Ay yüzeyinin büyük bir kısmı "sandığımızdan çok daha yaşlı"

Fotoğraf: AP
Fotoğraf: AP
TT

Ay yüzeyinin büyük bir kısmı "sandığımızdan çok daha yaşlı"

Fotoğraf: AP
Fotoğraf: AP

Bilim insanları, Ay'ın yüzeyinin büyük bir kısmının önceden düşündüğümüzden yaklaşık 200 milyon yıl daha yaşlı olduğunu açıkladı.

En yakın komşumuzdaki kraterleri inceleyen araştırmacılar, bunların nasıl oluştuğuna dair bilgileri güncellediklerini ve aslında daha önce düşünülenden çok daha eski olduğunu söylüyor.

Norveç ve Fransa'dan bilim insanları, Ay yüzeyinin meydana geldiği zamanı belirlemede kullanılan farklı sistemleri koordine ve kalibre etmenin yeni bir yolunu bulduktan sonra bu keşfi yaptı.

Yeni bulgular Ay kabuğunun büyük bir kısmının sanılandan çok daha yaşlı olduğuna işaret ederken, bilim insanlarının Ay yüzeyinin evrimindeki olayların sırasını netleştirmesine imkan sağlıyor.

Ay halihazırda jeolojik açıdan epey hareketsiz; yani zaman içinde üzerine yağan meteor ve kuyrukluyıldızlardan kaynaklanan kraterler henüz aşınmamış.

Oslo Üniversitesi Gezegensel Yaşanabilirlik Merkezi'nde öğretim üyesi olan ve çalışmayı Lyon'daki Goldschmidt Jeokimya Konferansı'nda sunan Stephanie Werner şöyle dedi:

Ay'daki bu çarpışmaların izlerine bakarak, Dünya'da meydana gelen levha tektoniğindeki jeolojik çalkalanma olmasaydı Dünya'nın nasıl bir yer olacağını görüyoruz. Çalışmalarımız Ay kabuğunun büyük bölümlerinin, önceden düşünülenden yaklaşık 200 milyon yıl daha yaşlı olduğunu ortaya koydu.

Araştırmacılar Ay yüzeyinin yaşını ölçmenin standart yolunun (krater sayımı diye bilinen süreç), Apollo görevlerinden gelen kayaları incelerken ortaya çıkan sonuçlardan epey farklı sonuçlar verdiğini biliyordu.

Bu nedenle yaşları tek tek belirlenmiş Apollo örneklerini, örneğin alındığı bölgenin çevresindeki kraterlerin sayısıyla eşleştirerek farklılıkları gidermeye karar verdiler ve aslında kraterlerle ilgili bilgileri güncellediler.

Kraterleri sayılan yüzeyin hangi Apollo örneğine ait olduğundan emin olmak adına, araştırmacılar bunları çeşitli Ay görevlerinden, özellikle de Hindistan'ın Chandrayaan-1 aracından gelen verilerle de eşleştirdi.

Bilim insanlarına göre bu sayede uyuşmazlığı çözmeyi başararak Ay yüzeyinin yaşını 200 milyon yıl kadar geriye attılar.

Örneğin Ay'ın sol üst köşesinde görülebilen ve muhtemelen Sicilya büyüklüğünde bir meteorun çarpmasıyla oluşan Imbrium Havzası'nın yaşı 3,9 milyar yıl öncesinden 4,1 milyar yıl öncesine kadar uzanıyor.

Araştırmacılar bulguların, Ay'ın yaşına ilişkin tahminleri değiştirmediğinin, sadece yüzeyine ilişkin tahminleri değiştirdiğinin altını çiziyor.

Prof. Werner "Bu önemli bir fark" dedi.

Bu fark, uzaydan gelen yoğun bir meteor yağmuru dönemini zamanda daha geriye atmamızı sağlıyor. Bu meteor yağmurunun, 'Ay'daki İnsan' desenlerini (Mare Imbrium'un da aralarında bulunduğu mare adlı volkanik düzlükler) oluşturan geniş çaplı volkanik faaliyetlerden önce gerçekleştiğini artık biliyoruz. Bu olay Ay'da gerçekleştiğine göre, Dünya'nın da daha önce bu meteor yağmuruna maruz kaldığı neredeyse kesin.

