Çin'in Ay'a çarpan uzay aracı gizemli bir nesne taşıyormuş

"İlk kez çift krater görüyoruz"

Geçen yıl Ay'a çarpan aracın hangi ülke veya firmaya ait olduğu hararetle tartışılmıştı (NASA)
Geçen yıl Ay'a çarpan aracın hangi ülke veya firmaya ait olduğu hararetle tartışılmıştı (NASA)
TT

Çin'in Ay'a çarpan uzay aracı gizemli bir nesne taşıyormuş

Geçen yıl Ay'a çarpan aracın hangi ülke veya firmaya ait olduğu hararetle tartışılmıştı (NASA)
Geçen yıl Ay'a çarpan aracın hangi ülke veya firmaya ait olduğu hararetle tartışılmıştı (NASA)

ABD'li bilim insanları, geçen yıl Ay yüzeyine çarpan bir uzay aracının ne olduğu belirlenemeyen bir nesne taşıdığını söylüyor.

Arizona Eyalet Üniversitesi'nden araştırmacılar, 4 Mart 2022'de gök cismine düşen ve sonradan Çin'e ait olduğu anlaşılan roket iticisinin yarattığı çarpma kraterlerini inceledi.

Başta söz konusu roket parçasının, Elon Musk'ın uzay firması SpaceX'in 2015'te yörüngede bıraktığı Falcon 9 roketine ait olduğu düşünülmüştü. Ancak kısa süre sonra Çin'in 2014'te Chang'e 5-T1 Ay keşif programı kapsamında fırlattığı bir itici olduğu ortaya çıkmıştı.

Öte yandan çarpışmayı daha ayrıntılı analiz eden araştırmacılar, bu roket parçasının çarpma anında iki krater oluşturduğunu fark etti.

Hakemli bilimsel dergi The Planetary Science Journal'da yayımlanan araştırmanın arkasındaki ekip, roket parçasını çarpışmadan önce de gözlemlemişti.

Son olarak da parçanın bıraktığı izi ve uzaydaki hareketini analiz eden ekip, gözlemledikleri özelliklere dayanarak roketin Ay yüzeyinde çarpışmanın etkisiyle yok olan gizemli bir yük taşıdığı sonucuna vardı.

Çalışmanın başyazarı Tanner Campbell, "İlk kez çift krater görüyoruz" dedi.

Chang'e 5 T1 örneğinde hemen hemen aynı büyüklükteki bu iki krateri elde etmek için yine kabaca eşit iki kütleye ihtiyacınız olacağını biliyoruz.

Roketin hareketi sırasında ortaya çıkan ışık yansımasındaki değişiklikleri ölçen araştırma ekibi, parçanın Ay'a düşme biçiminde de tuhaflık saptadı.

Campbell, "Biraz sallanması gerekiyordu" diye konuştu:

Ancak bu parça çok istikrarlı bir şekilde düşüyor.

Bu durum, parçayı yörüngede sabit tutmaya yarayan motorlara karşı ağırlık görevi gören başka bir nesnenin daha olduğunu düşündürüyor.

Nesnenin iticinin ön kısmına monte edildiği düşünülüyor.

"Açıkçası bunun ne olabileceğine dair hiçbir fikrimiz yok" diyen Campbell, şöyle ekliyor:

Belki ekstra bir destek, ek bir cihaz veya başka bir şey. Muhtemelen hiçbir zaman bilemeyeceğiz.

Independent Türkçe



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT