Hamideti orduyu Hartum'dan çıkarma ve yeni yerleri ‘özgürleştirme’ sözü verdi

HDK Komutanı, güçlerinin Hartum ve El Cezire'de bazı bölgeleri kaybettiğini itiraf etti

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) çarşamba günkü konuşmasında Sudan'ın bir yol ayrımında olduğunu söyledi. (Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) çarşamba günkü konuşmasında Sudan'ın bir yol ayrımında olduğunu söyledi. (Şarku’l Avsat)
TT

Hamideti orduyu Hartum'dan çıkarma ve yeni yerleri ‘özgürleştirme’ sözü verdi

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) çarşamba günkü konuşmasında Sudan'ın bir yol ayrımında olduğunu söyledi. (Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) çarşamba günkü konuşmasında Sudan'ın bir yol ayrımında olduğunu söyledi. (Şarku’l Avsat)

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) dün yaptığı açıklamada, kuvvetlerini bir araya gelerek daha güçlü bir şekilde mücadele etmeye ve Sudan ordusu tarafından geçtiğimiz günlerde geri alınan önemli sivil ve askeri alanların kaybını önemsememeye çağırdı.

Hamideti, Sudan ordusunu Hartum'dan ‘kovma’ sözü vererek, kuvvetlerinin başkentte uğradığı başarısızlıkları dolaylı olarak ilk kez kabul etti.

Hamideti televizyonda nadiren yayınlanan konuşmalarından birinde, halkı ordunun başarılarını, el-Cili petrol rafinerisini ele geçirdiklerini ya da Hartum'un güneyindeki El Cezire eyaletinin başkenti Vad Medeni'yi kontrol altına aldıklarını’ dikkate almamaya çağırdı.

HDK geçtiğimiz hafta, ordunun, Hartum'un kuzeyinde bulunan ve ülkenin en büyük petrol rafinerisi olan el-Cili'deki kuşatmayı kırdığı yönündeki açıklamasının ‘kamuoyunu yanıltmaya yönelik söylentilerden başka bir şey olmadığını’ vurguladı. Hamideti dün, ofisinden askeri üniformayla göründüğü videoda söylediği gibi, ordu personelinin Genel Komutanlık karargahından veya Muhabere Birliği kampından uzun süre yararlanmayacağına söz vererek, ‘onları kovmaya’ yemin etti.

Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, Hartum'un batısındaki Omdurman'da destekçilerini selamlıyor, 29 Haziran 2019. (AP)Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, Hartum'un batısındaki Omdurman'da destekçilerini selamlıyor, 29 Haziran 2019. (AP)

Daklu'nun eski müttefiklerinden Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan pazar günü Ordu Genel Komutanlığı karargahını teftiş etti. Nisan 2023'te patlak veren savaş boyunca Daklu kamuoyunun karşısına çıkmadı ve konuşmaları sosyal medyada dolaşan ses kayıtlarıyla sınırlı kaldı. Savaşın başında güçleri Hartum'un büyük bir bölümünü kontrol altına alarak güneye doğru ilerledi ve ordunun ocak ayında geri aldığı El Cezire eyaletini ve başkenti Vad Medeni'yi ele geçirdi. Ordu, Hartum'a bir saldırı başlattı ve HDK tarafından ele geçirilen başkentin kuzey kesimine girdi.

Askeri bir kaynağa göre çatışmalar dün, HDK'nin Kuzey Hartum'un doğusundaki son kalelerinden biri olan Kafuri mahallesinde devam etti. Daklu konuşmasında ‘Kuzey Hartum’da dört muharebe’ olduğunu açıkladı ve güçlerine zafer sözü verdi.

Eski ABD Başkanı Joe Biden görev süresi sona ermeden önce Burhan'a yaptırım uygulamıştı. Biden yönetimi Sudan ordusunu okullara, pazarlara, hastanelere saldırmakla ve gıda yoksunluğunu bir savaş silahı olarak kullanmakla suçladı. Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre bu yaptırımlar Washington'un, güçleri ‘soykırım yapmakla’ suçlanan Daklu'ya yaptırım uygulamasından yaklaşık bir hafta sonra açıklandı.

