Psikologlardan mutluluğu arayanlara 5 tavsiye

Uzmanlar bu alışkanlıkların edinilmesini öneriyor

Uzmanlar bardağa dolu tarafından bakmanın mümkün olduğunu söylüyor (Pixabay)
Uzmanlar bardağa dolu tarafından bakmanın mümkün olduğunu söylüyor (Pixabay)
TT

Psikologlardan mutluluğu arayanlara 5 tavsiye

Uzmanlar bardağa dolu tarafından bakmanın mümkün olduğunu söylüyor (Pixabay)
Uzmanlar bardağa dolu tarafından bakmanın mümkün olduğunu söylüyor (Pixabay)

Bazı insanlar sanki hiç çaba harcamadan genellikle mutluymuş gibi görünüyor. Hayata karşı daha pozitif bir bakış açısına sahip olduğu söylenebilecek bu kişiler zaman zaman çevrelerindeki kişilerde merak ve hayret uyandırabiliyor. 

Uzmanlar genellikle mutluluğu neşeyle coşku gibi duyguları hissetme sıklığı ve hayattan genel bir memnuniyet duyma şekilde iki kriter üzerinden değerlendiriyor. 

Bu açıdan bakınca sağlık sorunları, yoksulluk veya eşitsizlik gibi olumsuz deneyimler içeren yaşantılar süren kişilerin, mutlu olma yolunda engellerle karşılaşacağı söylenebilir. 

Fakat bazı uzmanlar bu olumsuzluklar tamamen ortadan kaldırılmasa da bakış açısının değiştirilerek mutlu olunabileceğini öne sürüyor. 

Kaliforniya Üniversitesi Riverside Kampüsü Psikoloji Bölümü'nden Sonja Lyubomirsky, "Alışkanlıklarımızı değiştirebiliriz. Yeni alışkanlıklar edinebiliriz" diyor.

En az 35 yıldır mutluluk üzerine çalışan Lyubomirsky, CNN'e yaptığı açıklamada mutlu olmak isteyenlere 5 tavsiye verdi.

Kendinizi akışa bırakın

Nasıl Mutlu Olunur? (The How of Happiness) adlı kitabın yazarı Lyubomirsky, mutluluğu arayanlara kendisini yaptığı bir şeye vermesini öneriyor. 

Bunların çok büyük hedefler içermesi gerekmediğini söyleyen uzman, örneğin işteki bir projeye veya aile ve arkadaşlarla oynanan bir oyuna adanabileceğini belirtiyor. 

Lyubomirsky "Kendimizi yaptığınız işe zamanın nasıl geçtiğini fark etmeyecek kadar kaptırınca, 'akış' denen ve neşeyle ilişkilendirilen bir duruma giriyoruz" diyerek ekliyor:

Günlük yaşantınızda kendinizi 'kaybettiğiniz' bu akış deneyimlerinin sayısını artırmaya çalışın.

Başkalarına iyilik yapın

Dünyanın en mutlu ülkeleri listesinde en üst sırayı yıllardır kimseye kaptırmayan Finlandiya, uzmanlara göre bunu toplumsal ilişkilere borçlu. 

Psikoloji ve felsefe alanında çalışan Finlandiyalı Frank Martela, başkalarına iyilik yapmanın mutlu bir ülke olmalarına kayda değer bir katkı sağladığını söylüyor:

Birine yardım ettiğinizde, başkaları üzerinde olumlu bir etki yarattığınızda, kendi mutluluğunuz ve anlamlı hissetme duygunuz artar.

Lyubomirsky de bu davranışın önemine dikkat çekerek insanların hem tanıdıkları hem de tanımadıkları kişilere yardım eli uzatabileceğini ifade ediyor. Uzman bu davranışların başkalarını da mutlu edeceğini ve ihtiyaç zamanlarında onların da desteğini sunacağını söylüyor. 

Psikoloji hocası, birinin evini boyamasına yardım etmekten çevredeki çöpleri toplamaya kadar pek çok şey yapılabileceğini ve bazen sadece üzgün birine gülümsemenin bile faydası olacağını ekliyor. 

İlişkilerinizi güçlendirin

Uzmanlar bireysel ilişkileri kuvvetlendirmenin mutluluğu bulmak için elzem olduğunu söylüyor. 

Finlandiya'nın mutluluğunu önemli ölçüde buna bağlayan Martela, "Etrafımızda önemsediğimiz ve bizi önemseyen kişilerin olması bizi mutlu eder" diyor. 

Lyubomirsky de mutluluğu arayanlara ilişkilerine zaman ayırmasını tavsiye ediyor:

Bu hafta, güçlendirilmesi gereken bir ilişki seçin ve onu iyileştirmek, geliştirmek, desteklemek ve ondan keyif almak için zaman ve enerji harcayın.

