عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

Mars astronotları, yeşil bir gökyüzü görebilir

"Bunlar beklenmedik gözlemler"

Mars atmosferinde ilk kez tespit edilen gözle görülür bir gece parlaması böyle resmedildi (ESA)
Mars atmosferinde ilk kez tespit edilen gözle görülür bir gece parlaması böyle resmedildi (ESA)
TT
TT

Mars astronotları, yeşil bir gökyüzü görebilir

Mars atmosferinde ilk kez tespit edilen gözle görülür bir gece parlaması böyle resmedildi (ESA)
Mars atmosferinde ilk kez tespit edilen gözle görülür bir gece parlaması böyle resmedildi (ESA)

Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) "Trace Gas Orbiter" adlı uzay aracı, Mars'ta gece parıltısını görünür ışıkta ilk kez tespit etti.

Kuzey ışıklarının göğü yeşile boyayan manzarasını hatırlatsa da bu parıltıların auroralarla ilgisi yok. 

Burada Güneş ışığı, doğal bir süreç içinde karbondioksit moleküllerine enerji vererek onları parçalıyor. Sonra bu enerjinin etkisiyle tekil oksijen atomlarının bir kısmı, Mars'ın gece tarafına göç ediyor.

Bu da gezegenin yüzeyinin yaklaşık 50 kilometre yukarısında yeşil bir parıltı üretiyor.

Trace Gas Orbiter'ın yakaladığı yeşil parıltı, halihazırda kış mevsiminin yaşandığı kutup bölgesinde saptandı.

DAHA FAZLA OKU

NASA, Mars yüzeyinin altında radyoaktif bir deniz buldu

NASA, Mars yüzeyinin altında radyoaktif bir deniz buldu

NASA'nın uzay aracı ortaya koydu: Mars, yaşam barındırabilecek nehirlerle kaplıydı

NASA'nın uzay aracı ortaya koydu: Mars, yaşam barındırabilecek nehirlerle kaplıydı

Saygın bilimsel dergi Nature Astronomy'de yayımlanan araştırmanın ortak yazarı Lauriane Soret, konuyla ilgili şu açıklamada bulundu:

Bu emisyon, yaz atmosferinde oluşan ve rüzgarlar tarafından yüksek kış enlemlerine, 40 ila 60 kilometre rakımlara taşınan oksijen atomlarının birleşiminden kaynaklanıyor.

Trace Gas Orbiter'ın verilerine göre parıltı, gelecekte Kızıl Gezegen'de keşfe çıkacak astronotların, kış gecelerinde yerden görebileceği kadar belirgin olabilir.

Mars'ın gündüz tarafındaki oksijen atomlarının parıltısı, uzay aracı tarafından 2020'de ilk kez tespit edilmişti. Böylelikle söz konusu parıltı, Dünya dışında bir gezegende ilk kez saptanmıştı.

Ancak onu görünür ışıkta kaydetmek mümkün olmamıştı.

Çalışmanın başyazarı ve Liège Üniversitesi'nden gezegen bilimcisi Jean-Claude Gérard, "Bunlar beklenmedik gözlemler" diye konuştu:

Kızıl Gezegen'e gelecekte yapılacak geziler için de ilginç.

Independent Türkçe

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

Kedi ve köpekler rüyasında ne görüyor?

Kedi ve köpeklerin iyi bir uyku çekmesi, sağlıklı yaşamaları ve öğrenme becerilerinin gelişmesi açısından kritik önem taşıyor (Unsplash)
Kedi ve köpeklerin iyi bir uyku çekmesi, sağlıklı yaşamaları ve öğrenme becerilerinin gelişmesi açısından kritik önem taşıyor (Unsplash)
TT
TT

Kedi ve köpekler rüyasında ne görüyor?

Kedi ve köpeklerin iyi bir uyku çekmesi, sağlıklı yaşamaları ve öğrenme becerilerinin gelişmesi açısından kritik önem taşıyor (Unsplash)
Kedi ve köpeklerin iyi bir uyku çekmesi, sağlıklı yaşamaları ve öğrenme becerilerinin gelişmesi açısından kritik önem taşıyor (Unsplash)

Sokakta bir köşeye veya evdeki koltuğa kıvrılıp yatan kedi ve köpekler, tıpkı insanlar gibi rüya görüyor. 

Hayvanların uyurken ne gördüğünü anlatma imkanı olmasa da bilim insanlarının elinde bazı yöntemler var. 

Rüya görürken insanların gözleri hareket ediyor ve uykunun bu evresi hızlı göz hareketi (rapid eye movement / REM) diye biliniyor. Bugüne kadar yapılan araştırmalarda kedi ve köpekler de REM belirtileri sergiliyor.

Ancak araştırmacılar, hayvanların tam olarak insanlar gibi rüya görmediğini düşünüyor. 

San Francisco Eyalet Üniversitesi'nden David Peña-Guzmán, "Diğer hayvanların insan olmayan zihinleri ve bedenleriyle, bizimle aynı şekilde rüya gördüğünü varsaymak hata olur" diyor. 

Yine de uzmanlara göre bu hayvanların rüyaları, günlük hayattaki deneyimlerinin bir yansıması. 

Pek çok araştırmacı, insanların bu şekilde rüya gördüğünü düşünürken bazıları, kişinin yaşantısında eksik olan şeylerin rüyasını gördüğünü öne sürüyor.

Harvard Üniversitesi'nde rüyalar üzerine çalışan Deirdre Barrett, hayvanların rüyalarının içeriğine dair yeterince araştırma yapılmadığını söyleyerek ekliyor:

Muhtemelen köpekler gün içinde neyle ilgileniyorsa, rüyalarında da onlar ortaya çıkıyor.

Barrett'a göre evcil köpekler muhtemelen yemek, oyun ve sahipleri hakkında rüya görüyor. 

1970'lerde yapılan bir araştırmada kedilerin REM uykusu sırasında hareket ettiği görülmüştü. Bilim insanları hayvanın bu sırada rüyasında avlandığını gördüğünü düşünüyor. 

Barrett, "Kedilerin avlarını takip etmek veya onlara saldırmakla ilgili rüya gördüğü çok güçlü bir varsayım" diyor. 

Ayrıca bazı kedilerin, güneşte uzandıklarını veya esnediklerini görmesi de muhtemel. 

Madrid'deki Montepríncipe Kliniği'nde veteriner olan Juan Antonio Aguado da "Köpekler; sahipleri, yürüyüşleri ya da oynadıkları oyunlar hakkında rüya görebilir" diyerek ekliyor: 

Kedilerse kanepede kucaklaşma, avlanma ve hatta diğer hayvanlarla kavga etme anlarını yeniden yaşayabilir. Bu rüyalar uyku sırasında ağız seğirmesi, bacak hareketleri, hırlama ve havlama gibi fiziksel davranışlarla kendini gösterir.

Barrett kedilerin de sahiplerini rüyasında görebileceğini ancak bunun köpeklerde daha sık yaşandığını tahmin ediyor.

Aguado ayrıca köpek büyüklüğünün de rüyaları etkilediğini öne sürüyor:

Büyük köpekler her 60 ila 90 dakikada bir rüya görürken, küçük köpekler uyurken daha fazla beyin aktivitesine sahip olduğu için bunu yaklaşık 10 dakikada bir yapar.

Hayvanlar rüya görebildikleri gibi bunlar kabusa da dönüşebiliyor. Genellikle kabus görünce uykularında hırlamaya veya havlamaya başlayabiliyorlar.

Aguado, derin uykudaki hayvanların gerçekliğe dair farkındalığı azaldığı için onları uyandırmamayı tavsiye ediyor.

Veteriner "Köpek veya kedi olumsuz tepki verebilir ve saldırgan davranabilir" diyerek ekliyor: 

Dikkatini çekmek için ismiyle seslenmek ya da yatağını hafifçe hareket ettirmek tercih edilmeli.

Independent Türkçe, El País, Scientific American