Süper kütleli kara deliklerin "tohumları" ilk kez keşfedildi

Keşfin ardında James Webb Uzay Teleskobu var

UHZ1 galaksisi ve merkezindeki kara deliğin böyle göründüğü tahmin ediliyor (İllüstrasyon: N. Bartmann / NASA)
UHZ1 galaksisi ve merkezindeki kara deliğin böyle göründüğü tahmin ediliyor (İllüstrasyon: N. Bartmann / NASA)
TT

Süper kütleli kara deliklerin "tohumları" ilk kez keşfedildi

UHZ1 galaksisi ve merkezindeki kara deliğin böyle göründüğü tahmin ediliyor (İllüstrasyon: N. Bartmann / NASA)
UHZ1 galaksisi ve merkezindeki kara deliğin böyle göründüğü tahmin ediliyor (İllüstrasyon: N. Bartmann / NASA)

Süper kütleli kara deliklerin kökenini araştıran bilim insanları, bu ekstrem cisimlerin "tohumlarını" ilk kez buldu.

Galaksilerin merkezlerinde yer alan bu cisimlerin ilk zamanlarına dair iki ana teori mevcut.

İlkine göre süpernovalar sırasında oluşan bu cisimler başlangıçta nispeten küçük kara deliklerdi. Daha sonra zaman içinde süper kütleli hale gelmeye yetecek kadar madde biriktirdiler.

İkinci teoriye göreyse devasa bir bulutun doğrudan kendi içine çökerek daha büyük bir "tohum" oluşturmasıyla doğdular.

Bulutların çökmesiyle oluşan bu kara delikleri meydana getiren gaz bulutunun, Güneş kütlesinin 10 ila 100 bin katı büyüklüğünde olabileceği tahmin ediliyor.

NASA öncülüğünde işletilen James Webb Uzay Teleskobu'nun verilerini inceleyen bilim insanları, yeni araştırmada ikinci teoriye dair önemli kanıtlar buldu.

Teleskobun gözlemlediği UHZ1 adlı galaksinin ışığı, evrenin 500 milyon yaşından daha genç olduğu bir zamandan geliyor.

Yine NASA'nın Chandra X-ışını Gözlemevi'yle yapılan incelemeler, bu galaksinin tahmin edilenden çok daha büyük bir kara deliğe sahip olduğunu gösterdi.

Araştırmacılar, UHZ1'nin merkezindeki kara deliğin oluşumu için en uygun senaryoyu bulma amacıyla bir dizi bilgisayar simülasyonu çalıştırdı.

Simülasyonlar, bu kara deliğin, süpernovalarla oluşanlara kıyasla çok daha büyük bir tohumdan serpildiği sonucunu verdi.

James Webb Uzay Teleskobu, evrenin ilk zamanlarında büyüme aşamasında olan süper kütleli kara deliklerin yer aldığı daha fazla galaksiyi gözlemleyecek.

Bu sayede teleskobun, kara deliklerin kökenine daha çok ışık tutması bekleniyor.

Independent Türkçe



Amazon'un yeni depolarında 10 kat daha fazla robot olacak

Amazon’un "Sparrow" robotu (Amazon)
Amazon’un "Sparrow" robotu (Amazon)
TT

Amazon'un yeni depolarında 10 kat daha fazla robot olacak

Amazon’un "Sparrow" robotu (Amazon)
Amazon’un "Sparrow" robotu (Amazon)

Amazon, 10 kat daha fazla robot içeren yeni bir depo açacağını söyledi.

Müşterilerin kargolarının gönderilmesinde kullanılan robotik sistemlerin sayısını ve karmaşıklığını giderek artıran şirket, bu kez de yeni sistemler üzerine kurulu "yeni nesil" depoları devreye sokacağını söylüyor. Amazon halihazırda dünyanın en büyük endüstriyel robot üreticisi ve robotlar, ürünlerin müşterilere gönderilmesinin yanı sıra seçilmesinde de görev alıyor.

Bu yeni depolardan ilki, Louisiana'nın Shreveport kentinde açılacak ve bu yeni teknoloji, ilk kez deponun tüm temel üretim alanlarına dahil olacak.

Tam kapasiteyle faaliyete geçtiğinde, depoda 2 bin 500 kişiyle birlikte binlerce gezgin robot ve bir dizi robotik kol çalışacak.

Örneğin, "Sparrow" denen robotik kol, ürünleri alıp müşterilere teslim edilmek üzere gönderebiliyor. "Proteus" adlı yeni bir makine de büyük ürün yığınlarını taşıyıp dağıtırken çalışan insanları yanında taşıyabiliyor.

Amazon, Proteus isimli robotun özellikle birlikte çalışacağı insanlara cana yakın görünmek üzere tasarlandığını söyledi. Robota daha arkadaş canlısı görünmesi ve hangi yöne gideceğini belli edebilmesi için göz yerleştirilmesi de bu girişimin bir parçası.
 

zxscdvf
Proteus, Amazon'un ilk tam otomatik gezgin robotu (Amazon)

Amazon Robotics'in müdürü Julie Mitchell, Amazon'un bu makineyi "sevilebilir" kılmak üzere tasarladığını ve bunun, insanların robotlarla iş birliği yaparak çalışması için bir argüman niteliği taşımasını umduğunu söyledi.

Gezgin robotların eski versiyonları, Amazon depolarında sınırlı rotalar üzerinde çalışıyordu ve güvenlik endişeleri sebebiyle depoda çalışan insanlardan uzakta, kafeslerin içinde tutuluyorlardı. Mitchell, Amazon'un zamanla tüm robotlarının insanlarla birlikte özgürce çalışabilecek kadar güvenli olmasını umduğunu söyledi.

Louisiana'daki yeni depo, doğrudan bu yeni robotik sistemler için inşa edildi. Ancak Amazon, robotların mevcut binalara da uyarlanabileceği göz önünde bulundurularak tasarlandığını söyledi ve başka yerlerde de devreye gireceklerini öne sürdü.

Bu robotlar, Amazon'un bu hafta açıkladığı, büyük oranda yapay zekayla çalışan geniş kapsamlı yeni teknolojilerin bir parçası. Açıklanan teknolojiler arasında ayrıca şoförlerin araçlarında kargo paketlerini bulmasını kolaylaştıracak araçlar, yapay zeka tarafından üretilen ve televizyon satın almak gibi konularda bilgi sunan alışveriş rehberleri de yer alıyor.

Independent Türkçe