Hindistan'ın uzay aracı Ay'da gizemli bir hareketlilik tespit etti

Araç, Ay'ın güney kutbundaki ilk elementleri de bulmuştu

Hindistan bu görevle Ay'a giden 4. ülke olmuştu (ISRO)
Hindistan bu görevle Ay'a giden 4. ülke olmuştu (ISRO)
TT

Hindistan'ın uzay aracı Ay'da gizemli bir hareketlilik tespit etti

Hindistan bu görevle Ay'a giden 4. ülke olmuştu (ISRO)
Hindistan bu görevle Ay'a giden 4. ülke olmuştu (ISRO)

Hindistan'ın Chandrayaan-3 uzay aracı, Ay'da hareketlilik tespit etti.

Ağustosta Ay'ın güneyine iniş yapan ilk ülke unvanını alan Hindistan, şimdi de 1970'lerden bu yana gök cismindeki ilk sismik verileri kaydetmiş olabilir.

Hareketlilik, Vikram iniş aracına monte edilmiş Ay Sismik Aktivite Cihazı (ILSA) tarafından kaydedildi.

Bu hareketliliğin doğal sismik veriler olduğu doğrulanırsa, Ay'ın iç kısımlarına dair önemli ve yeni bilgiler elde edilebilir.

Öte yandan bilim insanları, kaydedilen hareketliliğin göktaşı çarpmasından kaynaklanma ihtimalini de henüz elemedi.

Hindistan Uzay Araştırma Organizasyonu'ndan (ISRO) gelen açıklamada, "ILSA'nın temel amacı, doğal depremler, darbeler ve yapay olaylar sonucu ortaya çıkan yer titreşimlerini ölçmektir" ifadeleri yer aldı:

Yer aracının 25 Ağustos 2023'teki navigasyon işlemi sırasında titreşimler kaydedildi. Ayrıca 26 Ağustos 2023'te kaydedilen ve doğal görünen bir hareketlilik de var. Bu olayın kaynağı halihazırda araştırılıyor.

Bugüne kadar Ay'da yakaladığımız en iyi sismik veriler, 1960'ların sonlarında ve 1970'lerde Apollo programı tarafından toplananlardı.

Hindistan'ın uzay aracı, Ay'a inişinin üzerinden yalnızca birkaç hafta geçmiş olmasına rağmen, şimdiden bir dizi bilimsel gözlem gerçekleştirdi.

Kısa süre önce aracın, Ay'ın güney kutbundaki ilk elementleri tespit ettiği açıklanmıştı.

Uzay aracı bugünlerde uyku moduna alındı. Zira Ay'a iniş yaptığı bölge karanlığa girdi. Bu "gece", yaklaşık 14 gün sürecek.

Hindistan'ın misyonu da kendisinden önceki uzay araçları gibi Güneş enerjisiyle çalışıyor. Bu da bataryaların yeterince şarj edilemediği durumlarda uyku moduna geçişin gerekli olduğu anlamına geliyor.

Misyonun cihazları, 22 Eylül'de uyanacak ve Ay'ın gizemli güney kutbundaki keşiflerine yeniden başlayacak.

Independent Türkçe



Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
TT

Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Bir uydu takipçisi, Venüs'e iniş yapabilecek dayanıklılıkta tasarlanan yarım tonluk Sovyet uzay sondasının iki hafta içinde Dünya'ya geri döneceği ve meteor gibi "sert düşebileceği" uyarısında bulundu.

1972'de fırlatılan uzay aracı hiçbir zaman Dünya'nın yörüngesini geçemedi ve kalıntıları 50 yılı aşkın süredir gezegenin etrafında dönüyor.

Sonda, 10 Mayıs civarında alevler içinde Dünya'ya geri düşmeye başlayacak.

Hollandalı uydu takipçisi Marco Langbroek blog yazısında, "Bundan yaklaşık 2 hafta sonra, alışılmadık bir kontrolsüz yeniden giriş gerçekleşecek: Başarısız bir Sovyet Venera görevinden 53 yıllık iniş kapsülü Dünya yörüngesinde sıkışıp kaldı" dedi.

Uzay sondasının yeniden giriş sırasında yanma ihtimali az da olsa var ancak Venüs'e inişe dayanmak üzere inşa edildiği için bu pek olası görünmüyor.

Delft Teknoloji Üniversitesi'nde uzay durumsal farkındalığı dersi veren Dr. Langbroek, "Bu, Venüs atmosferinden geçerken hayatta kalmak üzere tasarlanmış bir iniş aracı olduğundan, Dünya atmosferine yeniden girişte ve çarpışmada sağlam kalması mümkün" dedi.

Uzay aracı paraşütle donatılmış olsa da bu paraşüt çalışır durumda olmayabilir.

Dr. Langbroek, Popular Science'a "Eğer yeniden girişten sağ çıkarsa, sertçe düşecektir" diye konuştu.

Dr. Langbroek, yaklaşık 1 metre genişliğinde ve 500 kg'ın biraz altında ağırlığa sahip sondanın atmosfere yeniden girebileceğini ve saatte yaklaşık 250 km hızla Dünya'ya çarpabileceğini, bunun da meteor çarpmasına benzer riskler oluşturduğunu söyledi.

Casus uydu, meteor ve asteroitleri izleyen öğretim görevlisi, "Söz konusu riskler özellikle yüksek olmasa da sıfır da değil" dedi.

Düşen sondanın ne zaman ve nereye çarpabileceği belirsizliğini koruyor.

Dr. Langbroek, "51,7 derecelik yörünge eğimiyle, yeniden giriş 52 Kuzey ve 52 Güney enlemleri arasında herhangi bir yerde gerçekleşebilir" dedi.

Bu, Birleşik Krallık kadar kuzeyden Yeni Zelanda kadar güneye herhangi bir yer olabilir.

Gök cismi takipçisi, "Mevcut modellememize göre yeniden giriş, aşağı yukarı 10 Mayıs civarında gerçekleşecek" dedi.

Geçen birkaç ay boyunca, model sürekli 9-10 Mayıs 2025'ten civarında yeniden girişe işaret ediyor.

İzleyiciler daha fazla veri toplamak ve ne zaman ve nereye çarpabileceğini belirlemek için uzay sondasını gözlemlemeyi sürdürüyor.

Dr. Langbroek, "Yeniden giriş tarihindeki belirsizlik, gerçek yeniden girişe yaklaştıkça azalacak ancak o gün bile belirsiz oranı hâlâ yüksek olacak" dedi.

Independent Türkçe, independent.co.uk/space