Kuyrukluyıldız enkazı yolda: Meteor yağmuru bekleniyor

Araştırmacılar, meteor yağmuru gözleminin "muazzam bir bilimsel ilgi" yaratacağını söylüyor

(Reuters)
(Reuters)
TT

Kuyrukluyıldız enkazı yolda: Meteor yağmuru bekleniyor

(Reuters)
(Reuters)

Bilim insanları, Dünya'ya yakın bir kuyrukluyıldızın enkazının gezegenin atmosferine girerek bu hafta yeni bir meteor yağmurunu tetikleyebileceğini söylüyor.

Aralarında Paris Gözlemevi'nden araştırmacıların da bulunduğu bilim insanları, 5,4 yılda Güneş'in etrafındaki yörüngesini tamamlayan 46P/Wirtanen adlı kuyrukluyıldızının enkazının Dünya atmosferine girip yanmasıyla, salı günü bir meteor yağmurunun gerçekleşebileceğini söylüyor.

ArXiv'de yayımlanan ve henüz hakem incelemesinden geçmemiş bir çalışmada araştırmacılar, "Sonuçlar 12 Aralık 2023'te, Evrensel Saat'e göre 8.00 ile 12.30 [Türkiye Saati'yle 11:00 ile 15:30] arasında olası bir karşılaşmayı gösteriyor. Meteor yağmurunun yoğunluk seviyesi, geçmişte rapor edilen yağmurların olmaması nedeniyle hayli belirsiz" diye yazdı.

Bilim insanları, tahmin edilen günde meteor yağmurunun en uygun gözlemlerinin muhtemelen Doğu Avustralya, Yeni Zelanda ve Okyanusya'dan yapılacağını söylüyor.

Bu tür meteor yağmurları, Dünya kuyrukluyıldızların geride bıraktığı enkaz bulutlarının içinden geçerken gözlemleniyor.

Güneş ışığı, bu kuyrukluyıldız parçacıklarındaki malzemeleri süblimleşmeyle katı halden direkt gaza dönüştürebiliyor.

Bilim insanlarına göre bu gaz, enkazın diğer parçacıklarını uzaklaştırarak kuyrukluyıldızların belirgin kuyruklarını ve auralarını oluşturabiliyor.

46P/Wirtanen kuyrukluyıldızı Ocak 1948'de keşfedildi ve çapının yaklaşık 1,4 km olduğu tahmin ediliyor.

Bu kuyrukluyıldız, Dünya'ya yakın bir yıldız kategorisinde yani potansiyel olarak bir meteor yağmurunun ana gövdesi olabilir.

Bilim insanları kuyrukluyıldızın Dünya'yla geçmişteki birkaç karşılaşması sırasında enkaz akıntısı üretme olasılığını bulmuş olsalar da, meteor yağmuru gözlemleri rapor edilmemiş.

Yeni çalışmada, araştırmacılar kuyrukluyıldızın yörüngesinin geçmiş yörünge evrimini simüle etti ve bu hafta kuyrukluyıldızla Dünya arasındaki muhtemel bir karşılaşmada, parçacıklarından oluşan akıntının meteor yağmurunu tetikleyebileceğini buldular.

Araştırmacılar yeni meteor yağmurunun 12 Aralık 2023'te Evrensel Saat'e göre 8.00 ile 12.30 arasında görülebileceğini ancak kesin zamanın "birkaç saat oynayabileceğini" tahmin ediyor.

Bilim insanlarına göre; meteor yağmuru, kuyrukluyıldızın büyük parçacıklarının dağılımına ilişkin kısıtlamalar getirebileceği için gözlemine dair "muazzam bir bilimsel ilgi" olacak.

Ancak bilim insanları enkazın nispeten küçük boyutlarının meteor yağmurunun gözlemini zorlaştırabileceğini ifade etti.

