma olduğu, düşmanın sahada acı çekip geri çekilmesini sağlayacak hamleler göreceği’ tehdidinde bulundu.

Şu ana kadar Uli'l el-Bas veya başka bir grup, Suriye topraklarından gerilimi tırmandıracak adımlar atmazken hükümet, Suriye sahnesini sakin tutmak ve İran ile İsrail arasında Suriye semalarında karşılıklı ateş açılmasını önlemek için güvenlik önlemleri ve askeri tedbirler aldı.

Suriye semaları şimdiye kadar İsrail-İran çatışmasının bazı tehlikelerine tanık oldu. Suriye'nin birçok bölgesinde uçak yakıt tankları ve İsrail tarafından önlenen füzelerin kalıntıları Suriye topraklarına düştü. Acil Durum ve Afet Yönetimi Bakanı Raid es-Salih, Suriye Arap Haber Ajansı SANA’ya yaptığı açıklamada, “Bölgedeki askeri gerginliğin tırmanması nedeniyle, vatandaşların güvenliği için toplanmamalarını ve olayları izlemek için çatıya çıkmamalarını rica ediyoruz” dedi. Suriyelileri olaylar sonucunda düşebilecek herhangi bir yabancı cisim veya enkaza yaklaşmamaları konusunda uyaran Salih, vatandaşların bu cisimlere dokunmamalarını, savaş kalıntılarını temizleme ekiplerine bırakmalarını ve herhangi bir savaş kalıntısı veya enkazını derhal kendilerine bildirmelerini istedi.

İhtiyati önlemler

Al-Majalla’nın edindiği bilgilere göre Suriye hükümeti perşembe ve cuma günleri Suriye'nin güneyine takviye kuvvetler gönderirken Suriye-Irak ve Suriye-Lübnan sınırlarında da alarm durumu ilan edildi. Tüm bu önlemler, özellikle hükümetin istikrarı sağlama ve silahları kontrol altına alma çabalarında karşılaştığı güvenlik sorunları açısından Suriye topraklarının çatışmaların sahnesi haline gelmesini önlemek amacıyla alındı.

ı8o9p0
Suriye'nin güneyindeki el-Cubeyle köyünde, İsrail hava savunması sistemleri tarafından düşürüldüğü düşünülen İran yapımı insansız hava aracının parçaları etrafında toplanan Suriyeli çocuklar, 13 Haziran 2025 (AP)

Suriye hükümeti, Suriye'nin güneyindeki hareketliliğini artırdı ve bölgeden herhangi bir güvenlik ihlali veya saldırı girişimine karşı operasyonlarını yoğunlaştırdı. Suriye İçişleri Bakanlığı perşembe günü, Dera’nın batı kırsalındaki Mesakin Celin bölgesine takviye güç gönderdiğini açıklamıştı. Tüm bu gelişmeler, bir güvenlik devriyesinin, bölgede yasadışı bir grubun barikat kurduğuna dair gelen ihbarı üzerine olay yerine giderken silahlı bir pusuya düşürülmesinin ardından yaşandı. Edinilen bilgilere göre İç Güvenlik İdaresi cuma günü Suriye'nin güneyinde bir silah deposuna el koydu.

Suriye hükümetinin, durumu kontrol altına almak ve hükümet için hala bir güvenlik açığı teşkil eden sınırların kontrolünü sağlamak amacıyla Suriye-Irak sınırına yeni takviye güçler göndermesi bekleniyor.

İran'ın Suriye'deki siyasi ve milis nüfuzu, Beşşar Esed rejiminin düşüşüyle sona ermiş olsa da bazı unsurları ve hücreleri, Suriye’deki varlığını halen sürdürüyor. Bu hücreler silah ve uyuşturucu kaçakçılığı ya da güvenlik kaosu yaratma gibi faaliyetlerde bulunuyor. Suriye hükümeti bu hücrelerle mücadeleye devam ederken son birkaç gün içinde Deyrizor ile Irak ve Lübnan sınırındaki bölgelerde birçok operasyon düzenleyerek, Suriye'de İran'ın projelerine hizmet etmeye devam eden kişileri tutukladı.

