Ünlü fizik profesörü: "Evren 27 milyar yaşında, karanlık madde yok"

Gupta'nın evrenin yaşıyla ilgili hipotezi bilim dünyasında tartışma yaratmaya devam ediyor (Reuters)
Gupta'nın evrenin yaşıyla ilgili hipotezi bilim dünyasında tartışma yaratmaya devam ediyor (Reuters)
TT

Ünlü fizik profesörü: "Evren 27 milyar yaşında, karanlık madde yok"

Gupta'nın evrenin yaşıyla ilgili hipotezi bilim dünyasında tartışma yaratmaya devam ediyor (Reuters)
Gupta'nın evrenin yaşıyla ilgili hipotezi bilim dünyasında tartışma yaratmaya devam ediyor (Reuters)

Tanınmış fizikçilerden Rajendra Gupta, evrenin 26,7 milyar yaşında olduğunu savunduğu yeni bir çalışma daha yayımladı.

Kanada'daki Ottawa Üniversitesi'nde görev yapan Gupta, bilim insanları arasında tartışma yaratan savına dair yeni çalışmasını, akademik dergi Astrophysics Journal'da 15 Mart'ta yayımladı.

Hint asıllı fizik profesörü, evrenin 13,8 milyar yaşında olduğuna dair bilim dünyasında genel kabul gören anlayışa karşı geliştirdiği teorisinin, yeni çalışmada elde edilen bulgularla daha da güçlendiğini savundu.  

Lambda-CDM (ΛCDM) kozmolojisi olarak da bilinen standart kozmolojik modele göre evrenin yüzde 68'i karanlık enerji, yüzde 27'si karanlık madde ve sadece yüzde 5'i "normal maddeden" oluşuyor. 

Karanlık maddenin var olmadığını da ileri süren Gupta, çalışmaya dair şunları söyledi.

Araştırmadan elde edilen bulgular, evrenin yaşının 26,7 milyar yıl olduğunu ve evrenin var olmak için karanlık maddeye ihtiyaç duymadığını keşfetmemizi sağlayan verileri doğruluyor. Standart kozmolojide, evrenin hızlanarak genişlemesinin karanlık enerjiden kaynaklandığı söylenir. Fakat bu aslında karanlık enerjiden değil, doğadaki temel kuvvetlerin evren genişledikçe zayıflamasından kaynaklanıyor.

Gupta, temel kuvvetlerde zayıflama olarak tanımladığı durum için İsviçreli gökbilimci Fritz Zwicky tarafından 1930'da ortaya atılan "yorgun ışık" (tired light -TL) kuramından hareket ediyor. 

Bu hipoteze göre ışık, uzayda seyahat ederken doğası gereği ışıdığı için enerji kaybediyor. Dolayısıyla fotonlar, gözlemciye varmadan önce "yoruluyor" ve bu nedenle renk spektrumunda kırmızıya doğru kayıyor. 

Gupta ayrıca standart kozmolojik modelde sabit alınan ışık hızı, Planck sabiti ve yerçekimi sabiti gibi değerlerin zamanla değiştiğini varsayıyor. Bilim insanı, bu koordineli değişime "birlikte değişen eşleşme sabitleri" (covarying coupling constants -CCC) adını veriyor. 

Fizikçi bunların ikisini CCC+TL şeklinde bir araya getirerek tasarladığı hibrit modelde, ışıkla ilgili hesaplamalar doğru şekilde yapıldığında aslında evrenin yaşının 26,7 milyar olacağını savunuyor.

Araştırmacı, bu hipotezi ilk kez temmuzda yayımladığı çalışmada ortaya koymuştu. Ancak bilim insanları bu varsayımlara karşı çıkmıştı. 

Zwicky'nin yorgun ışık hipotezinin uzun süre önce geride bırakıldığına dikkat çeken bilim insanları, CCC modelinin de dünyadaki ölçümlerle tutarsız olduğunu savunarak Gupta'nın modeline karşı gelmişti. Ayrıca fizikçinin modelinin işleyebilmesi için karanlık maddenin varlığının en baştan denklemden çıkarılması gerektiğine işaret eden araştırmacılar, Gupta'nın çalışmasında bunu sağlam bir şekilde temellendirmediğini öne sürmüştü.

Independent Türkçe, Science Alert, Ottawa Üniversitesi, Evrim Ağacı



"Arka kapı" tehlikesi: 250 dosya ChatGPT'yi zehirlemeye yetiyor

(Unsplash)
(Unsplash)
TT

"Arka kapı" tehlikesi: 250 dosya ChatGPT'yi zehirlemeye yetiyor

(Unsplash)
(Unsplash)

Anthony Cuthbertson Teknoloji Editör Yardımcısı @ADCuthbertson 

Araştırmacılar, OpenAI'ın ChatGPT'si ve Google'ın Gemini'ı gibi yapay zeka modellerinin, eğitim verilerine yalnızca küçük bir bozulmuş veri örneği eklenerek "zehirlenebileceği" uyarısını yaptı.

