12 bin simülasyon yapıldı: Haydut yıldız, Dünya'nın sonunu getirebilir

İhtimaller arasında Dünya'nın başka bir gezegen veya Güneş'le çarpışması da var

Güneş Sistemi'nde halihazırda varlığı kanıtlanan 8 gezegen var. Ancak bazı bilim insanları, sistemin uzak noktalarında bir gezegen daha olabileceğini düşünüyor (NASA)
Güneş Sistemi'nde halihazırda varlığı kanıtlanan 8 gezegen var. Ancak bazı bilim insanları, sistemin uzak noktalarında bir gezegen daha olabileceğini düşünüyor (NASA)
TT

12 bin simülasyon yapıldı: Haydut yıldız, Dünya'nın sonunu getirebilir

Güneş Sistemi'nde halihazırda varlığı kanıtlanan 8 gezegen var. Ancak bazı bilim insanları, sistemin uzak noktalarında bir gezegen daha olabileceğini düşünüyor (NASA)
Güneş Sistemi'nde halihazırda varlığı kanıtlanan 8 gezegen var. Ancak bazı bilim insanları, sistemin uzak noktalarında bir gezegen daha olabileceğini düşünüyor (NASA)

Fransız gökbilimciler, başıboş bir yıldızın Güneş Sistemi'ne tehlikeli derecede yaklaşması durumunda Dünya'ya ne olacağını araştırdı.

Yıldızlar genellikle içinde yer aldıkları galaksilere kütleçekim kuvvetleri sayesinde bağlı kalıyor ve çevreleriyle uyum içinde hareket ediyor. Ancak bazen bu bağı bozulabiliyor. Örneğin bir yıldız süper kütleli bir kara deliğe çok yaklaşırsa uyumunu kaybederek uzayda başıboş dolaşmaya başlıyor.

Bu tür yıldızlara "haydut yıldız" adı veriliyor. Bilim insanlarına göre bir haydut yıldızın Güneş Sistemi'ne ve Dünya'ya tehlikeli derecede yaklaşması çok muhtemel bir hadise değil. Ancak küçük de olsa bir ihtimal var.

Bu ihtimal gerçeğe dönüşürse Güneş Sistemi'ndeki gezegenlerin uyum içinde hareket etmesini sağlayan kütleçekim bağları kırılabilir.

Monthly Notices of the Royal Astronomical Society adlı hakemli bilimsel dergide yayımlanan yeni bir araştırma makalesinde bu ihtimal ele alındı.

Araştırmacılar, bir haydut yıldızın Güneş Sistemi'nin 100 astronomik birim (AU / Dünya'nın Güneş'e uzaklığını temel alan uzunluk birimi) yakınına gelmesi halinde neler olacağını görmek istedi.

Gezegenlerin sistemde kalma şansı yüksek

Bu amaçla toplamda 12 bin simülasyon çalıştırıldı.

Makalede, "Bir yıldız Güneş'in 100 AU yakınından geçerse, sistemdeki 8 gezegenin tamamının yerinde kalma şansı hâlâ çok yüksek" ifadeleri yer aldı

Bulgulara göre bu ihtimal yüzde 95'in üzerinde.

Kıyamet senaryoları

Öte yandan simülasyondan çıkan daha olumsuz sonuçlar da oldu.

Söz konusu senaryolar, Merkür'ün en savunmasız gezegen olduğunu gösterdi. Birçok senaryoda gezegenin Güneş'le çarpışarak yok olduğu görüldü.

Diğer sonuçlar arasında Dünya'nın Venüs'le çarpışması, Uranüs ve Neptün'ün sistemden fırlatılması, yalnızca Dünya ve Jüpiter'in hayatta kalması veya yalnızca Jüpiter'in hayatta kalması ihtimalleri göze çarptı.

Simülasyonlar, 8 gezegenin tamamının sistemden çıkabileceğini de ortaya koydu.

Simülasyonların çoğunda 8 gezegenin tamamı sistemde kalsa da yörüngelerinde değişimler olabileceği tespit edildi.

Örneğin bazı gezegenler, Güneş'e bağlı kalmalarına rağmen Oort Bulutu'na kadar itildi. Oort Bulutu, Güneş Sistemi'ni küresel biçimde çepeçevre saran ve milyonlarca kuyrukluyıldızdan oluştuğu düşünülen küresel bir kuşak.

Araştırmacılar ayrıca gezegenlerin yok olmasıyla sonuçlanabilecek en muhtemel 10 sonucu da sıraladı:

1. Merkür Güneş'le çarpışacak (yüzde 2,54 olasılık).

2. Mars Güneş'le çarpışacak (yüzde 1,21).

3. Venüs başka bir gezegene çarpacak (yüzde 1,17).

4. Uranüs dışarı atılacak (yüzde 1,06).

5. Neptün dışarı atılacak (yüzde 0,81).

6. Merkür başka bir gezegene çarpacak (yüzde 0,80).

7. Dünya başka bir gezegene çarpacak (yüzde 0,48).

8. Satürn dışarı atılacak (yüzde 0,32).

9. Mars başka bir gezegene çarpacak (yüzde 0,27).

10. Dünya Güneş'le çarpışacak (yüzde 0,24).

Independent Türkçe



Betelgeuse'in uzun "kalp atışlarının" gizemi çözülüyor mu?

Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
TT

Betelgeuse'in uzun "kalp atışlarının" gizemi çözülüyor mu?

Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)

Bilim insanları, gökyüzündeki en parlak yıldızlardan biri olan Betelgeuse'in yalnız olmayabileceğini öne sürdü. 

Orion Takımyıldızı'nda Dünya'dan 427 ışık yılı uzaktaki Betelgeuse, yeryüzüne en yakın kırmızı üstdev. 

Evrendeki en büyük hacme sahip bu yıldızların kütlesi, boyutuna oranla daha az oluyor. Betelgeuse de Güneş'in 700 katı büyüklüğe ve 15 katı kütleye sahip.

Dünya'dan görülebilen en parlak yıldızlar arasındaki Betelgeuse, gökbilimciler tarafından da epey detaylı bir şekilde inceleniyor. Ancak yeni bir araştırmaya göre çok önemli bir şey gözden kaçmış olabilir. 

Betelgeuse gibi yıldızlar, belirli periyotlar halinde şişip iniyor. Yıldızın çekirdeğindeki gazın ısınıp yüzeye çıkması ve ardından soğuyarak geri inmesi sonucu bu döngü yaşanıyor. 

Yapılan gözlemlerde Betelgeuse'in bu türden 400 günlük döngülere girdiği ve bu nedenle parlaklığının artıp azaldığı kaydediliyor. 

Ancak gökbilimciler Betelgeuse'in 2 bin 170 gün süren daha yavaş bir döngüde de parlaklığının artıp azaldığını gözlemliyor. 

Bilim insanları, uzun ikincil periyot (long secondary period / LSP) dedikleri bu ikinci döngünün sebebini saptayamıyor. 

Henüz hakem denetiminden geçmeyen ve ön baskı sunucusu arXiv'de yayımlanan araştırmaya göre, Güneş'in yaklaşık 1,7 katı kütleye sahip bir yıldız bu uzun periyoda yol açıyor olabilir. 

2019 sonu ila 2020 başında Betelgeuse'in parlaklığında ciddi bir düşüş yaşanmıştı. Bu olayı yıldızın ömrünün sonuna geldiği ve süpernova patlaması geçireceği şeklinde yorumlayanlar olmuştu. 

Fakat daha sonra araştırmacılar, çok yüksek ihtimalle Dünya'yla Betelgeuse arasına büyük bir toz bulutu girmesinin parlaklıktaki muazzam düşüşe yol açtığı sonucuna varmıştı.

Yeni çalışmayı yürüten ekip LSP'yi açıklayabilecek farklı senaryolar üzerinden çeşitli hesaplamalar yaptı. 

Hesaplamalar, başka bir yıldızın Betelgeuse'i çevreleyen toz bulutunun içinden geçmesinin 2 bin 170 günlük döngüyü açıklayabileceğine işaret ediyor.

Ekip, yoldaş yıldızın bu döngü içinde toz bulutunu kısa süreliğine dağıtarak Betelgeuse'in parlaklığını artırdığını öne sürüyor. 

Betelgeuse'in bir yoldaşı olabileceği ihtimali daha önce de ortaya atılmıştı. Ancak yeni araştırmayı yürüten ekip 2020'deki parlaklık düşüşünden sonraki gözlemlerin bu teoriyi güçlendirdiğini savunuyor. 

Bilim insanları ayrıca yıldızın çok uzun bir süre boyunca daha süpernova patlaması geçirmeyeceğini düşünüyor.

Araştırmacılar yoldaş yıldızın Güneş'in 1,7 katı kütleye sahip olduğunu tahmin ediyor ancak bir nötron yıldızı da olabilir. 

Bazı yıldızların süpernova patlamasından sonra kendi içine çökmesiyle oluşan nötron yıldızları çok daha yoğun oluyor. 

Yeni çalışmada öne sürülen teori Betelgeuse'le ilgili önemli bir soru işaretini giderme potansiyeli taşısa da doğrulanması için gözlem verilerine ihtiyaç var. 

Independent Türkçe, Live Science, EarthSky, Evrim Ağacı, arXiv