İlk Yapay Zeka Zirvesi toplandı

Zirveye katılanlar iki gün boyunca "ChatGPT" gibi gelişmiş yapay zeka programlarının potansiyel risklerini tartıştılar (AFP)
Zirveye katılanlar iki gün boyunca "ChatGPT" gibi gelişmiş yapay zeka programlarının potansiyel risklerini tartıştılar (AFP)
TT

İlk Yapay Zeka Zirvesi toplandı

Zirveye katılanlar iki gün boyunca "ChatGPT" gibi gelişmiş yapay zeka programlarının potansiyel risklerini tartıştılar (AFP)
Zirveye katılanlar iki gün boyunca "ChatGPT" gibi gelişmiş yapay zeka programlarının potansiyel risklerini tartıştılar (AFP)

İlk küresel Yapay Zeka Güvenlik Zirvesi'nin ilk günü, İngiltere'nin merkezindeki oldukça sembolik bir İkinci Dünya Savaşı şifre kırma merkezi olan Bletchley Park Malikanesi'nde tamamlandı.

Siyasi liderler, dev teknoloji şirketlerinin yetkilileri ve yapay zekâ uzmanları, bu devrim niteliğindeki teknolojinin hızla gelişmesinden kaynaklanan riskleri görüşmek üzere Perşembe gününe kadar bir araya geliyor.

Birleşik Krallık, 28 ülke ve Avrupa Birliği tarafından imzalanan ve yapay zekânın risklerini bilimsel temelde tanımlamaya ve anlamaya ve bunları azaltmak için ülkeler arasında koordinasyon içinde politikalar oluşturmaya odaklanan iki yönlü bir gündem belirleyen bir deklarasyon yayınladı.

(Fotoğraf) Elon Musk, Yapay Zeka Güvenliği Zirvesi'ne katılıyor ve Perşembe günü İngiltere Başbakanı ile X platformu üzerinden bir toplantı gerçekleştirecek (AFP)
Elon Musk, Yapay Zeka Güvenliği Zirvesi'ne katılıyor ve Perşembe günü İngiltere Başbakanı ile X platformu üzerinden bir toplantı gerçekleştirecek (AFP)

Musk mahkeme çağrısında bulundu

Zirveye katılan Amerikalı milyarder Elon Musk, "Burada gerçekten amaçladığımız şey, en azından bağımsız bir hakem olan, önde gelen yapay zeka şirketlerinin ne yaptığını izleyebilecek ve en azından alarm verirlerse alarm verebilecek bir üçüncü taraf hakeminin olması için bir denetleyici çerçeve oluşturmaktır. Adil kuralların ne olduğunu tam olarak bilmiyorum ama denetim ve kontrol yapmadan önce olayların doğasını anlamaya başlamalıyız” dedi.

İngiliz hükümeti en azından yapay zekanın risklerinin doğasına ilişkin ilk uluslararası deklarasyona ulaşmayı umuyor. (AFP)
İngiliz hükümeti en azından yapay zekanın risklerinin doğasına ilişkin ilk uluslararası deklarasyona ulaşmayı umuyor. (AFP)

Bazı teknoloji liderleri ve siyasi liderler, yapay zekanın hızlı gelişiminin dünya için varoluşsal bir tehdit oluşturduğu uyarısında bulunarak, hükümetler ve uluslararası kurumlar arasında geleceğe yönelik güvence ve düzenleme arayışı girdi. Batı'nın yapay zekanın güvenli gelişimini yönetme çabalarının ilk adımı olarak, Çinli bir bakan yardımcısı, Elon Musk ve ChatGPT'den Sam Altman gibi teknoloji liderleriyle birlikte ABD ve Avrupa Birliği liderlerine katıldı.

Musk: "Adil kuralların ne olduğunu tam olarak bilmiyorum ama denetim ve kontrol yapmadan önce olayların doğasını anlamaya başlamalıyız" (DPA)
Musk: "Adil kuralların ne olduğunu tam olarak bilmiyorum ama denetim ve kontrol yapmadan önce olayların doğasını anlamaya başlamalıyız" (DPA)

1 Kasım’da aralarında Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve "G7” ülkelerinin liderleri arasında zirveye katılacak tek kişi olan İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'nin de bulunduğu üst düzey siyasi temsilcilerin bir araya gelmesi bekleniyor.

Perşembe günü Elon Musk, zirvenin ardından İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile de görüşecek, Musk'ın "X" platformundaki tweetinde duyurduğu üzere görüşme de "X" üzerinden gerçekleşecek.

G7 planı

Zirve sırasında İngiltere Dijital Teknoloji Bakanı Michelle Donnellan, bu kadar çok sayıda kilit oyuncuyu tek bir odada bir araya getirmenin bile bir başarı olduğunu söyledi. Donnellan sözlerine şöyle devam etti: "İlk kez, yapay zekânın sınırlarını çevreleyen risklere sadece bağımsız olarak değil, toplu olarak bakmamız gerektiği konusunda hemfikir olan ülkeler var."

Çin, yapay zeka teknolojisinin geliştirilmesindeki rolü göz önüne alındığında önemli bir katılımcı olarak öne çıkıyor. ABD, zirve öncesinde Pekin'le temasın öncelikle İngiltere'den geldiğini açıkça belirtti ve Londra'daki Büyükelçisi Jane Hartley, Reuters'e şunları söyledi "Bu Birleşik Krallık'ın davetidir, ABD'nin değil." ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris de ABD Başkanı Joe Biden'ın Pazartesi günü bir kararname imzalamasının ardından Çarşamba günü Londra'da hükümetinin yapay zeka konusundaki tutumunu netleştirdi.

