Umudun sınırları: Gazzeli amputelerin protezleriyle attıkları adımlar

Gazze’de her gün 10 çocuk bir ya da iki bacağını kaybederken yaşadıkları derin psikolojik krizin tek çözümü protezler oluyor

Gazze’de 77 bin yaralının üçte birinin kolu/kolları ya da bacağı/bacakları ampute edildi (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
Gazze’de 77 bin yaralının üçte birinin kolu/kolları ya da bacağı/bacakları ampute edildi (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
TT

Umudun sınırları: Gazzeli amputelerin protezleriyle attıkları adımlar

Gazze’de 77 bin yaralının üçte birinin kolu/kolları ya da bacağı/bacakları ampute edildi (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
Gazze’de 77 bin yaralının üçte birinin kolu/kolları ya da bacağı/bacakları ampute edildi (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)

İzzeddin Ebu Ayşe

Doktor, Gazzeli Alaa'ya yaklaşıp ampute edilen bacağının yerindeki yarayı incelemek için önüne oturdu. Doktor, yaranın iyileştiğini teyit ettikten sonra, protez takılmasına hazırlık olarak gerekli ölçüleri aldı.

Beyaz bir kağıda aldığı ölçüleri kaydeden doktor, boyu 102 santimetre, ağırlığı ise 23 kilogram olan yedi yaşındaki Alaa'nın kesilen sağ bacağının diz altından bileğine kadar 15 santimetre olan protezini ölçüsünü aldı.

Oyun oynarken

Doktor Alaa'nın bacağının ölçülerini aldıktan sonra Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) ait sahra hastanesine göndererek çocuğun yaşına, büyüme ve gelişme evrelerine uygun bir protez hazırlanması için bur ölçüleri gönderdi. Ardından sağlık çalışanlarından biri çocuğun yanına oturarak hikayesini dinlemeye başladı.

Alaa’nın anlattığına göre İsrail savaş uçakları evinin yakınlarındaki bir hedefe hava saldırısı düzenlediğinde Alaa evde oyun oynuyordu. Füzenin patlamasıyla havada uçuşan şarapnel parçaları Alaa'nın odasının camlarını kırıp içeri girerek oyun oynadığı yerde küçük bedenine saplandı.

sdfrgthy6
Protezler, uzuvları ampute edilen insanların yaşadığı derin krizlere bir çözüm oluyor (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)

Alev kadar sıcak olan şarapnel Alaa'nın bacağına isabet etti. Alaa, tedavi edilmek üzere hastaneye götürdü, ancak hem doktorlar bitkin durumdaydı hem de çocuğun yarasıyla ilgilenmeleri için ellerinde gerekli tıbbi malzemeler yoktu. Doktorlar Alaa'nın sağ bacağını diz altından kesmek zorunda kaldılar. Hızla gerçekleştirilen amputasyon sonrasını yarasını dikmek için onu derhal ameliyata aldılar. Ameliyatta küçük çocuğa ellerinde olmadığı için ne anestezi verilebildi ne de herhangi bir ilaç. Alaa ilaç sıkıntısı çekmeye devam etti, bu da onda ciddi psikolojik yorgunluğa ve hatta umutsuzluğa neden oldu. Fakat protez bacak takılması fikri, küçük çocuğun psikolojisinin düzelmesine katkıda bulunurken ona yeniden yürüyebileceğine dair umut verdi.

Yapay adımlar

Alaa'nın bacağının kesilmesinden yaklaşık beş ay sonra doktorlar ona protez bacak taktılar. Ardından sağlık çalışanları, yeniden yürümeye alışması ve küçük bedenine eklenen yeni uzuvla başa çıkabilmesi için hem psikolojik hem de fiziksel rehabilitasyona başladılar.

Doktorlar Alaa ile yakından ilgilendi. Haftalar süren rehabilitasyon sürecinde ona eşlik ettiler. Sonunda Alaa protez bacağının yardımıyla yeni adımlarını atabildi. Ancak küçük çocuk, gayretle ve sevinçle yürümesine rağmen ayağını kaybetmiş olmanın verdiği umutsuzluk belirtileri gösteriyordu.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Alaa, İsrail'in Gazze'de yürüttüğü savaşta uzuvlarını kaybeden binlerce ampute hastadan sadece biri olsa da savaş sırasında protez uzuv takılan şanslı kişilerden biriydi. Doktorlar, ampute edilen uzuvlara benzer uzuvlar takma ve onları yeniden normal bir hayata döndürme görevine başlamadan önce savaşın bitmesini ve Gazze'deki sağlık sisteminin iyileşmesini beklemediler.

Ampute edilen çok sayıda insan

Birleşmiş Milletler Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'deki savaşta her gün 10 çocuğun bir ya da iki bacağını kaybettiğini açıkladı.

UNRWA, Gazze'de bir ya da iki bacağını kaybetmiş yaklaşık 2 bin çocuk bulunduğunu, aynı sayıda çocuğun da bir  ya da iki kolunu kaybettiğini ve 77 binden fazla yaralının yaklaşık üçte birinin protez uzuvlara ihtiyaç duyduğunu belirtiyor.

