Astronotların uzaydaki ilk sözleri

"İlk Türk astronotu" unvanını alan Gezeravcı'nın, Axiom-3 kapsamında başladığı uzay yolculuğu sırasındaki ilk sözünün "İstikbal göklerdedir" şeklinde kayıtlara geçmesinin ardından diğer astronotların da ilk ifadeleri merak konusu oldu

Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı'nın (sağda) uzaydaki ilk sözü "İstikbal göklerdedir" oldu (AA)
Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı'nın (sağda) uzaydaki ilk sözü "İstikbal göklerdedir" oldu (AA)
TT

Astronotların uzaydaki ilk sözleri

Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı'nın (sağda) uzaydaki ilk sözü "İstikbal göklerdedir" oldu (AA)
Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı'nın (sağda) uzaydaki ilk sözü "İstikbal göklerdedir" oldu (AA)

Türkiye'nin ilk astronotu Gezeravcı'nın da bulunduğu SpaceX'e ait uzay aracı, NASA'nın Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nden başarıyla fırlatıldı.

Fırlatmanın ardından Ax-3 ekibiyle kurulan canlı bağlantıda konuşan Gezeravcı'nın uzaydaki ilk sözleri, "Türkiye'nin insanlı ilk uzay misyonu için ilk Türk'ün uzaya adım attığı şu anda Yüce Ata'mızın sözüyle bu anı başlatmak istiyorum: Türkiye Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün dahiyane sözü; 'İstikbal göklerdedir.'" şeklinde oldu.

Gezeravcı’nın bu sözlerinin ardından uzaya giden diğer astronotların uzaydayken kullandıkları ilk ifadeler merak konusu oldu.

“Uzaya çıkmayı başardık”

NASA ve SpaceX tarafından ortaklaşa yürütülen "Crew-6" görevinde yer alan Birleşik Arap Emirlikleri’nden ilk Arap astronot Sultan Al Neyadi, Mart 2023’te gerçekleştirilen fırlatmayla 6 ay sürecek uzay yolculuğuna başladı.

Neyadi’nin uzaydaki ilk sözleri, “Şükürler olsun, uzaya çıkmayı başardık. Herkese, aileme, liderimize, bize güvenen Muhammed bin Raşid Uzay Merkezi'ne ve bizi bu fırlatmaya hazırlayan herkese teşekkür etmek istiyorum.” oldu.

"Uzaya çıkan ilk insan" olarak tarihe geçen Sovyet kozmonot Yuri Gagarin’in Vostok 1 misyonuyla 1961’de yörüngeye ulaştığındaki ilk sözleri, "Araç normal çalışıyor. Vzor'un görüş alanında Dünya'yı görebiliyorum. Her şey planlandığı gibi ilerliyor." şeklinde kayıtlara geçti.

"Dünya ne kadar güzel"

16 Haziran 1963'te uzaya çıkan ilk kadın ve "Martı" kod adını kullanan 26 yaşındaki Valentina Tereshkova, Dünya'ya şu mesajı gönderdi:

Benim, Martı. Her şey yolunda. Ufku görüyorum, koyu şeritli mavi bir gökyüzü. Dünya ne kadar güzel. Her şey yolunda gidiyor.

Alexander Gerst, NASA astronotu Reid Wiseman ve Roscosmos komutanı Maxim Suraev ile Soyuz uzay aracıyla uzaya ulaştığında aile ve arkadaşlarıyla yaptığı kısa görüşmede "Burası harika bir yer." dedi.

20 Şubat 1962'de Dünya yörüngesinde dönen ilk Amerikalı John Glenn, "Friendship 7" adlı uzay kapsülüyle 4 saat 55 dakikada Dünya'nın çevresini 3 kez dolaştı.

Fırlatmadan 5 dakika 44 saniye sonra Glenn, gördüğü manzarayla ilgili, "Burası Friendship 7. Arkayı net bir şekilde görebiliyorum, Cape'e doğru büyük bir bulut deseni var. Güzel bir manzara." ifadelerini kullandı.

Ay’a adım atıldığında söylenen ilk sözler

Amerikalı astronot Neil Armstrong’un "Apollo 11" misyonuyla 1969’da Ay’a ilk kez ayak bastığı sırada söylediği ilk sözler, “İnsan için küçük, insanlık için büyük bir adım.”, "Ay'a ayak basan ikinci insan" olarak tarihe geçen Edwin Buzz Aldrin’in de ilk ifadeleri, Armstrong’un sorusuna verdiği “Güzel manzara.” cevabı oldu.

Ay'a ayak basan 7. insan David Scott, "Burada, Hadley'de bilinmeyenin harikaları arasında dururken doğamızın temel bir gerçeği olduğunu fark ediyorum. İnsanoğlu keşfetmeli ve bu da en büyük keşif." sözlerini sarf ederken bu deneyimi tecrübe eden 3. kişi Pete Conrad, "Mark, bu yumuşak ve mide bulandırıcı. Hey, burası düzgün. Çok fazla batmıyorum." dedi.

Conrad'ı takip eden ve Ay'a ayak basan 4. insan Alan Bean'ın ise ilk yorumu, “Güneş ne kadar parlak.” oldu.

Ay'da yürüyen 9. insan John Young, "İşte buradasın: Gizemli ve Bilinmeyen Descartes. Yayla düzlükleri. Apollo 16 imajınızı değiştirecek. Yaşlı Brer Rabbit'i ait olduğu yere, böğürtlen tarlasına geri gönderdikleri için çok mutluyum." ifadelerini kullandı.

1972'de Apollo 16 misyonuyla "Ay'a ayak basan en genç insan" olan 37 yaşındaki Charlie Duke, "Harika. Ay yüzeyine attığım ilk adım süper, Tony." dedi.

Apollo 17 misyonuyla Ay'da yürüyen 11. kişi Eugene Cernan, Alan Bean gibi güneşin parlaklığından etkilenerek, "Jack, buradayım. Aman Tanrım. İnanılır gibi değil. İnanılmaz ama güneş çok parlak. Çok sığ bir çukura indik. Bu yüzden hafif bir eğim açımız var. Çok sığ, yemek tabağı gibi, çanak krater, sadece payandaların genişliği kadar. Nasılsın, Jack?" diye konuştu.



NASA'dan insanları parçalayabilecek "zombi yıldız"a yakın takip

NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu, inanılmaz derecede güçlü bir manyetik alana sahip ölü bir yıldız olan Magnetar SGR 0501+4516'yı, Samanyolu'ndan geçerken izliyor (ESA/NASA)
NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu, inanılmaz derecede güçlü bir manyetik alana sahip ölü bir yıldız olan Magnetar SGR 0501+4516'yı, Samanyolu'ndan geçerken izliyor (ESA/NASA)
TT

NASA'dan insanları parçalayabilecek "zombi yıldız"a yakın takip

NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu, inanılmaz derecede güçlü bir manyetik alana sahip ölü bir yıldız olan Magnetar SGR 0501+4516'yı, Samanyolu'ndan geçerken izliyor (ESA/NASA)
NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu, inanılmaz derecede güçlü bir manyetik alana sahip ölü bir yıldız olan Magnetar SGR 0501+4516'yı, Samanyolu'ndan geçerken izliyor (ESA/NASA)

Anthony Cuthbertson Teknoloji Editör Yardımcısı @ADCuthbertson 

NASA, saatte 177 bin kilometreden daha hızlı bir şekilde galaksimizde ilerleyen, yıkıcı etkiler yaratma potansiyeline sahip bir "zombi yıldız"ı takip ediyor.

Son derece yoğun cisim, Samanyolu'nda bilinen 30 magnetarda biri. Magnetarlar, tamamen nötronlardan oluşan ölü yıldız kalıntılarını ifade ediyor.

Sadece 20 kilometre çapa sahip Magnetar SGR 0501+4516'nın Güneş'ten daha fazla kütlesi var ve manyetik alanı, Dünya'nın manyetosferinden yaklaşık 1 trilyon kat daha güçlü.

Magnetar, Hubble Uzay Teleskobu'nu kullanan araştırmacılar tarafından keşfedildi ve NASA bu "kaçak" cismi, "çizgi roman kahramanlarının süper güçlerine sahip" diye tanımlıyor.

NASA'nın Hubble Misyonu ekibi keşfi detaylandırdıkları blog yazısında, magnetarın evrenin bilinmeyen bir bölümünden geldiğini ancak evrenin en büyük gizemlerinden bazılarına ışık tutabileceğini belirtiyor.

Ekip, "Bir kişi magnetarın 600 mil (yaklaşık bin kilometre) yakınına gelse gökcismi, vücuttaki her atomu parçalayan, bilimkurgu filmlerinin meşhur ölüm ışınına dönüşür" diye yazıyor.

Bu kaçak magnetar, Samanyolu Galaksisi'ndeki örnekler arasında, başlangıçta tahmin edildiği gibi süpernova patlamasıyla oluşmama ihtimali en yüksek magnetar adayı. O kadar tuhaf ki hızlı radyo patlamaları diye bilinen olayların ardındaki mekanizmaya dair ipuçları bile sunabilir.

Görsel kaldırıldı.Magnetar adı verilen ultra güçlü manyetik alana sahip bir nötron yıldızının radyo dalgaları (kırmızı) yaymasının, bir sanatçı tarafından tasviri. Magnetarlar, hızlı radyo patlamalarını yaratan başlıca adaylar arasında yer alıyor (Bill Saxton/NRAO/AUI/NSF)


Gökbilimciler daha önce Magnetar SGR 0501+4516'nın komşu bir süpernovanın çekirdeğinin çökmesiyle oluştuğunu düşünüyordu ancak yeni gözlemler doğum yeri hakkında şüpheler uyandırdı.

Bu keşif magnetarın ya 20 bin diye bildirilen yaşından çok daha yaşlı olduğu ya da iki nötron yıldızının birleşmesiyle oluştuğu anlamına geliyor.

Keşfi yapan ekibe liderlik eden Ashley Chrimes, "Magnetarlar, tamamen nötronlardan oluşan nötron yıldızlarıdır (yıldızların ölü kalıntıları)" diyor.

Magnetarları benzersiz kılan şey, Dünya'daki en güçlü mıknatıslardan milyarlarca kat daha güçlü olan aşırı kuvvetli manyetik alanları.

İspanya'nın Barselona kentindeki Uzay Bilimleri Enstitüsü'nden Nanda Rea ise şöyle ekliyor:

Magnetarların doğum oranları ve oluşum senaryoları, yüksek enerji astrofiziğinde en acil sorular arasında yer alıyor. Bunların, gama ışını patlamaları, son derece parlak süpernovalar ve hızlı radyo patlamaları gibi evrenin en güçlü geçici olaylarının çoğu üzerinde etkisi var.

Araştırma ekibi, magnetarın Samanyolu'ndaki güzergahını ve kökenini daha iyi anlamak için gözlemlerine devam edecek.


 Independent Türkçe, independent.co.uk/space