Hamideti tehdit ediyor

HDK Komutanı konuşmasında yeni bir gerilim tehdidinde bulunarak şunları söyledi: “Belirli bölgeleri kurtarmak istiyoruz. Bu konuda daha fazla ayrıntı vermek istemiyorum. Saha komutanları sizi konu hakkında bilgilendirecek ve ben bunu medyada açıklamayacağım.” Hamideti, Burhan’a saldırmaya devam etti ve onu mevcut çıkmazdan henüz kurtulmadığı konusunda uyardı. “Burhan'a diyorum ki, tuzaktan, pusudan halen kurtulmuş değilsin” diyen Hamideti, Burhan ile yanındakileri yargılama sözü verdi.

Hamideti konuşmasının devamında, El Cezire'deki el-Kenabi katliamını ve güneylilerin öldürülmesini kınayarak şunları söyledi: “Bu yeni bir şey değil, 50 yıldan fazla bir süredir milyonlarca kişiyi öldürdüler... Güneylilerle savaşıyorlar. Güney Sudanlı kardeşlerimizden, size benzeyen ve sizin de onlara benzediğiniz Sudan halkı adına, sizin acınızı hisseden ve sizin de onların acısını hissettiğiniz Sudan halkı adına özür diliyoruz.”

Sudan İslami Hareketi Genel Sekreteri Ali Karti (Getty Images)Sudan İslami Hareketi Genel Sekreteri Ali Karti (Getty Images)

Konuşmasında İslami Hareket Genel Sekreteri Ali Karti'den de bahseden Hamideti, “Onu takip ediyoruz ve liderleri Ahmed Harun ve Usame Abdullah ile birlikte Omdurman'ın kuzeyindeki Vadi Seyyidna'da nerede yaşadığını biliyoruz” dedi.

Hamideti daha önce de devrik İslamcı örgütün birinci dereceden liderlerinden oluşan aynı grubu mevcut ordu liderleriyle ittifak yapmakla ve Nisan 2023'te ülkede savaş çıkarmayı birlikte planlamakla suçlamıştı. HDK Komutanı birliklerine morallerini yüksek tutmalarını tavsiye ederek, Hartum, Kuzey Hartum ve Omdurman'daki muharebelerde elde ettikleri zaferleri hatırlattı.

Hamideti, sahadaki güçlerine eski rejim kalıntılarının, Ordu Karargahı’nı yeniden ele geçirdikleri yönündeki propagandalarına kulak asmamaları çağrısında bulunarak, “Bundan hoşlanmayacaklar… Sizden alınanları değil, yeni yerleri kurtarmayı düşünmenizi istiyorum” ifadelerini kullandı.



Etiyopyalıları öldürüyor ve körlüğe neden oluyor... Trahom hastalığı nedir?

 Butajira yakınlarındaki bir köyde trahom testi yapılan insanlar (AFP)
Butajira yakınlarındaki bir köyde trahom testi yapılan insanlar (AFP)
TT

Etiyopyalıları öldürüyor ve körlüğe neden oluyor... Trahom hastalığı nedir?

 Butajira yakınlarındaki bir köyde trahom testi yapılan insanlar (AFP)
Butajira yakınlarındaki bir köyde trahom testi yapılan insanlar (AFP)

Shishu Shiva durmadan göz kırpıyor ve güneş ışığından rahatsız oluyor. Sol gözünün korneasında, Etiyopya'da yaygın olan ve körlüğe neden olabilen trahom hastalığının bir belirtisi var.

Ağrı o kadar şiddetli ki 35 yaşındaki çiftçi ve fırıncı çalışmayı tamamen bırakmış. Kır saçlı ve sakallı zayıf adam, Addis Ababa'dan yaklaşık yüz kilometre uzaklıkta, merkezdeki küçük bir köy olan Asano'daki evinde kalıyor.

İki çocuk babası Shiva, mobilyasız evinden şöyle diyor: “Sonunda sol gözümün ağır hasar gördüğünü öğrendim... Ağrı, çalışma ve gündelik işlerimi yerine getirmemi etkiliyor. Her ağrı nöbetinde rahatsızlığı hafifletmek için kirpiklerimi yırtıyorum. Her acı hissettiğimde kör olacağımdan korkuyorum.”

