Merkür çevresinde "ıslık çalan" dalgalar keşfedildi

Son keşif, gizemlerle dolu gezegen hakkında daha fazla şey öğrenilmesine olanak sağlayabilir

Merkür, 88 Dünya gününe eşit süresi ile yörüngesinde Güneş Sistemi'ndeki diğer tüm gezegenlerden daha hızlı deviniyor (Wikipedia)
Merkür, 88 Dünya gününe eşit süresi ile yörüngesinde Güneş Sistemi'ndeki diğer tüm gezegenlerden daha hızlı deviniyor (Wikipedia)
TT

Merkür çevresinde "ıslık çalan" dalgalar keşfedildi

Merkür, 88 Dünya gününe eşit süresi ile yörüngesinde Güneş Sistemi'ndeki diğer tüm gezegenlerden daha hızlı deviniyor (Wikipedia)
Merkür, 88 Dünya gününe eşit süresi ile yörüngesinde Güneş Sistemi'ndeki diğer tüm gezegenlerden daha hızlı deviniyor (Wikipedia)

Bilim insanları, güneşe en yakın, neredeyse hiç atmosferi olmayan, kraterlerle kaplı Merkür'ün etrafında "Whistler" (ıslık) koro dalgaları keşfetti.

Japonya Kanazawa Üniversitesi'nden gökbilimci Mitsunori Ozaki ve ekibinin yaptığı araştırma, hakemli dergi Nature Astronomy'de yayımlandı.

Tıpkı okyanustaki dalgalar ya da atmosferdeki fırtınalar gibi, elektrik ve manyetik alan bozuklukları da uzayda dalgalanmaya neden olabilir. Bu dalgalar, iyon ve elektron kümelerinin ivmeli hızlarla hareket etmesine neden olur. 

Uzayda rastlanan bu tür dalgalardan biri de temel bir tür plazma dalgası olan Whistler-mode (ıslık çalan modu) dalgalardır. Bu dalgalar, içerdikleri plazmaya bağlı olarak farklı sesler oluşturur. Bunlar içinde gürültülü bir kuş sürüsü gibi ses üreten bu dalga türü koro olarak da adlandırılır.

Bu sesler daha önce Dünya, Jüpiter ve Satürn çevresinde de duyulmuş, Uranüs ve Neptün'de de gözlemlenmişti.

Fakat Merkür'ün bu gezegenlerle arasında bazı farklar var. Merkür, diğerlerinin aksine kalın bir atmosfer ve güneşten yayılan yüksek enerjili parçacıkların manyetik alanda tutulmasını sağlayan radyasyon kuşaklarına sahip değil.

Merkür diğerlerinden farklı 

Bilim insanları, Merkür'deki koro dalgalarını, gezegeni araştırmak üzere 2018'de yörüngeye gönderilen BepiColombo misyonunun parçası MIO adlı uzay aracından gelen verileri incelediklerinde keşfetti.

Araştırmacıları en çok şaşırtan, Merkür'de koro dalgalarının sadece manyetosferin küçük bölümünde, şafak kısmı diye bilinen bir dilimde ortaya çıkması oldu.

Merkür'ün manyetosferinin sadece bu bölümünde koro dalgalarının oluşmasını sağlayan fiziksel nedenlerin olabileceğini öne süren bilim insanları, modelleme ve simülasyon yöntemleri kullandı.

Deneylerin sonunda enerjinin, elektronlardan elektromanyetik dalgalara aktarımının şafak kısmında daha verimli olduğunu ve bunun da ıslık sesinin oluşmasına yol açtığını belirlendi.

Merkür'le ilgili ilk araştırmalar, 1974 ve 1975'te Mariner 10 uzay aracı tarafından gerçekleştirilmiş, bu küçük gezegenin Dünya’ya benzer bir manyetik alana ve dolayısıyla bir manyetosfere sahip olduğu ortaya çıkmıştı.

Bu küçük gezegenle ilgili 3. dönem araştırmalar, Avrupa Uzay Ajansı ve Japon Uzay Araştırma Ajansı ortaklığındaki "BepiColombo" misyonu tarafından gerçekleştiriliyor.

Bilim insanları koro dalgalarının iyi anlaşılması için daha fazla gözlem ve analize ihtiyaç duyduklarının da altını çiziyor.

NASA, 2018'de Dünya çevresindeki koro dalgalarının seslerini paylaşmıştı:

Independent Türkçe



Yanmalı motorlu arabaların satışları her yıl düşüyor

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Yanmalı motorlu arabaların satışları her yıl düşüyor

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Yakın zamanda açıklanan rakamlara göre, yanmalı motorlu arabaların küresel satışları çoktan zirveye ulaşmış görünüyor.

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) ve OurWorldinData'dan alınan veriler, elektrikli olmayan araba satışlarının 2018'de 83,7 milyonla rekor seviyeye ulaştığını ve o zamandan beri düşüşte olduğunu gösteriyor.

Elektrikli arabalar, 2023'te dünya çapında satılan tüm yeni otomobillerin yüzde 18'ini oluşturdu. Bu rakam 2022'de yüzde 14'tü.

2018 ve 2023 arasında, yanmalı motorlu arabaların küresel satışları dörtte bir oranında düşerek 83,7 milyondan 62,8 milyona geriledi.

Veriler aynı zamanda toplam araba satışlarının da son yıllarda genel bir düşüş yaşadığını gösteriyor.
 

efrtg

En yüksek elektrikli araç oranına sahip ülke, sektörü büyük ölçüde sübvanse eden Norveç.

İskandinav ülkesinde satılan her 10 yeni araçtan 9'undan fazlası elektrikliyken, bu oran Birleşik Krallık'ta sadece yüzde 20.

Otomobil pazarı Auto Trader'ın aralık ayında yayımladığı raporda, elektrikli araçlara doğru "büyük değişim" sonucunda gelecek 10 yılda Britanya yollarındaki kirletici araç sayısının yüzde 40'tan fazla azalacağı öngörüldü.

frevg

En son IEA rakamları, Çin'in dünya çapında elektrikli otomobillerin benimsenmesinde en büyük itici güç olduğunu ve artık bataryayla çalışan 20 milyondan fazla otomobilin yollarda olduğunu gösteriyor.

Elektrikli araçlara geçiş trendi, nükleer ve yenilenebilir enerji kaynakları gibi daha temiz enerji kaynaklarına doğru daha büyük bir değişimi takip ediyor.

Geçen yıl yayımlanan bir araştırma, bataryaların ve diğer yenilenebilir teknolojilerin düşen maliyetlerinin son yıllarda fosil yakıtlardan uzaklaşmayı hızlandırdığını ortaya koydu.

Berlin merkezli Mercator Küresel Müşterekler ve İklim Değişikliği Araştırma Enstitüsü (MCC) tarafından yapılan hesaplamalar, fosil yakıtla üretilen enerjinin yakında ekonomik açıdan uygulanabilir olmaktan çıkacağını ortaya koydu.

Araştırmayı yöneten Felix Creutzig, "2050'de dünyanın tüm enerji tüketimi tamamen ve uygun maliyetle güneş teknolojisi ve diğer yenilenebilir enerji kaynakları tarafından karşılanabilir" dedi.

Enerji analiz firması Benchmark Mineral Intelligence'ın ayrı bir araştırması, elektrikli araç bataryalarının maliyetinin, bunları üretmeyi fosil yakıt yakan araçlardan daha ucuz hale getiren "kritik eşiği" geçtiğini ortaya koydu.

Independent Türkçe