Uzmanlara göre tam 3 milyar yaşında: 668 kilometre derinlikten gelen mavi elmas, eşsiz özelliğiyle şaşırttı

Yeni işlenen mavi taş, elmasın oluşumu ve dağılımına dair daha fazla bilgi sağlayabilir (Okavango Elmas Şirketi)
Yeni işlenen mavi taş, elmasın oluşumu ve dağılımına dair daha fazla bilgi sağlayabilir (Okavango Elmas Şirketi)
TT

Uzmanlara göre tam 3 milyar yaşında: 668 kilometre derinlikten gelen mavi elmas, eşsiz özelliğiyle şaşırttı

Yeni işlenen mavi taş, elmasın oluşumu ve dağılımına dair daha fazla bilgi sağlayabilir (Okavango Elmas Şirketi)
Yeni işlenen mavi taş, elmasın oluşumu ve dağılımına dair daha fazla bilgi sağlayabilir (Okavango Elmas Şirketi)

20,46 karatlık oval şekilli mavi elmas, son derece ender bulunmasıyla araştırmacıları şaşırtıyor.

"Okavango Mavi Elmas" adı verilen bu değerli taş, Botsvana'daki Orapa madeninde keşfedildi ve merak uyandırıcı gök mavisi rengiyle Dünya'nın derinliklerine dair birçok sır barındırıyor.

Botsvana hükümetine ait Okavango Elmas Şirketi'nden Marcus ter Haar, "Elması gördüğümüz ilk anda çok özel bir şeye sahip olduğumuzu anladık" diyor.

"20 karatlık cilalı elması inceleyen herkes, onun daha önce gördükleri hiçbir mavi taşa benzemeyen benzersiz rengine hayran kaldı" ifadelerini kullanan şirket yetkilisi, bu elması "hayatta bir kez bulunabilecek bir şey" diye niteledi.

Popüler bilim sitesi PopSci'ye göre elmasın yerin yaklaşık 668 kilometre altından geldiği düşünülüyor.

Bu derinlikte çok miktarda bor yok. Ancak yine de Okavango elması önemli miktarda bor içeriyor. Hatta bu elmastaki bor miktarı azottan bile fazla. Azot, elmaslarda sık rastlanan bir element.

Okavango, eşsiz rengini büyük ölçüde okyanusa borçlu. Zira tektonik plakaların çarpışması sonucu Dünya'nın çok derinlerine inen elmas malzemesinin okyanustan da bor aldığı düşünülüyor.

Tüm bu süreç, üç milyar yıl önce meydana geldi. Okavango mavi elması gibi nadir ve tuhaf taşlar sayesinde söz konusu tektonik süreçlere dair daha fazla bilgi edinmek mümkün hale geliyor.

Elmas ilk çıkarıldığında, yani işlenmeden önce 41,11 karattı. İşlendikten sonra taşa "Fantastik Derin Mavi" adı verildi.

Kendine has rengi olan taşlar dünya genelinde yalnızca belirli madenlerde ortaya çıkıyor. Bunun nedeni, söz konusu taşlara renk veren ortak jeolojik süreçler.

Elmaslar genellikle karbon atomlarının birleşiminden dolayı şeffaf oluyor. Ancak saflıkları bozulduğunda farklı renkler alabiliyor.

Renkli elmaslar gezegende çıkarılan taşların yaklaşık yüzde 0,01'ini oluşturuyor.

Mavi, pembe, yeşil, mor, turuncu ve kırmızı taşlar en nadir olanlar. Sarı ve kahverengi elmaslarsa biraz daha yaygın görülüyor.

Örneğin dünyanın en pahalı elması unvanlı taşın rengi pembe. O da Okavango elmasıyla aynı bölgeden geliyor.

 

Independent Türkçe, IFL Science, Popular Science



Yapay zeka destekli gözlükler, işitme sorunu yaşayanlara "süper güç kazandıracak"

İskoç araştırmacılar yapay zeka gözlüklerinin 2026'da hazır olacağını söylüyor (Temsili/Unsplash)
İskoç araştırmacılar yapay zeka gözlüklerinin 2026'da hazır olacağını söylüyor (Temsili/Unsplash)
TT

Yapay zeka destekli gözlükler, işitme sorunu yaşayanlara "süper güç kazandıracak"

İskoç araştırmacılar yapay zeka gözlüklerinin 2026'da hazır olacağını söylüyor (Temsili/Unsplash)
İskoç araştırmacılar yapay zeka gözlüklerinin 2026'da hazır olacağını söylüyor (Temsili/Unsplash)

Bilim insanları, yapay zeka destekli ve kullanıcılara insanüstü işitme yeteneği kazandıran bir gözlük geliştirdi.

Dudak hareketlerini konuşmaya çeviren bir kamerayla donatılmış akıllı gözlükler, işitme güçlüğü çeken kişilere veya gürültülü ortamlarda bulunan herkese net ses sağlıyor.

Heriot-Watt, Edinburgh, Napier ve Sterling'den bir ekibin geliştirdiği gözlük, çamaşır makinesi sesi ve trafik gürültüsü gibi örneklerle eğitildi

Araştırmacılar yeni akıllı gözlüğün, İşitme Engelliler Kraliyet Ulusal Enstitüsü verilerine göre Birleşik Krallık'ta sohbeti zorlaştıracak kadar ciddi işitme kaybı yaşayan 1,2 milyondan fazla yetişkine yardımcı olabileceğini umuyor.

Edinburgh'daki Heriot-Watt Üniversitesi'nden Mathini Sellathurai "İşitme cihazlarını yeniden icat etmeye çalışmıyoruz. Onlara süper güçler kazandırmaya çalışıyoruz" diyor.

Kullanıcı dinlemek istediği kişiye kamerayı doğrultuyor veya ona bakıyor. Aynı anda iki kişi konuşsa bile yapay zeka görsel ipuçlarını kullanarak bakılan kişinin sesini çıkarıyor.

Yüksek seviyede bilgi işlem gerektiren bu süreçte ses verileri İsveç'teki sunuculara gönderiliyor. Araştırmacılar mesafeye rağmen, yüksek hızlı geniş bant veya 5G'nin bunu "anında oluyormuş gibi hissettirdiğini" iddia ediyor.

Teknoloji öncelikle işitme cihazı kullanan ve görme bozukluğu olan kişileri desteklemeyi amaçlıyor ancak petrol platformları ya da kalabalık mekanlar gibi gürültülü yerlerde çalışan herkes tarafından kullanılabilecek kadar genele hitap ediyor.

Profesör Sellathurai, "İşitme cihazı üreten sadece birkaç büyük şirket var ve gürültülü ortamlar için sınırlı destek sunuyorlar" diyor.

Bu engeli aşmak ve özellikle çocuklar ve yaşlı yetişkinler olmak üzere daha fazla kişinin uygun fiyatlı, yapay zekayla çalışan işitme desteğine erişmesine katkı sunmak istiyoruz.

Halihazırda işitme cihazı üreticileriyle görüşen araştırmacılar, gözlüğün çalışan bir versiyonunun 2026'da hazır olmasını umuyor.

Ayrıca uyumlu bir cihaza sahip herkesin teknolojiden yararlanabilmesi için bulut tabanlı sistemi herkesin kullanımına açmayı planlıyorlar.

Independent Türkçe