Güneş panelleri uzayda kendi kendini onarabilecek

Güneş panelleri uzayda kendi kendini onarabilecek
TT

Güneş panelleri uzayda kendi kendini onarabilecek

Güneş panelleri uzayda kendi kendini onarabilecek

Yeni geliştirilen bir güneş paneli, uzay radyasyonundan zarar gördüğünde kendini onarabiliyor.

Avustralya Sidney Üniversitesi’ndeki araştırmacılar tarafından yapılan bu yeni keşif, uydu ve uzay aracı güç kaynaklarını gelecekte daha esnek ve güvenilir hale getirilebilecek.

Şarku’l Avsat’ın Advances Energy Materials dergisinden aktardığı habere göre Perovskit Güneş Pili (PSC) olarak bilinen bir tür güneş paneli daha önce uzayda kullanım için potansiyel gösterdi. Çünkü PSC, hafif, üretimi nispeten ekonomik ve güneş ışınımını yüksek düzeyde verimlilikle elektriğe dönüştürüyor.

Sidney Üniversitesi ve Avustralya’daki Bilim Hızlandırma Merkezi’ndeki araştırmacılar, proton radyasyonuna dayanmak için bir güneş pili prototipi geliştirdi. Araştırmacılar, “Uzay araçları bu yörüngelerde proton radyasyonuna maruz kalacak. Bu nedenle özel güvenlik ağlarının radyolojik istikrarının değerlendirilmesi büyük önem taşıyor” dedi.

Proton radyasyonunun etkilerini onlarca hatta yüzlerce yıldır simüle etmek için tasarlanan laboratuvar koşullarında araştırmacılar, uydularda kullanıma uygun ultra ince güneş pili substratlarını test etti. Bu, bu özelliklere sahip malzemelerin bu şekilde ilk kez test edilmesi.

Bu bağlamda deneyler, PSC’deki HTM’nin ne kadar hasara neden olabileceği ve nasıl onarılabileceği konusunda belirleyici olduğunu buldu. 2 özel HTM türü ve bir tür katkı maddesinin (HTM’lere uygulanan değiştirilmiş malzeme) proton radyasyon hasarına direnmede en iyisi olduğu kanıtlandı. HTM ayrıca panellerin kendi kendine onarılmasını ve verimliliklerinin yüzde 100’üne kadar yedeklenmesini sağlayabilir. Bu kendi kendine onarım, güneş enerjisiyle çalıştırılabilen bir vakumda ısı uygulaması yoluyla gerçekleştiriliyor.

Teorik olarak, güneş radyasyonu güneş pillerini onarabilir ve onlara güç sağlayabilir. Bu çalışmanın yapılması için pek çok araştırma yapılması gerekecek, ancak bu çalışma bunun mümkün olduğunu gösteriyor.

Sidney Üniversitesi’nden Nanobilimci Dr. Anita Ho-Baillie, “Bu çalışmanın ürettiği fikirlerin gelecekteki uzay uygulamaları için hafif, düşük maliyetli güneş pilleri geliştirme çabalarına yardımcı olacağını umuyoruz” dedi.



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging