NASA ve Mars arasındaki iletişim, Güneş'in araya girmesi nedeniyle iki haftalığına kesildi

ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), Mars yörüngesindeki uyduları ve yüzeyde araştırma yapan Perseverance ve Curiosity keşif araçlarına, Güneş'in araya girmesi nedeniyle yaklaşık iki hafta süreyle komuta sinyali gönderemiyor

(AA)
(AA)
TT

NASA ve Mars arasındaki iletişim, Güneş'in araya girmesi nedeniyle iki haftalığına kesildi

(AA)
(AA)

CNN'nin haberine göre, her iki yılda bir, Mars ve Dünya yörüngelerinin arasına Güneş'in girmesiyle meydana gelen yaklaşık 2 haftalık iletişim kesintisi, 11 Kasım'da başladı ve 25 Kasım'a kadar sürecek.

Söz konusu kesinti süresince, Güneş'in dış atmosferinden sürekli olarak uzaya püskürttüğü sıcak, enerji yüklü gaz, NASA'nın Mars'taki keşif araçlarıyla iletişim kurmak maksadıyla göndereceği radyo sinyallerini bozabilecek.

NASA tarafından bu dönemde gönderilecek komutlardaki bozulma yörünge ve Mars yüzeyindeki keşif araçlarının görevlerini tehlikeye atabilecek.

Mars yörüngesi ve yüzeydeki keşif araçları görevlerine devam edecek

Kesinti öncesinde Mars'ta yaklaşık 11 yılını tamamlayan Curiosity Gezgini'nin Gale Krateri'nde, ondan 3 bin 700 kilometre uzaklıktaki Perseverance Gezgini'nin de Jezero Krateri'nde park ettiği ve önceden aldıkları talimatlar gereği Mars'ın hava durumunu, yüzey koşullarını ve radyasyondaki değişiklikleri takip edecek.

Perseverance'ın çevredeki kayaları inceleyeceği, kameralarını kullanarak bulutları ve "toz şeytanları" adı verilen, Dünya'daki kasırgalardan daha zayıf ve küçük olan hava hortumlarını tespit etme fırsatını değerlendirecek.

Perseverance Gezgini'nin hava keşif aracı Ingenuity Helikopteri, söz konusu süreçte uçuş yapmayacak ve bu sürede renkli kamerasını kullanarak, Mars görevlerinin önündeki en büyük ve en zorlu engellerden biri olduğu düşünülen kumun hareketini inceleyecek.

Mars yörüngesindeki Reconnaissance ve Odyssey uzay araçları, gezegenin yüzey fotoğraflarını çekmeye devam ederek "Mars Atmosferi ve Değişen Evrimi" (MAVEN) uzay aracının Güneş'in Mars atmosferinde yaptığı değişiklikleri izleyecek.

NASA Mars'taki görevlerin sağlıklı biçimde sürdüğünü kontrol edecek

Öte yandan NASA'dan yapılan yazılı açıklamada, bu süreçte Kızıl Gezegen'in, Güneş'in arkasında kalması nedeniyle iki gün iletişimin tamamen kesileceği ancak NASA'nın yörüngedeki Mars uzay araçlarından sinyal alabileceği, keşif araçlarının ise görevlerine NASA müdahalesi olmadan devam edeceği vurgulandı.

Açıklamada, "Moratoryum" olarak adlandırılan kesintinin sona ermesiyle Mars yörüngesindeki uzay araçlarının, bekleyen tüm bilimsel verileri Dünya'ya ileteceği ve uzay araçlarının yeniden talimat almaya başlayabileceği kaydedildi.

NASA'nın Güney California'daki Jet Tahrik Laboratuvarı (JPL) Mars Aktarma Ağı yöneticisi Roy Gladden, "Görev ekiplerimiz tüm Mars uzay araçlarımız için aylarca yapılacaklar listeleri hazırladı. Biz önümüzdeki haftalarda onlardan sinyal alabileceğiz ve sağlıklı biçimde çalışıp çalışmadıklarını kontrol edebileceğiz." ifadelerini kullandı.



NASA, "tuhaf yörüngeli" bir ötegezegen keşfetti

TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TT

NASA, "tuhaf yörüngeli" bir ötegezegen keşfetti

TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)

Bilim insanları, beklenmedik hareketler sergileyen bir ötegezegenin, gezegen sistemlerine dair bilinenlere meydan okuduğunu söylüyor. 

Dünya'dan yaklaşık 455 ışık yılı uzaktaki bir yıldızın etrafında dönen TOI-1408 b adlı bir sıcak Jüpiter geçen yıl keşfedilmişti. 

Sıcak Jüpiter, Güneş Sistemi'ndeki Jüpiter'e benzese de yıldızına çok yakın yörüngelerle dönen gaz devlerini ifade ediyor.

NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu'nun (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) saptadığı gezegen, Jüpiter'in iki katı genişliğe ve kütleye sahipti. 

Gezegenin, TOI-1408 adlı yıldızına çok yakın dönmesi bilim insanlarını hayrete düşürmüştü. Ancak bu yıl yapılan başka bir keşif, şaşkınlıklarını daha da artırdı.

Lund Üniversitesi'nden araştırmacılar yine TESS'in yardımıyla, sistemde yıldıza daha yakın ve daha küçük başka bir gezegen tespit etti. 

Bulgularını The Astrophysical Journal Letters adlı hakemli dergide aktaran ekip, TOI-1408 c adlı küçük gezegenin aynı zamanda tuhaf bir yörüngeye de sahip olduğunu gözlemledi. 

Dünya'nın iki katı genişliğe ve 8 katı kütleye sahip ötegezegenin, gaz ve kaya karışımından oluştuğu tahmin ediliyor. Ötegezegen, Güneş Sistemi dışındaki gezegen anlamına geliyor. 

Araştırmacılar, TOI-1408 c'nin yıldızı etrafında dönme hızının beklenmedik şekilde değiştiğini gördü. 

Makalenin başyazarı Dr. Judith Korth, 5 Eylül Perşembe günü yaptığı açıklamada "Küçük gezegen çok sıradışı bir yörünge davranışı sergiliyor ve yıldızının önünden geçtiği zamanla ilgili ciddi farklılıklar sergiliyor; bu da genellikle görmediğimiz bir şey" diyerek ekliyor:

Küçük gezegenin varlığı, gezegen sistemlerinin oluşumu ve istikrarı hakkındaki mevcut teorilere meydan okuyor.

Bilim insanları alışılmadık bu yörünge hareketinden ve yıldızlarına yakınlıklarından dolayı sistemdeki iki gezegenin yörünge hareketlerini inceledi. 

Analizlerin ardından büyük gezegenin yıldız etrafında attığı her tura karşılık, küçük yoldaşının iki tur attığı sonucuna varıldı. 

Araştırmacılar, yıldızın etrafında "ritmik bir dans" içinde döndüğünü söyledikleri gezegenlerin bu sayede yakın yörüngelerde varlıklarını sürdürebildiğini buldu. 

Dr. Korth, Space.com'a yaptığı açıklamada "Hem TOI-1408 b hem de TOI-1408 c, Güneş Sistemi'ndeki gezegenlere kıyasla yıldızlarına inanılmaz derecede yakın. Jüpiter'in neredeyse her 4 günde bir (Merkür'ün periyodunun 20'de biri) Güneş'e çok yakın bir yörüngede döndüğünü düşünün" diyerek ekliyor:

Bu zaten yıldıza çok yakın bir yörünge ve yıldıza daha da yakın başka bir gezegen tespit ettik. Bu gezegen, büyük komşusuyla güçlü bir etkileşime girerek yörüngelerinin daha önce hiç görmediğimiz şekillerde sallanmasına neden oluyor.

Araştırmacılar ayrıca sistemde henüz keşfedilmemiş üçüncü bir gezegen de olabileceğini düşünüyor. Gözlemlenen tuhaf yörünge hareketlerinin bir açıklaması da bu gökcismi olabilir. 

Ekip, keşfettikleri nadir sistemin, gezegen sistemine dair çalışmalara katkı sunacağını umuyor. 

Dr. Korth "Elde ettiğimiz sonuçlar, gezegenlerin nasıl oluştuğu ve özellikle dev gezegenlerin bulunduğu sistemlerde birbirlerine çok yakın olduklarında nasıl davrandıkları hakkında daha fazla bilgi edinilmesine fayda sağlayabilir" diyor. 

Independent Türkçe, Space.com, Debrief, Lund Üniversitesi, The Astrophysical Journal Letters