Kalorisi düşük gazlı içecek içen hamilelerin çocuklarında otizm görülme riski neden daha fazla?

Düşük kalorili içeceklerde aspartam kullanılıyor (AP)
Düşük kalorili içeceklerde aspartam kullanılıyor (AP)
TT

Kalorisi düşük gazlı içecek içen hamilelerin çocuklarında otizm görülme riski neden daha fazla?

Düşük kalorili içeceklerde aspartam kullanılıyor (AP)
Düşük kalorili içeceklerde aspartam kullanılıyor (AP)

ABD’de yürütülen yeni bir çalışma, düşük kalorili gazlı içecek veya birçok gıdayı tatlandırmak için kullanılan yapay tatlandırıcı aspartam içeren diğer yiyecek ve içecekleri tüketen hamile veya emziren kadınların özellikle ‘erkek çocuklarında’ daha yüksek oranda otizm görülebileceğini ortaya çıkardı.

Şarku’l Avsat’ın Fox News’ten aktardığı habere göre, araştırmacılar, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) tanısı konan 235 çocuğun annesinin rapor edilen aspartam tüketimini analiz etti.

Daha sonra, bu sonuçlar ‘tipik nörolojik gelişime’ sahip 121 çocuktan oluşan bir kontrol grubuyla karşılaştırıldı.

Texas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Merkezi’ndeki araştırmacılar, otizmli çocukların, anne karnındayken veya emzirilirken günlük olarak aspartamla tatlandırılmış ürünlere üç kat daha fazla maruz kaldıklarını buldu.

Ancak araştırmacılar, bu çalışmadaki otizm vakalarının çoğunun (yüzde 87) erkek olduğuna dikkat çekti.

Araştırmanın başyazarı Sharon Parten Fowler çalışma bulgularına ilişkin şunları söyledi;

“Hamilelik ve emzirme sırasında aspartam tüketimi ile çocuklarda otizm görülme sıklığı arasındaki bu ilişkiyi, annelerin maruz kaldığı ve çocuklarının hastalığa yakalanma riskini etkileyebilecek ek risk faktörleri hakkında daha fazla bilgi toplandıkça incelemek önemli olacaktır.”

ascdf
Hamilelik ve emzirme döneminde aspartam tüketimi ile çocuklarda otizm görülme sıklığı arasında bir ilişki olduğu ortaya çıktı (AP)

Fowler, bu çalışmanın, kadınların hamilelik sırasında bu ürünleri tüketmesine ilişkin uyarıda bulunan ilk araştırma olmadığını söyleyerek, şu ifadelerle açıklamasını sürdürdü;

“2010’dan bu yana, hamilelik sırasında düşük kalorili gazlı içecekler içen kadınların çocuklarında artan sağlık risklerine ilişkin bir dizi rapor yayınlandı.”

Bu sağlık riskleri arasında, erken doğum riskinin yanı sıra çocuklukta obezite riskinin artması da bulunuyor.

Fowler araştırmaya ilişkin ayrıca şunları söyledi;

“Yakın zamanda yapılan bir araştırma, diyet içeceklerde kullanılan tatlandırıcıların, çocuğu rahimde çevreleyen amniyotik sıvıda ve çocuğun göbek kordonundaki kanda bulunduğunu gösterdi. Bu, bir kadın diyet tatlandırıcıları içtiğinde bunların rahme ve çocuğun içinde bulunduğu sıvıya ulaştıklarını kanıtlıyor.”

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Temmuz ayında yaptığı açıklamada, aspartamın insanlar için olası bir kanserojen olarak sınıflandırıldığını bildirdi.



Çin’de bunama vakaları neden daha hızlı artıyor?

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Çin’de bunama vakaları neden daha hızlı artıyor?

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Bilim insanları, Çin'de Alzheimer hastalığıyla diğer demans türlerinin orantısız bir sağlık yükü oluşturduğu ve vaka oranlarının küresel ortalamadan daha hızlı arttığı uyarısını yaptı.