Gazze'deki Filistin Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Eşref el-Kudra, yaptığı bir açıklamada, savaşın patlak vermesinden bu yana ilaç ve tıbbi malzeme sıkıntısının, doktorları Gazzelilerin hayatlarını kurtarmak için ellerindeki tek seçenek olarak ampütasyona yönelmeye ittiğini ve bunun da engelli sayısında artışa yol açtığını söyledi.

Yaralı ruhlar

Uzuvları ampute edilen hastalar ölümden döndüklerine inanıyorlar, ancak aynı zamanda ruhlarını yaralayan ve gelecekten korkmalarına neden olan yaşamın zorluklarının üstesinden gelmelerine yardımcı olacak hiçbir psikolojik desteğe ya da protez tedavisine ulaşamıyorlar.

dcfvrgbthyn
Gazze'de doktorlar her gün 10 çocuğun bir ya da iki bacağını ampute etmek zorunda kalıyorlar (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)

Sosyal psikoloji profesörü Vefa Musa, ister genç ister yaşlı olsun, uzuvları ampute edilen kişilerin bu kayıpla, hatta protezleriyle başa çıkmalarına yardımcı olmak için psikolojik olarak hazırlanmalarında yoğun ve uzun süreli desteğe ihtiyaç duyduklarını söyledi.

Prof. Musa, sözlerini şöyle sürdürdü:

Ampute kişilerin psikolojik durumları zordur. Rollerini normal bir şekilde yerine getirmelerine yardımcı olmak için psikoterapiye ve sosyal ve aile desteğine ihtiyaçları vardır. Ancak bu müdahale genellikle protez uzuvlar takıldıktan sonra olumlu sonuçlara yol açar.

Savaş yüzünden

Aslında BAE’nin Gazze'de kurduğu sahra hastanesi tüm ampute hastalara protez takamıyor. Çünkü ciddi bir protez sıkıntısı var ve bunları ithal etmek çok zor. Ama aynı zamanda, protez uzuvlara en çok ihtiyaç duyanların hayatlarına devam etmelerine yardımcı oluyor.

BAE Sahra Hastanesi Müdür Dr. Sultan el-Kaabi, “Yaralılara protez uzuv takmak bu ampute kişilerin normal yaşamlarına devam etmelerine yardımcı oluyor. Özellikle insanların bu tür operasyonlar için başka ülkelere gitmekte zorlandığı ve yerel olarak uzuv üretmenin imkansız olduğu Gazze'de yaptığımız şey muhteşem” şeklinde konuştu.

Kaabi'ye göre hastane sağlık ekibi, ampute hastalara fiziksel ve psikolojik rehabilitasyon hizmetleri sunarak onlara yaralanmadan önceki normal hayatlarına dönme umudu veriyor. Ancak Kabii, bu çözümlerin ileriye dönük bir şekilde ilgi görmedikleri sürece geçici olduğunu ve bunun da yalnızca savaşın sona ermesiyle sağlanabileceğini ifade etti.



Squid Game'in finaline ilk yorumlar: Sürükleyici ve yürek burkan bir kapanış

2021'de başlayan Squid Game, nakit sıkıntısı çeken bir grup insanın dudak uçuklatan bir para ödülü ve hayatta kalmak için verdikleri mücadeleyi anlatıyor (Netflix)
2021'de başlayan Squid Game, nakit sıkıntısı çeken bir grup insanın dudak uçuklatan bir para ödülü ve hayatta kalmak için verdikleri mücadeleyi anlatıyor (Netflix)
TT

Squid Game'in finaline ilk yorumlar: Sürükleyici ve yürek burkan bir kapanış

2021'de başlayan Squid Game, nakit sıkıntısı çeken bir grup insanın dudak uçuklatan bir para ödülü ve hayatta kalmak için verdikleri mücadeleyi anlatıyor (Netflix)
2021'de başlayan Squid Game, nakit sıkıntısı çeken bir grup insanın dudak uçuklatan bir para ödülü ve hayatta kalmak için verdikleri mücadeleyi anlatıyor (Netflix)

Netflix'in küresel fenomene dönüşen dizisi Squid Game, sadece 6 ay gibi kısa bir sürede final sezonuyla geri döndü. İkinci sezonun ardından izleyicilerin merakla beklediği üçüncü sezon için yapılan ilk yorumlar, dizinin çarpıcı ve kanlı yapısını koruduğunu ve etkileyici bir final sunduğunu gösteriyor. Üç sezonluk serüveni boyunca dizi, bir reality şov uyarlamasına ilham verdi ve yakında çıkacak Amerikan uzantısıyla genişlemeye hazırlanıyor. Ancak tüm bunların ötesinde, Squid Game hâlâ dünyayı sarsan orijinal anlatısını güçlü şekilde sürdürüyor.

Üçüncü Sezon önceki bölümlerle kıyaslandığında nasıl?