 Etiyopya'da bir hemşire trahom hastasının gözlerini muayene ediyor. (AFP)Etiyopya'da bir hemşire trahom hastasının gözlerini muayene ediyor. (AFP)

‘Oldukça yaygın’

Bu durum, yaklaşık 120 milyonluk bir ülke olan Etiyopya'da nadir değil. Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) göre yoksul Doğu Afrika ülkesi, dünya genelinde trahomun endemik olduğu bölgelerde yaşayan 103 milyon insanın yarısından fazlasına ev sahipliği yapıyor.

WHO'ya göre trahom, dünyanın en yoksul veya kırsal bölgelerinin çoğunda oldukça yaygın. Afrika, hastalıktan en çok etkilenen kıta ve hastalıkla mücadele için en büyük çabanın sarf edildiği kıta olmaya devam ediyor.

Trahom, Chlamydia trachomatis adı verilen bir bakterinin neden olduğu bir göz enfeksiyonudur. Enfekte kişilerin gözleri veya burunlarıyla temasın yanı sıra enfekte kişilerin göz veya burun salgılarıyla temas eden sinekler yoluyla da bulaşır.

Hastalık özellikle, hastalık için rezervuar görevi gören çocuklarla sık temas eden kadınları etkiler.

Hastalık zamanla göz kapağının içe doğru dönmesine ve kirpiklerin göz küresine sürtünmesine neden olarak korneaya zarar verir. Hastalar şiddetli ağrı çeker ve genellikle 30 ila 40 yaşları arasında görme yetilerini kaybedebilirler.

Çocukluğundan beri sürekli ağrı çekmesine rağmen Shishu Shiva ameliyat olmadan önce uzun süre tereddüt etti. Kendisi gibi göz hastası olan annesinin ameliyattan sonra iyileşmediğini, ancak göz doktoru ve savunmasız nüfuslar arasında farkındalığı teşvik eden Alman sivil toplum kuruluşu Christian Blind Mission (CBM) üyesi Gizacho Abebe tarafından ikna edildiğini söyledi.

Trahom şüphesi olan bir kadın Butajira'daki bir hastanede görme testlerinden geçiyor. (AFP)Trahom şüphesi olan bir kadın Butajira'daki bir hastanede görme testlerinden geçiyor. (AFP)

Kişisel hijyenin önemi

Asano yakınlarındaki küçük bir köyde onlarca kişiyi bir araya getiren 60 yaşındaki Abebe, kişisel hijyenin önemini şu ifadelerle vurguluyor: “Onlarla kişisel hijyenin önemi hakkında konuşuyoruz... Trahomu önlemek için bu çok önemli bir nokta.”

Abebe, “Yüzünüzü temiz suyla yıkamalısınız” diyor kalabalığa. Nehre ulaşmak amacıyla üç saat yol yürümek zorunda olan bu kırsal topluluk için bu çok büyük bir zorluk. Köyde suyu bakteriler için bir üreme alanı olan çiftlik hayvanlarıyla paylaşıyorlar.

Abebe, “İçme suyu elde etmek için hükümetle birlikte kuyular kazıyoruz” diyor.

Bir trahom hastası Butajira yakınlarındaki bir sağlık tesisinde göz ameliyatı geçiriyor. (AFP)Bir trahom hastası Butajira yakınlarındaki bir sağlık tesisinde göz ameliyatı geçiriyor. (AFP)

CBM, hoparlörlerden bölgenin en büyük şehri olan ve özel bir hastanesi bulunan Butajira'da yaşayanları taramaya çağırıyor.

Daha az ilerlemiş vakalarda antibiyotik ya da merhemlerle tedavi hastalığı ortadan kaldırmak için yeterli. Ancak daha ciddi vakalar için bir operasyon gerekiyor.

Ameliyat, elektriği olmayan küçük bir sağlık merkezinde gerçekleştiriliyor. Lokal anestezinin ardından göz doktoru Siyster Tadelech üst göz kapağında bir kesi açıyor ve bunun çok zor olduğunu söylüyor. İşlem yaklaşık otuz dakika sürüyor.

Shishu Shiva eve dönmeden önce kısık sesle “Kendimi daha iyi hissediyorum” diyor.

WHO'ya göre 2024 yılı sonuna kadar trahom, aralarında Togo ve Gana'nın da bulunduğu 21 ülkede halk sağlığı sorunları listesinden çıkarıldı. Abebe'ye göre Etiyopya'da ‘azaltılabilir’ ama nüfusun yaşam standardı iyileşmediği sürece ortadan kaldırmak çok zor.