Araştırmacılar çalışmada, "Yine de meteor meraklılarını bilimsel gözlemler yapmaya ve raporlarını Uluslararası Meteor Örgütü'ne (IMO) göndermeye özellikle teşvik ediyoruz" diye yazdı.

Independent Türkçe



Yeni rapora göre Çin, insan seviyesindeki yapay zekada arayı hızla kapatıyor

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Yeni rapora göre Çin, insan seviyesindeki yapay zekada arayı hızla kapatıyor

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Yeni rapora göre Çin, son teknoloji yapay zekanın geliştirilmesinde ABD'yi hızla yakalıyor.

Stanford Üniversitesi'nin 2025 Yapay Zeka Endeksi Raporu'na göre, her iki ülkede inşa edilen önde gelen yapay zeka modelleri arasındaki performans farkları 2024'te "neredeyse eşit seviyeye" gelirken, Çin yapay zeka yayınları ve patentlerinde başı çekiyor.

Çin'in önde gelen yapay zeka modellerindeki performans sıçraması, ABD'nin Çin'in gelişmiş yapay zeka oluşturmak için gerekli yarı iletkenlere erişimini engelleme girişimleri sürerken geldi.

Stanford araştırmacıları raporda, ABD'nin çip yaptırımlarının Çin'deki Büyük Dil Modelleri'nin (LLM) gelişimini etkilediğini ancak Çinli bilim insanlarının, insan düzeyinde zeka yaratma arayışlarında kısıtlamaları aşmanın yolunu bulduğunu belirtti.

Raporda, "DeepSeek'in V3 modelinin Aralık 2024'te piyasaya sürülmesi, özellikle önde gelen birçok LLM'den çok daha az hesaplama kaynağı gerektirirken olağanüstü yüksek performans elde etmesi sayesinde büyük ilgi topladı" dendi.

ABD'nin üst düzey yapay zeka modelleri genellikle Çin modellerine kıyasla hesaplama açısından çok daha yoğun... Eğitim hesaplamasına göre ilk 10 Çin dil modeli, 2021'in sonlarından bu yana yılda yaklaşık üç kez ölçeklendi. 2018'den bu yana dünyanın geri kalanında gözlemlenen yılda 5 kez eğiliminden epey yavaş.

Çin'in yükselişi aynı zamanda yapay zeka yatırımlarındaki büyük eşitsizliğe rağmen gerçekleşiyor. Geçen yıl ABD'nin bu teknolojiye yaptığı özel yatırım 109,1 milyar dolarla Çin'in 9,3 milyar dolarının yaklaşık 12 katıydı.

Çin'deki sadece 15 ve Avrupa'daki üç modele kıyasla 40 kayda değer yapay zeka modeli üreten ABD sayı açısından hâlâ lider.

Stanford'ın 456 sayfalık raporunda dikkat çeken bir başka eğilim de yapay zekayla ilgili olayların sayısının yüzde 50'den fazla artarak 2024'te rekor seviyeye ulaşması.

Bu olaylar arasında, ölümlere yol açan sürücüsüz arabalar ya da haksız tutuklamalara yol açan yüz tanıma sistemleri gibi yapay zekanın etik açıdan kötüye kullanımı da yer alıyor.

Raporda bahsedilen olaylardan biri, sohbet robotu karakteriyle "uzun süreli etkileşimlerin" ardından intihar eden 14 yaşındaki bir çocukla ilgili.

Raporda, "Bu vaka, yapay zeka güdümlü arkadaşlığın etik zorluklarına ve konuşan yapay zekanın yeterli gözetim olmadan kullanımının olası risklerine işaret ediyor" dendi.

Yapay zeka sohbet robotları duygusal destek sunabilirken, eleştirmenler önlemler olmadan istemeden zararlı davranışları güçlendirebilecekleri veya kullanıcılar sıkıntı içindeyken müdahale edemeyebilecekleri uyarısını yapıyor.

Independent Türkçe