Dexerto'dan Cameron Frew, "İlk sezon muhteşemdi. İkinci sezon daha iyiydi. Ama olağanüstü bir şekilde üçüncü sezon en iyisi" yorumunu yapıyor.

Sydney Morning Herald'dan Karl Quinn, "İkinci sezon büyük hayal kırıklığıydı. Üçüncü sezon ise kayda değer bir toparlanma" şeklinde görüş belirtiyor.

Mama's Geeky'den Tessa Smith, "İkinci sezondan sonra hayal kırıklığı yaşamış olanlar için iyi haber: Üçüncü sezon hikayeyi kusursuz şekilde tamamlıyor" diyor.

Dizi yeni yönlere gidiyor mu?

TheWrap'ten William Goodman, "Yönetmen Hwang Dong‑hyuk, Gi‑hun'u başta geri plana çekip yardımcı karakterleri öne çıkarmış; bu hamle, son oyunlarda giderek artan gerilime çok iyi uyuyor, diziye yeni bir umutsuzluk hissi kazandırıyor" diyor.

Guardian'dan Rebecca Nicholson, yeni bir karakterin eklenme tercihini "gerçekçilikten uzak" bulduğunu dile getiriyor.

Total Film'den Molly Edwards, yeni doğan bir bebeğin oyunlara dahil edilmesini, "dizinin karanlık distopik dokusunu daha da yoğunlaştıran şoke edici bir tercih" diye nitelendiriyor.

Bu sezonda oyunlar nasıl?

Oyunlara gelince... Mama's Geeky'den Tessa Smith, "Squid Game'in en eğlenceli kısmı her zaman oyunları oldu ve bu sezon da aynı şekilde devam ediyor" diyor.

Total Film'den Molly Edwards, "Sanat yönetmeni Chae Kyoung‑sun yine parlıyor... Çocukça eğlenceyle acımasız şiddet arasındaki denge sahnelere güçlü bir çarpıcılık katıyor" şeklinde övgüler sıralıyor.

Dexerto'dan Cameron Frew, oyun sahnelerini "televiyondaki en gergin, en etkileyici set parçaları" diye nitelendiriyor.

Guardian'dan Rebecca Nicholson ise bu sezon oyunlardan pek memnun kalmamış. Bazı oyunların ilk sezon kadar iyi düşünülmediği görüşünde.

Oyunculuk performansları nasıl?

Decider'dan Meghan O'Keefe, Lee Jung‑jae için "tüm sezonların ekrandaki en büyük performanslarından biri" yorumu yapıyor.

Total Film'den Molly Edwards, Lee Jung‑jae'nin karakter dönüşümünü kusursuz şekilde yansıttığını belirtiyor.

Dexerto'dan Cameron Frew, "Im Si‑wan'ın canlandırdığı Lee Myung‑gi karakteri beklenmedik şekilde parlıyor" diyor.

Final sezonu izleyiciyi sarsıyor mu?

Mama's Geeky'den Tessa Smith, "izleyiciler ağlayacak kadar etkilenecek... Kalpleri kıracak sürpriz kararlarla dolu" ifadelerini kullanıyor.

Dexerto'dan Cameron Frew ise ölümlerin özellikle zorlayıcı olduğunu vurguluyor.

TheWrap'ten William Goodman, "misket oyunu kadar yürek burkan bir sahne var" diyor.

Total Film’den Molly Edwards, "misket sahnesi gibi bir etki, ama daha da fazlası" şeklinde bir tanımlama yapıyor.

Netflix'in en iyileri arasında mı?

Dexerto'dan Cameron Frew, "Üçüncü sezonun ardından Squid Game, Netflix'in bugüne kadarki en iyi dizisi oldu" diyor.

Total Film'den Molly Edwards, "Hwang ve oyuncuları iltifatları hak ediyor, sadece Netflix'in değil, tüm zamanların en iyilerinden" değerlendirmesini yapıyor.

IGN Movies'den Shannon Miller, final sezonunun kusurlar barındırsa da ilk sezonun verdiği gerilimi ve sinema kalitesini taşıdığını belirtiyor.

Guardian'dan Rebecca Nicholson, diziye "daha geleneksel bir aksiyon-gerilim havası" hakim olduğunu söyleyerek, Squid Game'in tür evrimini yorumluyor.

Final şoke edici mi?

Hollywood Reporter'dan Angie Han, "stratejiler arasında son bir bıçak darbesi gibi şoke edici bir ters köşe var" diyor.

Guardian'dan Rebecca Nicholson, finaldeki "şok anını" kastederek "hiç kimsenin tahmin edemeyeceği bir sahne" diye ekliyor.

iNews.co.uk'den Emily Watkins, finalin etik açısından akademik çalışmalara girecek kadar etkileyici olduğunu belirtiyor.

Independent Türkçe, Rotten Tomatoes, iNews.co.uk, Guardian, Hollywood Reporter, IGN Movies, Total Film, TheWrap, Dexerto, Mama's Geeky, Decider, Sydney Morning Herald