James Webb Uzay Teleskobu, Girdap Galaksisi'ni görüntüledi

Gök cisminin bükülen sarmal kolları yeni görüntüde son derece ayrıntılı biçimde yer alıyor

M51 gece gökyüzünde en çok gözlemlenen nesnelerden biri (Avrupa Uzay Ajansı)
M51 gece gökyüzünde en çok gözlemlenen nesnelerden biri (Avrupa Uzay Ajansı)
TT

James Webb Uzay Teleskobu, Girdap Galaksisi'ni görüntüledi

M51 gece gökyüzünde en çok gözlemlenen nesnelerden biri (Avrupa Uzay Ajansı)
M51 gece gökyüzünde en çok gözlemlenen nesnelerden biri (Avrupa Uzay Ajansı)

NASA'nın öncülüğünde işletilen James Webb Uzay Teleskobu, şimdiye kadarki en çarpıcı görüntülerinden birini kaydetti.

Gelmiş geçmiş en güçlü uzay teleskobu diye nitelenen cihaz, Girdap Galaksisi diye de adlandırılan M51 galaksisini görüntüledi.

Teleskobun NIRCam ve MIRI aygıtlarıyla kaydedilen çarpıcı görüntüde sarmal kollar arasındaki gizli özellikler ve muazzam ayrıntılar yer alıyor.

Galaksi, lavabo giderinin etrafında dönen suyu anımsatan yapısı nedeniyle Girdap diye adlandırılıyor.

Aslında bu galaksinin kollarından birinin en dış ucunda küçük, sarımsı bir galaksi mevcut. Bu galaksiye NGC 5195 adı veriliyor ve iki galaksi etkileşim halinde.

NGC 5195 çok daha küçük. Ancak kütle çekim etkisi Girdap Galaksisi'nin belirgin sarmal kollarının oluşumuna katkı sağlıyor.

Girdap Galaksisi, Av Köpekleri takımyıldızı yönünde, 31 milyon ışık yılı uzaklıkta yer alıyor (Avrupa Uzay Ajansı)
Girdap Galaksisi, Av Köpekleri takımyıldızı yönünde, 31 milyon ışık yılı uzaklıkta yer alıyor (Avrupa Uzay Ajansı)

Gök cisminin bükülen sarmal kolları yeni görüntüde son derece ayrıntılı biçimde yer alıyor.

Görüntüdeki koyu kırmızı bölgeler, sarmal kollarda yoğunlaşan sıcak tozdan oluşuyor.

Kollar boyunca uzanan ve mavi-beyaz merkeze doğru giden parlak alanlarsa yıldızların oluştuğu bölgeler. Bu turuncu ve sarı alanlarda yakın zamanda oluşmuş yıldız kümelerinin meydana getirdiği iyonize gazlar göze çarpıyor.

Independent Türkçe



500 yıl yaşayan köpekbalığının DNA dizilimi çıkarıldı

Grönland köpekbalıkları yaklaşık 150 yaşında cinsel olgunluğa erişiyor (Reuters)
Grönland köpekbalıkları yaklaşık 150 yaşında cinsel olgunluğa erişiyor (Reuters)
TT

500 yıl yaşayan köpekbalığının DNA dizilimi çıkarıldı

Grönland köpekbalıkları yaklaşık 150 yaşında cinsel olgunluğa erişiyor (Reuters)
Grönland köpekbalıkları yaklaşık 150 yaşında cinsel olgunluğa erişiyor (Reuters)

Bilinen en uzun ömürlü omurgalı olan Grönland köpekbalığının nasıl hayatta kaldığına dair yeni bulgular edinildi. 

Bilim insanları, ortalama yaşam süresi 270'le 500 yıl arasında değişen bu köpekbalığının genomunu analiz ederek DNA onarım mekanizmalarını inceledi. 

Araştırmacıların, henüz hakem onayından geçmeyen makalesinde, Grönland köpekbalığının gen diziliminin yüzde 92'sinin çıkarıldığı belirtiliyor. 

Bilim insanları, balığın yaklaşık 6,5 milyar adet DNA yapı taşı barındırdığını ifade ediyor. Bu, şimdiye dek DNA dizilimi yapılan köpekbalıkları arasında görülen en yüksek rakam. Ayrıca insanlardakinin de yaklaşık iki katına denk geliyor. 

Almanya'daki Bochum Ruhr Üniversitesi'nden Arne Sahm, bunun hiç tahmin etmedikleri bir sonuç olduğunu söylüyor. 

Diğer yandan incelemelerde Grönland köpekbalığında çok sayıda "sıçrayan gen" olduğu da tespit edildi. Bunlar, diğer genlerin normal işleyişini bozarak gelişimsel rahatsızlıklara yol açabiliyor. 

Bilim insanları, zararlı genlere rağmen Grönland köpekbalığının bu kadar uzun süre yaşayabilmesinin şaşırtıcı olduğunu belirtiyor. 

Araştırmacılara göre köpekbalığı, sıçrayan genlerin zararlı etkilerini azaltmak için farklı bir DNA onarım mekanizması oluşturdu. 

İncelemelerde, sadece Grönland köpekbalığında bulunan ve DNA onarımında rol oynayan 81 gen tespit edildi. Bunların, sıçrayan genlerin çoğalmasını engellemek için onları taklit ederek kendilerini daha hızlı kopyalayabildiği belirtiliyor. 

Araştırmanın başyazarı Sahm şunları söylüyor: 

Sıçrayan genlerin zararlı etkisi ortadan kaldırıldığı gibi, belki de tersine çevriliyor.

Grönland köpekbalığındaki bu genlerin çoğalma yeteneğinin farklı evrimleştiğine, bu sayede balığın çok daha uzun yaşayabildiğine dikkat çekiliyor. Bilim insanları, araştırmayı geliştirerek ileride insan ömrünü uzatmak için yeni yöntemler bulmayı hedefliyor.

Independent Türkçe, CNN, New York Times