Güneş kavuşumu başladı: Mars "kayboldu"

"Görevler duraklatıldı"

Mars'ta bir gün, yaklaşık 24 saat 39 dakika sürüyor (NASA)
Mars'ta bir gün, yaklaşık 24 saat 39 dakika sürüyor (NASA)
TT

Güneş kavuşumu başladı: Mars "kayboldu"

Mars'ta bir gün, yaklaşık 24 saat 39 dakika sürüyor (NASA)
Mars'ta bir gün, yaklaşık 24 saat 39 dakika sürüyor (NASA)

Mars, 11 Kasım'da Güneş'in arkasına geçerek gökyüzünden "kayboldu".

Yıldızın Dünya'yla Kızıl Gezegen arasına girdiği bu olaya "Mars - Güneş kavuşumu" deniyor.

Birkaç hafta süren bu kozmik olay sırasında Mars, Güneş'in parıltısı ardında kaldığı için gözlemlenemiyor. 

Yaklaşık her 25 ayda bir meydana gelen kavuşum, Mars'taki uzay araçlarından sinyal alınmasını da bir süreliğine engelliyor.

NASA bu yüzden Mars'taki uzay araçlarına komut göndermeyi erteledi.

Zira Dünya'dan uzay aracına komutlar göndermek ve uzay aracından haber almak için kullanılan radyo sinyalleri, Güneş'in korona adı verilen atmosferi tarafından bozuluyor.

NASA'dan yapılan açıklamada, "Mars - Güneş kavuşumu adı verilen bu olay, her iki yılda bir meydana geliyor" ifadeleri yer aldı:

Görevler duraklatıldı çünkü Güneş'in koronasından çıkan sıcak, iyonize gaz, Dünya'dan uzay araçlarına gönderilen radyo sinyallerini bozarak beklenmedik davranışlara yol açabilir.

Mars'a gönderilen sinyaller 11 Kasım Cumartesi günü durduruldu. 25 Kasım'da yeniden başlatılacak.

Bu esnada Dünya ve Mars, birbirlerinden en uzak noktalarda yer alıyor.

İki gezegen arasındaki mesafe genelde ortalama 225 milyon kilometre oluyor.

Ancak bu kavuşum sırasında mesafe 378 milyon kilometreye çıkıyor. Bu da Dünya ve Güneş arasındaki ortalama mesafenin iki buçuk katından fazla.

Independent Türkçe



Nadir balina dişi fosili, İberlerin sırlarını açığa çıkarıyor

Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
TT

Nadir balina dişi fosili, İberlerin sırlarını açığa çıkarıyor

Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

İspanya'da Bakır Çağı'na ait bir "mega köy"de ortaya çıkarılan nadir bir balina dişi, 4 bin yıl önce Akdeniz bölgesinde yaşayan İber halkının sanatsal yeteneklerine ışık tuttu.

2018'de İspanya'nın güneybatısındaki Valencina arkeolojik kazı alanında bulunan diş, kendi türü içinde geçmişi o döneme dayanıp İberya'da rastlanan ilk fosil oldu.

PLOS One'da yayımlanan araştırmaya göre diş muhtemelen antik bir kıyı şeridinden toplanarak Bakır Çağı zanaatkarları tarafından özenle işlendi.

4 bin 150 ila 5 bin 300 yıl önce bir sahil köyünde yaşayan zanaatkarlar, dişi muhtemelen kişisel süs eşyaları veya sembolik anlam taşıyan eserler yaparken kullanmıştı.

Çalışmanın belirttiğine göre fosil işlendikten sonra, üzerindeki aşınma ve yıpranma izleri ve yüzeyini kaplayan sert kabuktan anlaşıldığı üzere kasten gömüldü.

Bulgular, yaklaşık 40 bin yıl önce başlayan Eski Taş Çağı'ndan beri fildişinin süs eşyaları, müzik aletleri ve heykellerin yapımında kullanımı hakkındaki anlayışımızı derinleştiriyor.

Fildişi çarpıcı görünümü, dayanıklılığı ve sağlamlığıyla antik toplumların ticaret ve sosyokültürel faaliyetlerinin ayrılmaz bir parçası haline gelmişti.

Ancak tarih öncesi çağlarda fildişinin kullanımı hakkında bildiklerimizin çoğu, fil, suaygırı, geyik ve ayılar gibi kara hayvanlarından elde edilen fildişinin incelenmesiyle elde edildi.

Daha önceki araştırmalar, İspanya'nın güneyindeki Eski Taş Çağı ve Bakır Çağı toplumlarında fillerden gelen fildişinin kullanıldığını vurgulasa da deniz memelilerinden elde edilen bu malzemenin önemi hakkında pek bir şey bilinmiyor.

Valencina'da bulunan 17 santimetre uzunluğuna, 7 santimetre genişliğine ve 0,5 kilogram ağırlığa sahip balina dişi, geçmişe eşsiz bir bakış sunuyor.

Fosilin analizi, yetişkin bir ispermeçet balinasından geldiğini ortaya çıkarırken, solucanlar ve sülükayaklılardan kaynaklanan aşınma belirtilerinin yanı sıra köpekbalığı ısırığı şüphesi doğuran izler bulundu. Bu izler, fosilin deniz tabanında bir süre kaldığını gösteriyor.

Araştırmacılar ayrıca dişte doğal yollarla oluşamayacak delikler ve belirgin kesik izleri gibi insan faaliyetine dair belirtiler tespit etti.

Araştırmacılar bu gözlemlere dayanarak balinanın muhtemelen doğal nedenlerle öldüğü, ardından cesedinin deniz tabanına battığı ve dişlerinden birinin kıyıya vurmasıyla antik İberler tarafından bulunup kullanıldığı sonucuna vardı.

Makalede şu ifadelere yer veriliyor:

Henüz bir ispermeçet balinası dişinden geldiği tespit edilen fildişi eser bulunmamasına rağmen son zamanlarda Avrupa'daki arkeolojik bağlamlarda deniz kaynaklı fildişi bulgularının ortaya çıkması, tarih öncesi toplumların deniz kaynaklarını kullanımına yönelik araştırmalara yeni bir odak noktası kazandırıyor.

 Independent Türkçe, independent.co.uk/news