Harris'in konuşmasının zamanlaması ve yeri, Washington'un Sunak zirvesini gölgelemeye çalıştığını öne süren İngiltere'nin iktidardaki Muhafazakar Partisi'nden bazılarının tepkisini çekerken, İngiliz yetkililer bu suçlamayı reddederek mümkün olduğunca çok oy istediklerini söyledi. Harris'in Perşembe günü zirvenin ikinci gününe katılması planlanıyor.

(Fotoğraf) ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Yapay Zeka Güvenliği Zirvesi'nin ilk gününde düzenlediği basın toplantısında yapay zeka hakkında konuştu (Reuters)
ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Yapay Zeka Güvenliği Zirvesi'nin ilk gününde düzenlediği basın toplantısında yapay zeka hakkında konuştu (Reuters)

Öte yandan, Suudi Veri ve Yapay Zeka Kurumu (SDAIA) Başkanı Dr. Abdullah el-Gamidi, zirve çalışmalarına katılımı sırasında, yapay zekanın bireyler, kurumlar ve hükümetler düzeyinde çağdaş yaşamlarımızdaki önemini ve dünya ülkelerinin isteklerini ve sistemleriyle ilgili planlarını, değerlerini ve rolünü gözden geçirdi.



Beyindeki zaman hücreleri, bilim insanlarını şaşkına çevirdi

Beyindeki zaman hücreleri, anıların oluşmasına katkı sağlıyor (Unsplash)
Beyindeki zaman hücreleri, anıların oluşmasına katkı sağlıyor (Unsplash)
TT

Beyindeki zaman hücreleri, bilim insanlarını şaşkına çevirdi

Beyindeki zaman hücreleri, anıların oluşmasına katkı sağlıyor (Unsplash)
Beyindeki zaman hücreleri, anıların oluşmasına katkı sağlıyor (Unsplash)

Bilim insanları beyindeki zaman hücrelerinin sadece zamanı takip etmekle kalmadığını, karmaşık davranışları öğrenmede de kritik rol oynadığını keşfetti.

Beynin medial entorhinal korteks (MEC) denen bölgesindeki zaman hücreleri, kronometre gibi çalışarak deneyimlenen olayların takip edilmesini sağlıyor. Biriyle sohbet etmekten araba kullanmaya kadar pek çok şeyi yapabilmek için bunların ne kadar zaman aldığını algılamak ve hatırlamak gerekiyor. 

Fareler üzerinde yakın zamanda yapılan bir çalışmada bu hücrelerin saat gibi çalışmanın ötesinde, zamanlama gerektiren davranışların öğrenilmesini sağladığı da saptandı. Bulguların Alzheimer gibi zaman algısını etkileyen hastalıklara karşı önemli etkiler yaratması bekleniyor. 

Nature Neuroscience adlı hakemli dergide yayımlanan çalışmada fareler, zamanlamayı merkeze alan testlerden geçirildi. Hayvanların ödül almak için farklı zamanlamalarda verilen koku uyaranlarının nasıl bir düzen içinde salındığını anlamaları gerekiyordu. Başka bir deyişle, Mors alfabesinin basit bir versiyonunu öğrenmeleri bekleniyordu.

İlk başta farelerin beynindeki zaman hücreleri, farklı koku örüntülerine benzer tepkiler verdi. Fakat hayvanlar bu örüntüleri öğrenmeye başladıkça hücreler her birine farklı zaman çizelgeleri oluşturmaya başladı.

Araştırmacılar MEC'yi engelleyerek zaman hücrelerini devre dışı bıraktığında fareler zamanlamayı algılayıp öngörebildi. Fakat zamanlama gerektiren yeni bir görevi öğrenemediler. 

Makalenin başyazarı nörobiyolog Erin Bigus, "Şaşırtıcı bir şekilde, zaman hücreleri sadece zamanı takip etmekten daha karmaşık bir rol oynuyor" diyor.

MEC, basit bir durumda zamanı takip etmek için gereken basit bir kronometre gibi davranmıyor. Rolü aslında bu daha karmaşık zamansal ilişkileri öğrenmek gibi görünüyor.

Daha önceki çalışmalarda MEC'nin mekanla ilgili bilgileri öğrenmede de rol oynadığı bulunmuştu. Yeni çalışmayı yürüten ekip, zamansal ve uzamsal görevleri öğrenirken beynin benzer şekilde çalıştığını fark etti. 

Araştırmacılara göre bu durum beynin mekan ve zamanı benzer şekilde işlediği anlamına gelebilir ancak bu savın daha fazla çalışmayla desteklenmesi gerekiyor. 

Çalışma, Alzheimer gibi hastalıkların erken tespit edilmesini de sağlayabilir. Bu rahatsızlıkta beynin ilk etkilenen bölümlerinden birinin MEC olduğu biliniyor.

Zamanlama gerektiren karmaşık görevler sayesinde hastalığı ilk evrelerinde tespit etmek mümkün olabilir. Fakat bundan önce zaman hücrelerinin insanlarda da benzer bir işlevi olduğunun doğrulanmasına ihtiyaç var.

Independent Türkçe, Science Daily, Science Alert, Nature Neuroscience