Şarku’l Avsat’ın Al-Majalla'dan aktardığı analize yerel kaynaklar, Irak-Suriye sınırının Irak tarafına yakın bölgelere iki hava saldırısı düzenlendiğini söyledi. Kaynaklara göre Uluslararası Koalisyona ait savaş uçakları Suriye-Irak sınır bölgesinde defalarca kez tur attı. Bunun nedeni, Irak tarafından Suriye tarafına herhangi bir sızma veya kaçakçılık faaliyetinin önlenmesi olabilir. Bir diğer gelişmede, Suriye ordusu askerleri, cuma gecesi ve cumartesi günü, Suriye-Irak sınırında milisler tarafından gerçekleştirilen saldırılara uğradı. Suriyeli askerler, ateş edilen yere karşılık verdi. Edinilen bilgilere göre saldırı sonucunda Suriye ordusundan bir asker yaralandı.

Suriye hükümetinin, durumu kontrol altına almak ve hükümet için halen bir güvenlik açığı teşkil eden sınırları kontrol altına almak amacıyla Suriye-Irak sınırına yeni takviye güçler göndermesi bekleniyor. Çünkü İran destekli milisler geçtiğimiz yıllarda Suriye-Irak sınırının iki ucunu birbirine bağlayan çok sayıda karmaşık tünel ağı kazmış ve Suriye devleti bu tünelleri imha etmeye çalışmıştı. Bu tüneller silah, insan ve uyuşturucu kaçakçılığı için kullanılıyordu.

Olası güvenlik boşluğu ve bunun sonuçları

İran-İsrail çatışmasının uzun süre devam etmesi ve İran tarafının doğrudan savaştan vekalet savaşına geçmesi, zaten istikrarsız ve değişken olan Suriye'deki durumu daha da karmaşık hale getireceğine şüphe yok. Bu durum, Suriye hükümetinin sınırları kontrol etmek ve nüfuzun ve çatışmanın Suriye içlerine yayılmasını önlemek için kapasitesinin büyük bir kısmını tüketmesine neden oluyor. Bu da Suriye içlerinde DEAŞ başta olmak üzere bazı güçlerin yararlanabileceği güvenlik açıkları yaratabilir.

fghy
İsrail uçakları tarafından bombalanan Tahran'daki bir petrol tesisinde İran bayrakları ve arkasında yükselen alevler ve dumanlar görülüyor, 15 Haziran 2025 (Reuters)

Suriye devleti, DEAŞ terör örgütünün Suriye'deki operasyon stratejisini değiştirdiğinin ve Suriye hükümetinin askeri ve insani kaynaklarının örgütün hedefi haline geldiğinin farkında. Geçtiğimiz ayın sonlarında Suriye hükümetine karşı bir operasyon düzenleyen DEAŞ, Telul es-Sefa bölgesindeki Suriyeli askeri güçleri hedef almıştı. Suriye İçişleri Bakanı Enes Hattab da bu ayın başlarında Suriye'nin el-İhbariye kanalına verdiği röportajda, DEAŞ terör örgütünün ‘sadece zarar veren anlamsız eylemlerden, stratejik hedefleri olan planlı eylemlere’ geçtiğini söyledi.

DEAŞ terör örgütü, Suriye hükümetinin kaynaklarını İran-İsrail çatışmasının yansımalarıyla mücadele etmek ve bu çatışmanın Suriye topraklarına sıçramasını önlemek için kullanması nedeniyle ortaya çıkabilecek güvenlik boşluğunu da istismar edebilir. Özellikle Suriye topraklarındaki bu güvenlik boşluğundan yararlanarak gücünü yaygınlaştıran örgüt, devletin kontrolü dışındaki büyük miktardaki silahları parayla satın alarak silahlanma çabalarını sürdürüyor.

Dahası DEAŞ, Suriye'de oluşabilecek güvenlik boşluğundan yararlanabilecek tek örgüt değil. Silahlarını halen elinde bulunduran ve devletle çatışmak için fırsat kollayan başka örgütler de var. Bunlar arasında rejimin kalıntıları ve kaçakçılık ve uyuşturucu üretimi faaliyetlerinde bulunan gruplar yer alıyor. Bu gruplar, Suriye devletinin halihazırda İsrail'in Suriye rejiminin düşüşünün ardından Suriye'nin askeri altyapısını tahrip etmesi ve rejimin düşüşünden önce askeri birliklere ve rejime ait silah depolarına ait silahların büyük çapta çalınması nedeniyle sınırlı olan güvenlik ve askeri kaynaklarını büyük ölçüde tüketiyor.