Bilim insanları Merkür'de yaşam olabileceğini ileri sürdü

"Gezegen yüzeyinin altında tuz dağları var"

Merkür'de bir gün, 88 Dünya gününe eşit (NASA)
Merkür'de bir gün, 88 Dünya gününe eşit (NASA)
TT

Bilim insanları Merkür'de yaşam olabileceğini ileri sürdü

Merkür'de bir gün, 88 Dünya gününe eşit (NASA)
Merkür'de bir gün, 88 Dünya gününe eşit (NASA)

Güneş'e son derece yakın olan Merkür, yüzey sıcaklıklarının 400 dereceye çıkması nedeniyle yaşama elverişsiz görünüyor.

Ancan yeni bir araştırmanın ardındaki bilim insanları, aynı zamanda Güneş Sistemi'nin en küçük gezegeni olan Merkür'de yaşam formlarının hayatta kalması için gerekli koşulları sağlayabilecek bölgeler tespit ettiklerini söylüyor.

ABD'nin Arizona eyaletindeki Gezegen Bilimi Enstitüsü'nden bir ekip, Merkür'ün yüzeyinde tuz dağları olduğunu ileri sürdü. Dünya'da tuz açısından zengin ekstrem ortamlara benzetilen bu bölgelerde yaşam bir şekilde varlığını koruyabilir.

Hakemli bilimsel dergi Planetary Science Journal'da yayımlanan araştırmanın başyazarı Alexis Rodriguez, "Dünya'daki belirli tuz bileşikleri, Şili'deki kurak Atacama Çölü gibi en zorlu ortamlarda bile yaşanabilir alanlar yaratıyor" dedi. 

Bilim insanı, "Bu düşünce tarzı bizi Merkür'ün sert yüzeyinden daha misafirperver olabilecek yeraltı bölgelerinin varlığını düşünmeye itiyor" diye ekledi.

NASA'nın Merkür'ü inceleyen uzay aracı Messenger, daha önce gezegenin sodyum, potasyum, kükürt ve klor gibi uçucu bileşiklere ev sahipliği yaptığını ortaya çıkarmıştı.

Gökbilimciler gezegenin Güneş'e yakınlığı ve atmosferi olmaması nedeniyle bu türden bileşiklerin uzun zaman önce ortadan kalktığına inanıyordu.

Messenger'ın keşfi gökbilimcileri bu yüzden şaşkınlığa uğratmıştı.

Yeni araştırmada gezegenin iki bölgesine, Raditladi adlı çarpma krateri ve kuzey kutbundaki Borealis Kaos adı verilen alana odaklanıldı.

Bu bölgeleri inceleyen araştırmacılar, söz konusu uçucu bileşiklerin önemli miktarının, yer altındaki buzul benzeri yapılarda saklandığı sonucuna vardı. 

Bilim insanları, söz konusu tuz katmanlarının, uzak geçmişte volkanların sodyum içeren su buharları yaydığı ve bu buharların yoğunlaşarak geçici su havuzlarına dönüştüğü dönemde oluştuğunu öne sürüyor.

Hipoteze göre Güneş daha sonra suyu buharlaştırdı ve milyarlarca yıl boyunca katmanlar halinde biriken sodyumu geride bıraktı.

Ekip, Dünya'da mikrobiyal yaşamı barındırabilen sert tuz havuzlarına benzer şekilde, bu katmanların yaşamın kanıtlarını içerebileceğini söylüyor.

Avrupa ve Japonya'nın ortak çalışması olan BepiColombo misyonunun 2025'te gezegene ulaşıp veri toplamaya başlamasıyla bu gizem de aydınlatılabilir.

Independent Türkçe



Betelgeuse'in uzun "kalp atışlarının" gizemi çözülüyor mu?

Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
TT

Betelgeuse'in uzun "kalp atışlarının" gizemi çözülüyor mu?

Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)

Bilim insanları, gökyüzündeki en parlak yıldızlardan biri olan Betelgeuse'in yalnız olmayabileceğini öne sürdü. 

Orion Takımyıldızı'nda Dünya'dan 427 ışık yılı uzaktaki Betelgeuse, yeryüzüne en yakın kırmızı üstdev. 

Evrendeki en büyük hacme sahip bu yıldızların kütlesi, boyutuna oranla daha az oluyor. Betelgeuse de Güneş'in 700 katı büyüklüğe ve 15 katı kütleye sahip.

Dünya'dan görülebilen en parlak yıldızlar arasındaki Betelgeuse, gökbilimciler tarafından da epey detaylı bir şekilde inceleniyor. Ancak yeni bir araştırmaya göre çok önemli bir şey gözden kaçmış olabilir. 

Betelgeuse gibi yıldızlar, belirli periyotlar halinde şişip iniyor. Yıldızın çekirdeğindeki gazın ısınıp yüzeye çıkması ve ardından soğuyarak geri inmesi sonucu bu döngü yaşanıyor. 

Yapılan gözlemlerde Betelgeuse'in bu türden 400 günlük döngülere girdiği ve bu nedenle parlaklığının artıp azaldığı kaydediliyor. 

Ancak gökbilimciler Betelgeuse'in 2 bin 170 gün süren daha yavaş bir döngüde de parlaklığının artıp azaldığını gözlemliyor. 

Bilim insanları, uzun ikincil periyot (long secondary period / LSP) dedikleri bu ikinci döngünün sebebini saptayamıyor. 

Henüz hakem denetiminden geçmeyen ve ön baskı sunucusu arXiv'de yayımlanan araştırmaya göre, Güneş'in yaklaşık 1,7 katı kütleye sahip bir yıldız bu uzun periyoda yol açıyor olabilir. 

2019 sonu ila 2020 başında Betelgeuse'in parlaklığında ciddi bir düşüş yaşanmıştı. Bu olayı yıldızın ömrünün sonuna geldiği ve süpernova patlaması geçireceği şeklinde yorumlayanlar olmuştu. 

Fakat daha sonra araştırmacılar, çok yüksek ihtimalle Dünya'yla Betelgeuse arasına büyük bir toz bulutu girmesinin parlaklıktaki muazzam düşüşe yol açtığı sonucuna varmıştı.

Yeni çalışmayı yürüten ekip LSP'yi açıklayabilecek farklı senaryolar üzerinden çeşitli hesaplamalar yaptı. 

Hesaplamalar, başka bir yıldızın Betelgeuse'i çevreleyen toz bulutunun içinden geçmesinin 2 bin 170 günlük döngüyü açıklayabileceğine işaret ediyor.

Ekip, yoldaş yıldızın bu döngü içinde toz bulutunu kısa süreliğine dağıtarak Betelgeuse'in parlaklığını artırdığını öne sürüyor. 

Betelgeuse'in bir yoldaşı olabileceği ihtimali daha önce de ortaya atılmıştı. Ancak yeni araştırmayı yürüten ekip 2020'deki parlaklık düşüşünden sonraki gözlemlerin bu teoriyi güçlendirdiğini savunuyor. 

Bilim insanları ayrıca yıldızın çok uzun bir süre boyunca daha süpernova patlaması geçirmeyeceğini düşünüyor.

Araştırmacılar yoldaş yıldızın Güneş'in 1,7 katı kütleye sahip olduğunu tahmin ediyor ancak bir nötron yıldızı da olabilir. 

Bazı yıldızların süpernova patlamasından sonra kendi içine çökmesiyle oluşan nötron yıldızları çok daha yoğun oluyor. 

Yeni çalışmada öne sürülen teori Betelgeuse'le ilgili önemli bir soru işaretini giderme potansiyeli taşısa da doğrulanması için gözlem verilerine ihtiyaç var. 

Independent Türkçe, Live Science, EarthSky, Evrim Ağacı, arXiv