Birleşik Krallık Yapay Zeka Güvenlik Enstitüsü, Alan Turing Enstitüsü ve yapay zeka firması Anthropic'in ortak yürüttüğü çalışma, 250 kadar az sayıda belgenin büyük dil modellerinin (LLM'ler) anlamsız metinler üretmesine yol açan bir "arka kapı" zafiyeti oluşturabileceğini ortaya koydu.

Bu açık özellikle endişe verici çünkü en popüler LLM'ler, kişisel internet siteleri ve blog yazıları da dahil internetteki herkese açık metinlerle önceden eğitiliyor. Bu da herhangi birinin yapay zeka modelinin eğitim verilerine dahil olabilecek içerik üretmesini mümkün kılıyor.

Anthropic, konuyu detaylandıran blog yazısında "Kötü niyetli aktörler, zehirlenme diye bilinen süreçte modelin istenmeyen veya tehlikeli davranışları öğrenmesini sağlamak için bu yayınlara belirli bir metin enjekte edebilir" dedi.

Arka kapı eklemek de bu saldırı türünden. Arka kapılar, modelden normalde gizli kalacak belirli bir davranışı tetikleyen özel ifadelerdir. Örneğin bir saldırgan komut isteminde olduğu gibi rasgele bir tetikleyici ifade içerdiğinde LLM'ler hassas verileri dışarı sızdıracak şekilde zehirlenebilir.

Bulgular yapay zeka güvenliğine dair endişelere yol açarken araştırmacılar, bunun teknolojinin hassas uygulamalarda kullanılma potansiyelini sınırladığını söylüyor.

Alan Turing Enstitüsü'nden Dr. Vasilios Mavroudis ve Dr. Chris Hicks, "Sonuçlarımız şaşırtıcı ve endişe vericiydi: Bir LLM'yi zehirlemek için gereken kötü niyetli belge sayısı (yaklaşık 250), modelin veya eğitim verilerinin boyutundan bağımsız olarak neredeyse sabitti" diye yazdı.

Başka bir deyişle, veri zehirleme saldırıları daha önce sanılandan daha uygulanabilir olabilir. Bir saldırgan için örneğin 250 zehirli Wikipedia makalesi yaratmak nispeten kolay olacaktır.

Riskler, "Poisoning attacks on LLMs require a near-constant number of poison samples" (LLM'lere yönelik zehirleme saldırıları neredeyse sabit sayıda zehir örneği gerektiriyor) başlıklı, hakem kontrolünden geçmemiş makalede detaylandırıldı.

The Independent yorum için Google ve OpenAI'la iletişime geçti.

Independent Türkçe, independent.co.uk/tech


Elon Musk, Twitter davasında uzlaşmaya gitti

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Elon Musk, Twitter davasında uzlaşmaya gitti

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Teknoloji milyarderi Elon Musk, kıdem tazminatlarıyla ilgili anlaşmazlıkta kendisine 128 milyon dolardan fazla tazminat istemiyle dava açan işten çıkarılmış Twitter yöneticileriyle uzlaşmaya vardı.

Musk, Ekim 2022'de Twitter'ı satın aldığında CEO Parag Agrawal, Finans Direktörü Ned Segal, Hukuk Direktörü Vijaya Gadde ve Baş Hukuk Müşaviri Sean Edgett dahil çalışanlar arasında büyük bir tasfiye gerçekleştirmişti.

Bu eski yöneticiler Mart 2024'te, Musk'a ve yeniden markalaştırdığı X sosyal medya platformuna, kendilerine ödenmesi gerektiğine inandıkları kıdem tazminatını karşılamak üzere 128 milyon dolardan fazla toplu bir meblağ için dava açmıştı.

Geçen hafta teslim edilen ve ilk olarak çarşamba günü The Verge tarafından haberleştirilen mahkeme belgelerinde, Musk ve X'in davada "belirli koşulların yerine getirilmesini gerektiren" bir uzlaşmaya vardığı ortaya çıktı.

Belgelerde uzlaşma miktarına yer verilmedi. The Independent yorum için Musk ve davacıların avukatlarına ulaştı.

Musk, Nisan 2022'de Twitter'ı satın almayı kabul etmiş ancak birkaç ay sonra satın alma işleminden vazgeçeceğini söylemişti. Twitter, anlaşmayı tamamlamaya zorlamak için teknoloji devine dava açacak kadar ileri gitmişti.

Musk o sonbaharda 44 milyar dolarlık anlaşmayı tamamladıktan sonra Agrawal ve diğer üst düzey çalışanları hızla kovmuştu. Davaya göre yöneticiler Musk'ı, "özel bir öfke" duyduğu bir grubun kıdem tazminatları için daha fazla para ödemekten kaçınmaya çalışmakla suçladı.

Grup davada, "Musk Davacıların kıdem tazminatlarını ödemek istemediğine karar verdiği için, onları sebepsiz yere işten çıkardı, ardından sahte bir neden uydurdu ve çeşitli şirketlerinin çalışanlarını kararını onaylamaları için atadı" dedi.

asdfer
Musk, başlangıçta anlaşmadan caymaya çalıştıktan sonra Twitter'ı satın almayı kabul etmişti (AFP)

Dava, Walter Isaacson'ın Musk hakkındaki biyografisine atıfta bulunuyor. Biyografide teknoloji devinin Twitter anlaşmasını yöneticilerin hisse senedi opsiyonlarını hak etmelerini önlemek için bir gün erken sonuçlandırdığını söylüyor.