Press Association'dan da yararlanılmıştır



Alaska Havayolları'na açılan 1 milyar dolarlık davada uzlaşmaya varıldı

Alaska Havayolları ve Boeing, üç yolcunun açtığı davayı mahkeme dışında çözdü (NTSB)
Alaska Havayolları ve Boeing, üç yolcunun açtığı davayı mahkeme dışında çözdü (NTSB)
TT

Alaska Havayolları'na açılan 1 milyar dolarlık davada uzlaşmaya varıldı

Alaska Havayolları ve Boeing, üç yolcunun açtığı davayı mahkeme dışında çözdü (NTSB)
Alaska Havayolları ve Boeing, üç yolcunun açtığı davayı mahkeme dışında çözdü (NTSB)

4,87 km yükseklikteki uçakta kapı tapasının düşmesi üzerine Alaska Havayolları ve Boeing'e dava açan üç yolcuyla mahkeme dışında uzlaşmaya varıldı.

Yolcular, 5 Ocak 2024'te Portland'dan Kaliforniya'nın Ontario kentine giden Alaska Havayolları'nın 1282 sefer sayılı uçağındayken, Boeing 737 Max'in kapı tapası havada aniden fırladı. KPTV'ye göre, geçen yıl Alaska Havayolları ve Boeing'e 1 milyar dolarlık dava açan yolcular bu ay mahkeme dışında uzlaşmaya vardı.

KPTV'nin haberine göre dava 7 Temmuz'da taraf uzlaşmasının ardından yeniden açılamayacak şekilde kapatıldı. Avukatları, uzlaşma anlaşması kapsamında varılan mutabakatın şartlarının açıklanmadığını söyledi.

ABD Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu (NTSB) geçen ay Boeing'in korkutucu olayda hatalı olduğuna karar vermişti. Kurum, kapı tapasında 4 cıvatanın eksik olduğunu ve bunun da kapıyı nihayetinde düşene kadar 100'den fazla uçuş boyunca yavaşça yerinden kaydırdığını açıklamıştı.

Boeing yaptığı açıklamada, şirketin "kazadan üzüntü duyduğunu" ve "operasyonları genelinde güvenlik ve kaliteyi güçlendirmek için çalışmaya devam edeceğini" belirtti.

Kurum, uçaktaki 174 yolcunun güvende olduğunu ve uçuş ekibi sayesinde kurtarıldığını açıklamıştı. Yolcular hayatlarından endişe ettiklerini ve oluşan vakumun kişisel eşyalarını dışarı fırlatacak kadar kuvvetli olduğunu belirtmişti. Hatta uçakta bulunan bir kişi gömleğinin sırt kısmından yırtıldığını söylemişti.

NTSB Başkanı Jennifer Homendy, "kimsenin ölmemesinin bir mucize" olduğunu belirtmişti.

Homendy geçen ay yaptığı açıklamada "Bu kaza asla olmamalıydı" demişti.

Bu olay meydana geldiğinden beri insan hatasına, bir ya da iki Boeing çalışanının eylemlerine çok fazla odaklanıldı.

Açık konuşayım, böyle bir kaza bir kişi, hatta bir grup kişi yüzünden meydana gelmez. Havacılık bundan çok daha dirençlidir. Böyle bir kaza ancak birden fazla sistem arızası olduğunda meydana gelir.

DFGTHYU
NTSB, müfettişlerin kapı tapasının 4 cıvatasının eksik olduğunu ve bunun da zamanla kaymasına yol açtığını keşfetmelerinin ardından Boeing'in Ocak 2024'teki olayda hatalı olduğunu açıkladı (Reuters)

Geçen yaz, şirketin güvenlik protokolleriyle ilgili endişelerini anlatmak üzere düzinelerce ifşacı ortaya çıkmıştı. 6 yıl boyunca Boeing'de kalite müfettişi olarak çalışan ifşacı Roy Irvin, The Independent'a verdiği özel röportajda "Kapı patlaması beni gerçekten çok etkiledi çünkü bunu tahmin etmiştim" demişti.

"Bir şey bulunmadığı sürece kimsenin dikkatini çekmez" diyen Irvin ekledi:

Muhtemelen henüz bulunmamış başka şeyler de var.

The Independent cevap hakkı için Alaska Havayolları ve Boeing'le iletişime geçti.

Independent Türkçe