Çarşamba günü PLOS One adlı akademik dergide yayımlanan yeni araştırma, ülkede demansı mümkün olduğunca erken önlemek için acil ve etkili müdahalelerin uygulanması çağrısında bulunuyor.

Alzheimer ve diğer demans türleri, (ADD; Alzheimer Dissease and Demantia / Alzheimer Hastalığı ve Demans), dünya çapında artan oranlarla giderek daha ciddi bir nörolojik sağlık sorunu haline geliyor.

Ancak bilim insanları, özellikle Çin'deki bunamaların gerçek hastalık yükü ve risk faktörlerinin yeterince anlaşılmadığını söylüyor.

Mevcut çalışmada araştırmacılar, Dünya Bankası ve Dünya Sağlık Örgütü gibi kurumlar tarafından başlatılan halka açık veri tabanı Küresel Hastalık Yükü'nden (GBD) alınan, 30 yıldan uzun süreye yayılan küresel sağlık verilerini analiz etti.

Veri tabanı, 204 ülke ve bölgede 370’in üzerinde hastalık ve sağlık sorunuyla bunlara karşılık gelen 88 risk faktörü hakkında veri içeriyor.

1990'la 2021 arasındaki son analizlere dayanarak bilim insanları, Çin'de demans vakalarının üç katına, küresel vakalarınsa iki katına çıktığını tespit etti.

"ADD, küresel hastalık yükü en ağır hastalıklardan biri. Çin'de ve küresel olarak ADD'nin hastalık yükü 1990'dan 2021'e kadar yıldan yıla arttı" diye yazdılar.

Çalışmada, "2021'e gelindiğinde, Çin'in hastalık yükü üç kat artarken, küresel hastalık yükü iki katına çıktı" dendi.

y6u78ı9
ADD'nin 1990-2021 küresel hastalık yükü haritası. İki cinsiyet ve tüm yaşlar için 100 bin kişi başına düşen ölümlerdeki yıllık değişim (Liu, Geng., 2025, PLOS One)

Kısmen daha uzun yaşam süreleri nedeniyle kadınların erkeklere kıyasla demansın genel yükünü daha fazla taşıdığı tespit edildi.

Ancak araştırmacılar, erkeklerin bu hastalıktan ölüm oranlarının biraz daha yüksek olduğunu söylüyor.

Gelecek 15 yıl için eğilimleri tahmin eden bilim insanları, daha etkili müdahaleler yapılmadığı takdirde demans oranlarının özellikle Çin'de artmaya devam edeceği uyarısını yapıyor.

Araştırmacılar, diyabet gibi hastalıklardan kaynaklanan yüksek kan şekerinin Çin de dahil dünya genelinde demans için önde gelen risk faktörü olduğunu, bunu sigara ve yüksek vücut ağırlığının izlediğini söylüyor.

"Sigara, yüksek açlık kan şekeri düzeyleri ve yüksek vücut kitle indeksi, aralarında yüksek açlık plazma glukozunun baskın konuma sahip olduğu üç ana risk faktörü" diye yazdılar.

Bilim insanları Çin'de demans vakalarındaki artışın büyük ölçüde nüfus artışı ve değişen yaş demografisine bağlı olabileceğinden şüpheleniyor.

"Gelişen bir ülke olarak Çin, ekonomik dönüşüm ve yaşam tarzındaki büyük değişiklikler nedeniyle diyabet hastalarının sayısında önemli bir artış yaşadı" diye yazdılar.

Araştırmacılar, demans vakalarındaki artışı yavaşlatmak adına özellikle yaşlı yetişkinler arasında yüksek kan şekeri ve sigara kullanımının azaltılması için çaba gösterilmesi çağrısında bulunuyor.

Erken müdahalenin klinik hedeflerine ulaşmak için cinsiyete özgü risk faktörlerini hedef alan müdahalelere ihtiyaç duyulacağını belirtiyorlar.

Independent Türkçe