Isaacson, Musk'ın "bu gece sonuçlandırmakla yarın sabah yapmak arasında kurabiye kavanozundaki farkın 200 milyon dolar" olduğunu söylediğini aktarıyor.

Ağustosta Musk ve X'in işten çıkarılan yaklaşık 6 bin işçinin kıdem tazminatı konusunda 500 milyon dolarlık davada "prensipte" uzlaşmaya vardığı açıklanmıştı.

Reuters'ın haberine göre, Twitter'ın yan haklar programlarını denetleyen Courtney McMillian ve operasyon müdürü Ronald Cooper tarafından açılan davada, çoğu çalışanın temel ücretlerinin iki ayını ve işte geçirdikleri her tam yıl için bir haftalık ücret almaları beklenirken, en fazla bir aylık kıdem tazminatı teklif edildiği, işten çıkarılan pek çok işçiye ise hiçbir ek ödeme yapılmadığı öne sürülmüştü.

Independent Türkçe


OpenAI, ChatGPT’yi uygulama merkezine dönüştürüyor

ChatGPT, 800 milyondan fazla kullanıcısıyla dünyanın en popüler yapay zeka sohbet botu (AFP)
ChatGPT, 800 milyondan fazla kullanıcısıyla dünyanın en popüler yapay zeka sohbet botu (AFP)
TT

OpenAI, ChatGPT’yi uygulama merkezine dönüştürüyor

ChatGPT, 800 milyondan fazla kullanıcısıyla dünyanın en popüler yapay zeka sohbet botu (AFP)
ChatGPT, 800 milyondan fazla kullanıcısıyla dünyanın en popüler yapay zeka sohbet botu (AFP)

OpenAI, dünyanın en büyük bazı uygulamalarıyla ortaklık kurarak ChatGPT kullanıcılarının çalma listeleri oluşturma veya emlak ilanlarını arama gibi görevleri gerçekleştirmesine olanak tanıdı.

800 milyondan fazla kullanıcısıyla dünyanın en popüler yapay zeka sohbet botu, artık sohbetlerde ilgili uygulamaları öne çıkaracak.

OpenAI bir blog yazısında, "ChatGPT doğru anda bir uygulama önerdiğinde veya isimlerini belirttiğinde bunları keşfedebilirsiniz" ifadelerini kullandı.

ChatGPT kullanıcıları için uygulamalar sohbette onlara eşlik eder ve bağlama uyum sağlayarak daha fazla şey yaratmalarına, öğrenmelerine ve uygulamalarına yardımcı olur... ChatGPT'deki bu yeni nesil uygulamaların büyüsü, haritalar, çalma listeleri ve sunumlar gibi tanıdık ve etkileşimli öğeleri, sohbet yoluyla etkileşim kurmanın yeni yollarıyla harmanlamasında yatıyor.

Booking.com, Expedia, Spotify ve Zillow gibi uygulamalar ChatGPT'ye bağlanabilecek ve kullanıcıların uygulama üzerinden görevler gerçekleştirmesine ve soru sormasına olanak tanıyacak.

OpenAI'ın bunun nasıl çalışabileceğine dair sunduğu birkaç örnekte kullanıcılar, yapay zeka sohbet botundan Spotify'da bir parti için çalma listesi oluşturmasını veya Zillow'da emlak ilanları aramasını istedi.

OpenAI'ın bahsettiği gelecekteki işbirlikleri arasında DoorDash, Instacart ve Uber var ve diğer uygulama geliştiricileri de hizmetlerini yeni bir yazılım seti aracılığıyla entegre edebilecek.

OpenAI CEO'su Sam Altman, şirketin yıllık geliştirici konferansında, "ChatGPT'nin, insanların ilerleme kaydetmesi, daha üretken, daha yaratıcı olması, daha hızlı öğrenmesi ve hayatlarında yapmaya çalıştıkları her şeyi daha iyi yapması için harika bir yol sunmasını istiyoruz" dedi.

Bu, kullanıcıların sohbet edebileceği, etkileşimli, uyarlanabilir ve kişiselleştirilmiş yeni nesil uygulamaların önünü açacak.

Yakın zamanda yapılan bir OpenAI hisse senedi satışı, şirketin değerini 500 milyar dolara çıkarmış ve onu, Elon Musk'ın SpaceX'ini geride bırakarak dünyanın en değerli özel şirketi haline getirmişti. Bu, şirketin henüz kâr elde etmemiş olmasına rağmen gerçekleşti.

OpenAI geliştirici konferansındaki bir soru-cevap oturumunda Altman, yapay zeka sektörünü "bir nevi coşkulu" diye nitelendirdi ancak "gerçek değer yaratılacağını" iddia etti.

Yeni özellik halihazırda sadece AB dışındaki ChatGPT kullanıcılarının erişimine açık.

Independent Türkçe