Suudi Arabistan TikTok’u boykot ediyor

Suudi içeriklerini silme suçlamalarının ardından Suudi Arabistan’da TikTok'u boykot etme çağrıları arttı

Çalışma: 2022'nin başında Suudi Arabistan'da TikTok uygulamasının 22 milyondan fazla kullanıcısı vardı (Shutterstock)
Çalışma: 2022'nin başında Suudi Arabistan'da TikTok uygulamasının 22 milyondan fazla kullanıcısı vardı (Shutterstock)
TT

Suudi Arabistan TikTok’u boykot ediyor

Çalışma: 2022'nin başında Suudi Arabistan'da TikTok uygulamasının 22 milyondan fazla kullanıcısı vardı (Shutterstock)
Çalışma: 2022'nin başında Suudi Arabistan'da TikTok uygulamasının 22 milyondan fazla kullanıcısı vardı (Shutterstock)

Sosyal medya platformlarında "TikTok" uygulamasına yönelik eleştirilerde artış gözlemleniyor.

Bunlardan en önemlisi, kullanıcıların TikTok’un Suudi Arabistan ile ilgili içerikleri engellediğini veya sildiğini iddia etmesi oldu. Eleştirmenler bu durumu "Orta Doğu'daki uygulama standartları ve politikalarına ilişkin şeffaflık eksikliği ile Suudi içeriğinin hedef alınması" olarak değerlendiriyor.

"#Boycott_TikTok" hashtag'i sosyal medya sitelerinin zirvesine yerleşti ve uygulamanın kalıcı olarak silinmesi ve kullanılmaması yönündeki çağrılar artarak TikTok yönetimini "politika ve değerleriyle tutarsız olduğu için bu iddiaları şiddetle reddeden" bir açıklama yayınlamaya sevk etti. Açıklamada, bunun "TikTok'un içerik yönetimi politikalarına ilişkin yanıltıcı bir imaj yaydığı" da ekleniyor.

Şarku’l Avsat konuyla ilgili bilgi almak için TikTok yönetimi ile temasa geçti, ancak haberin yayınlandığı zamana kadar, uygulamanın Suudi Arabistan ile ilgili içeriği sildiğine ve bunun hangi standartlara göre yapıldığına dair bazı kişilerin dolaşıma soktuğu şeylerin bir açıklaması olarak sorulan bir dizi soruya herhangi bir yanıt alamadı. Belirli içeriklerin silinmesi ve TikTok'un Suudi Arabistan'daki itibarını etkilemek kimin yararına olabilir?

Sosyal medya kullanıcıları X platformunda "TikTok’tan silinen içeriklerin resimlerini gösteren birçok gönderi paylaştı. Bir hesap TikTok'un açıklamasını eleştirerek, şirketin yorumları ve gönderileri silmek için izlediği standartları sordu.

Gazeteci ve çevre aktivisti Said en-Naci ise TikTok'un "özellikle Araplara yönelik ırkçılığın devam ettiğinin kanıtı" olarak nitelendirdiği durum için özür dilemesini talep ederek boykotun devam etmesini istedi.

Suudi Arabistan'daki bazı TikTok kullanıcıları, Suudi Arabistan'ı savunan tüm yanıt ve videoların derhal kaldırıldığını gözlemleyerek uygulamanın "kalıcı olarak engellenmesi" çağrısında bulundu.

Suudi akademisyen ve edebiyat eleştirmeni Abdullah el-Ghathami ise kullanmamasına rağmen uygulamadan çıkılması çağrısında bulundu.

Krizin yansımaları

Suudi bir kaynak Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, ülkelerini destekleyen birçok Suudi hesap tarafından izlenen ve fırsat tanınan bilgilere göre, TikTok şirketinin  ilgili içerikleri silmesinin ardından Suudi Arabistan karşıtı diğer görüşlerin yayınlarının ortaya çıkması nedeniyle federasyonun şirketle olan resmi sözleşmesini feshettiğini açıkladı.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynak şunları söyledi: "Suudi Arabistan’a ve halkına saygı kırmızı çizgimizdir ve bu konuda pazarlık ya da tartışmayı kabul etmiyoruz. Bilge liderliğin desteği ve spor yönetiminin takibi ışığında şirketler Suudi müsabakalarında yer almak için acele eder hale geldi. Vatan her türlü düşüncenin üstündedir.  Bunun dışında hiçbir şeyi kabul edilmeyecektir."

"Suudi Arabistan kırmızı bir çizgidir ve bunun herhangi bir şekilde kötüye kullanılması kabul edilemez, bu nedenle sözleşme feshedildi. Bir sonraki turdan itibaren şirket artık yarışmalarda yer almayacak."

Suudi Arabistan’daki bir dizi TikTok kullanıcısı "uygulamanın kalıcı olarak engellenmesi" çağrısında bulundu (Shutterstock)
Suudi Arabistan’daki bir dizi TikTok kullanıcısı "uygulamanın kalıcı olarak engellenmesi" çağrısında bulundu (Shutterstock)

Suudi Arabistan'da milyonlarca kullanıcı

Naif Arap Güvenlik Bilimleri Üniversitesi tarafından hazırlanan bir çalışma, 2022 yılı başında Suudi Arabistan'da "TikTok" uygulamasının 22 milyon kullanıcısı olduğunu ortaya koydu. Suudi Arabistan, kullanıcılarının toplam kullanıcı sayısının yaklaşık yüzde 10'unu temsil etmesi nedeniyle "TikTok" uygulamasını en çok kullanan Arap ülkelerinden biri.

