Süper kütleli kara deliklerin "tohumları" ilk kez keşfedildi

Keşfin ardında James Webb Uzay Teleskobu var

UHZ1 galaksisi ve merkezindeki kara deliğin böyle göründüğü tahmin ediliyor (İllüstrasyon: N. Bartmann / NASA)
UHZ1 galaksisi ve merkezindeki kara deliğin böyle göründüğü tahmin ediliyor (İllüstrasyon: N. Bartmann / NASA)
TT

Süper kütleli kara deliklerin "tohumları" ilk kez keşfedildi

UHZ1 galaksisi ve merkezindeki kara deliğin böyle göründüğü tahmin ediliyor (İllüstrasyon: N. Bartmann / NASA)
UHZ1 galaksisi ve merkezindeki kara deliğin böyle göründüğü tahmin ediliyor (İllüstrasyon: N. Bartmann / NASA)

Süper kütleli kara deliklerin kökenini araştıran bilim insanları, bu ekstrem cisimlerin "tohumlarını" ilk kez buldu.

Galaksilerin merkezlerinde yer alan bu cisimlerin ilk zamanlarına dair iki ana teori mevcut.

İlkine göre süpernovalar sırasında oluşan bu cisimler başlangıçta nispeten küçük kara deliklerdi. Daha sonra zaman içinde süper kütleli hale gelmeye yetecek kadar madde biriktirdiler.

İkinci teoriye göreyse devasa bir bulutun doğrudan kendi içine çökerek daha büyük bir "tohum" oluşturmasıyla doğdular.

Bulutların çökmesiyle oluşan bu kara delikleri meydana getiren gaz bulutunun, Güneş kütlesinin 10 ila 100 bin katı büyüklüğünde olabileceği tahmin ediliyor.

NASA öncülüğünde işletilen James Webb Uzay Teleskobu'nun verilerini inceleyen bilim insanları, yeni araştırmada ikinci teoriye dair önemli kanıtlar buldu.

Teleskobun gözlemlediği UHZ1 adlı galaksinin ışığı, evrenin 500 milyon yaşından daha genç olduğu bir zamandan geliyor.

Yine NASA'nın Chandra X-ışını Gözlemevi'yle yapılan incelemeler, bu galaksinin tahmin edilenden çok daha büyük bir kara deliğe sahip olduğunu gösterdi.

Araştırmacılar, UHZ1'nin merkezindeki kara deliğin oluşumu için en uygun senaryoyu bulma amacıyla bir dizi bilgisayar simülasyonu çalıştırdı.

Simülasyonlar, bu kara deliğin, süpernovalarla oluşanlara kıyasla çok daha büyük bir tohumdan serpildiği sonucunu verdi.

James Webb Uzay Teleskobu, evrenin ilk zamanlarında büyüme aşamasında olan süper kütleli kara deliklerin yer aldığı daha fazla galaksiyi gözlemleyecek.

Bu sayede teleskobun, kara deliklerin kökenine daha çok ışık tutması bekleniyor.

Independent Türkçe



Robot köpek tek şarjda maraton koştu

RAIBO2 robot köpek, resmi bir etkinlikte tam uzunlukta bir maratonu tamamlayan ilk 4 ayaklı robot oldu (KAIST)
RAIBO2 robot köpek, resmi bir etkinlikte tam uzunlukta bir maratonu tamamlayan ilk 4 ayaklı robot oldu (KAIST)
TT

Robot köpek tek şarjda maraton koştu

RAIBO2 robot köpek, resmi bir etkinlikte tam uzunlukta bir maratonu tamamlayan ilk 4 ayaklı robot oldu (KAIST)
RAIBO2 robot köpek, resmi bir etkinlikte tam uzunlukta bir maratonu tamamlayan ilk 4 ayaklı robot oldu (KAIST)

Kore'de bir robot köpek, pillerini yeniden şarj etmeye gerek duymadan tam uzunlukta bir maratonu tamamlayan ilk 4 ayaklı robot oldu.

RAIBO2 adlı robot köpek 42 kilometrelik parkuru 4 saat 20 dakikada tamamlayarak geçen yıl halka açık Londra Maratonu'ndaki ortalama süreden 7 dakika daha hızlı koştu.

Kore İleri Bilim ve Teknoloji Enstitüsü (KAIST) mühendislerinin ürettiği robot köpek, Sangju Kuru Hurma Maratonu'nun 50'şer metrelik iki tırmanış içeren zorlu arazisinde ilerlemek için takviye öğrenme algoritmaları kullandı.

Mühendisler, 4 ayaklı robotun yürüme verimliliğini artırmayı ve enerji kaybını en aza indirmeyi başararak maratonu tek bir şarjla tamamlamasını sağladı.

Özel bir eklem mekanizması da RAIBO2 robotunun parkurdaki yokuşlardan inerken enerji toplamasına imkan sundu.

RAIBO2'nin geliştirilmesinde görev alan KAIST doktora öğrencisi Choongin Lee, "Maraton projesi sayesinde RAIBO2'nin çok sayıda insanın ve rasgele nesnelerin bulunduğu kentsel ortamlarda teslimat ve devriye gibi hizmetleri istikrarlı bir şekilde yürütebilecek yürüme performansına sahip olduğunu gösterdik" dedi.

Sonraki araştırmalarda RAIBO'ya otonom navigasyon işlevleri ekleyeceğiz ve dağlık arazilerle afet ortamlarında dünyanın en iyi yürüme performansını elde etmeye çalışacağız.

4 ayaklı robotlar, güvenlikli çevrelerde devriye gezmek ya da afet bölgelerini araştırmak gibi tehlikeli işleri yerine getirmenin giderek daha popüler bir yolu haline geldi.

Bu ay, ABD'li robotik firması Boston Dynamics'in ürettiği bir robot köpek, ABD Başkanı seçilen Donald Trump'ın Florida'daki konutunda güvenlik görevlerini yerine getirirken görülmüştü.

Merdivenlerden inip çıkabilen, kapıları açabilen ve insanların erişemediği yerlere ulaşabilen yüksek teknolojili güvenlik robotu, ABD Gizli Servisi sözcüsüne göre "seçilmiş Başkan'ın korunmasında" önemli bir rol oynuyor.

Sözcü sözlerine şunları da ekledi:

Özel kabiliyetleri hakkında bilgi veremesek de robot köpekler gözetleme teknolojisi ve koruma operasyonlarımızı destekleyen bir dizi gelişmiş sensörle donatılmıştır.

Elon Musk da Boston Dynamics köpeklerini firmanın Teksas'taki Starbase tesisinde meydana gelen patlamaların ardından Starship roketinin fırlatma alanını denetlemek için kullanırken, Birleşik Devletler Ordusu da 4 ayaklı robotları çeşitli roller üstlenmeleri için görevlendiriyor.

Independent Türkçe