Araştırmaya göre, Suudi Arabistan'da TikTok uygulamasını en çok kullanan yaş grubu, toplam kullanıcıların yaklaşık yüzde 40'ını temsil eden 18 ila 24 yaş grubudur. 25 ila 34 yaş grubu ise toplam kullanıcıların yaklaşık yüzde 30'unu temsil ediyor.

Çalışma, saldırgan içerik veya aşırılık yanlısı içerik gibi istenmeyen içeriklerin yayılmasını önlemek amacıyla Suudi Arabistan'da TikTok uygulamasının kullanımını kontrol etmek ve düzenlemek için önlemler alınması gerektiğini tavsiye ediyor.



Muzun nesli tükenmesin diye uğraşan bilim insanlarından müjde

Bugün satılan muzlarla, 1950'lerdekiler aynı değil (Pexels)
Bugün satılan muzlarla, 1950'lerdekiler aynı değil (Pexels)
TT

Muzun nesli tükenmesin diye uğraşan bilim insanlarından müjde

Bugün satılan muzlarla, 1950'lerdekiler aynı değil (Pexels)
Bugün satılan muzlarla, 1950'lerdekiler aynı değil (Pexels)

Dünya genelindeki muzlar halihazırda iki hastalıktan dolayı yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. 

Fakat sevilen meyvenin soyunun tükenmesini önlemeye çalışan bilim insanları son dönemde önemli adımlar atıyor. Uzmanlar başarıya ulaşmaları halinde halkın hiçbir şeyi fark etmeyeceğini söylüyor. 

1950'lerde üretilen Gros Michels muzları, bir mantar türünün yol açtığı Panama hastalığı yüzünden yok olmuştu.

Bu yüzden şirketler, hastalığa dirençli Cavendish muzlarını yetiştirmeye başlamış ve krizin üstesinden gelinmişti. Bu muz çeşidi halihazırda küresel muz ihracat pazarının yüzde 99'unu oluşturuyor.

Ancak aynı hastalığın farklı bir versiyonu 1990'lardan beri Cavendish cinsini de tehdit ediyor. Marketlerde satılan muzlar birbirinin kopyası olduğu için bir bitkinin hastalığa yakalanması diğerlerini de tehlikeye atıyor. 

Başka bir mantar türünün yol açtığı siyah sigatoka hastalığı da muzları tükenme riskiyle karşı karşıya bırakıyor. 

Bu hastalık halihazırda fungisitler sayesinde tedavi edilse de bazı bölgelerdeki mantarlar kimyasallara direnç göstermeye başladı. 

Bilim dünyası bir yandan hastalıkların çözümünü ararken diğer yandan da yeni muz türleri yetiştirmeye çalışıyor. 

Ağustosta yapılan bir çalışmada bugünkü Panama hastalığına yol açan varyantın, 20. yüzyıldakinden evrimleşmediği bulunmuştu. 

Bilim insanları, hastalığın arkasındaki mekanizmayı artık daha iyi anladıkları için tedavi umudu doğduğunu düşünüyor.

ABD merkezli muz üreticisi Chiquita Brands International ise araştırma şirketi KeyGene, Musaradix adlı girişim ve Hollanda'daki Wageningen Üniversitesi'yle işbirliği içinde yürütülen projede, Yelloway 1 adlı yeni bir muz türü geliştirdiğini geçen ay duyurmuştu. 

İki hastalığa da dirençli bu bitkinin serada yetiştirildiği ancak henüz mevye vermediği aktarılmıştı. 

Bu yılın sonunda Filipinler'e ekilmesi planlanan Yelloway 1 bitkileri, daha sonra Cavendish muzlarıyla çiftleştirilecek. Bu sayede hem tadı ve görüntüsü halihazırda satılan muzlara benzeyen hem de hastalığa dirençli meyveler üretilmesi amaçlanıyor. 

Chiquita Sürdürülebilirlik Direktörü Peter Stedman şöye diyor:

Birkaç yıl içinde muzunuzda herhangi bir değişiklik görmezseniz, harika bir iş çıkardık demektir. 

Avustralya'daki Queensland Üniversitesi'nden araştırmacılar ise yabani bir muz bitkisinden bir geni Cavendish'e yerleştirerek Panama hastalığına dirençli, genetiği değiştirilmiş bir muz geliştirdi.

Meyvenin tadı ve görüntüsünün aynı kalması beklense de genetiğinin değiştirilmiş olması endişe yaratıyor. 

Halk, genetiği değiştirilmiş gıdalara karşı temkinli davranırken, Avrupa gibi bölgelerde bu ürünlerle ilgili katı düzenlemeler olması engel teşkil ediyor.

Queensland Üniversitesi'nden Andre Drenth "Orada öylece duruyor. Belki yurtdışından birileri almak isteyebilir" diyerek ekliyor:

Bir pazarlama sorunu var, yasal bir sorun var ama teknik bir sorun yok.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, Popular Science, Nature Microbiology