Ayrıca bazı uzmanlar, insanların yanı sıra hayvanlarla iyi ilişkiler kurmanın da mutluluğa katkı sağlayacağını belirtiyor.

Minnettarlık gösterin

Psikologlar yaşadığı olumlu şeylerden minnet duyarak bunu ifade eden kişilerin hayata daha pozitif baktığını ve daha mutlu olduğunu ifade ediyor. 

Uzmanlar bunu yapmak isteyenlerin gün içinde kendilerini memnun eden şeyleri bir deftere yazabileceğini söylüyor. Bu her gün yapılabileceği gibi daha geniş aralıklarla da uygulanabilir. 

Lyubomirsky ayrıca daha önce iyiliği dokunan ve doğru dürüst teşekkür edilmeyen biriyle temasa geçmeyi de öneriyor:

Bunu düzenli bir şekilde yapın fakat çok sık da yapmayın. Çünkü bu eylem tazeliğini ve anlamını kaybedebilir.

İyi gelişmeleri kutlayın

Kişinin başarılarını başkalarıyla paylaşmasının mutluluk seviyesini artırdığı düşünülüyor. 

Lyubomirsky kişinin hem kendisinin hem de sevdiklerinin hayatındaki olumlu gelişmeleri kutlamasını tavsiye ediyor.

Uzman, "Olayın tadını sonuna kadar çıkarmaya çalışın" diyerek ekliyor: 

İyi haberleri aktarmak ve bunlara sevinmek, şimdiki anın tadını çıkarıp bunu içinize çekmenizi sağlamanın yanı sıra başkalarıyla ilişkilerinizi geliştirmenize de katkı sunar.

Independent Türkçe, CNN, CNBC, Conversation



Pompeii, Antik Roma betonunun sırlarını açığa çıkardı

Vezüv Yanardağı'nın MS 79'da patlaması sonucu Pompeii yerle bir olmuştu (Reuters)
Vezüv Yanardağı'nın MS 79'da patlaması sonucu Pompeii yerle bir olmuştu (Reuters)
TT

Pompeii, Antik Roma betonunun sırlarını açığa çıkardı

Vezüv Yanardağı'nın MS 79'da patlaması sonucu Pompeii yerle bir olmuştu (Reuters)
Vezüv Yanardağı'nın MS 79'da patlaması sonucu Pompeii yerle bir olmuştu (Reuters)

Pompeii'de keşfedilen bir inşaat alanı, Antik Roma betonunun nasıl üretildiğine ilişkin tartışmalara son noktayı koydu.

Beton, Romalıların Kolezyum ve Pantheon'un yanı sıra hamamlar, büyük binalar, su kemerleri ve köprüler gibi o döneme kadar eşi benzeri görülmemiş yapılar inşa etmelerine olanak sağladı. 

Öte yandan bu betonu nasıl elde ettikleri süregelen bir tartışma konusuydu. Mimar Vitruvius'un MÖ 1. yüzyılda yazdığı formüle göre Romalılar, kalsiyum hidroksit kullanıyor ve kireci suyla karıştırdıktan sonra  volkanik kül gibi diğer malzemeleri karışıma dahil ediyordu.

Ancak bu formülle hazırlanan beton, Roma mimarisinde görülen ve malzemeye kendi kendini onarma kapasitesi kazandıran "kireç topaklarını" oluşturmuyordu.

Vezüv Yanardağı'nın MS 79'da patlaması sonucu Pompeii'de zamanda donup kalmış bir inşaat alanı keşfeden bilim insanları betonun nasıl üretildiğini saptamayı başardı.

Araştırmacılar, yarım kalmış bina inşaatında bitmemiş duvarlar ve beton üretimi için önceden karıştırılmış kuru malzemeler buldu.

Bulguları hakemli dergi Nature Communications'ta 9 Aralık Salı yayımlanan çalışmayı yürüten Admir Masic, son derece iyi korunmuş alan hakkında "Malzemeler, patlamanın şehri zamanda dondurduğu andaki gibi kalmıştı" diyor. 

Bu alanı incelemek, MS 79'a zaman yolculuğu yapmışım ve beton karıştıran işçilerin yanında duruyormuşum hissi yarattı.

Beton karışımı üzerine yapılan kimyasal analiz, Romalıların Vitruvius'un anlattığından farklı bir şekilde, "sıcak karıştırma" denen bir yöntemle ürettiğini ortaya koydu.

Bu yöntemde kalsiyum oksit, doğrudan su ve volkanik kayayla kül karışımıyla birleştiriliyor ve kimyasal reaksiyon karışımı kendiliğinden ısıtıyordu. 

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden (MIT) Masic, "Kanıtlarımız, kalsiyum oksidin yapıların betonunda birincil rol oynadığını gösteriyor" diyerek ekliyor: 

Buna karşılık kalsiyum hidroksit genellikle işlenebilirlik ve pürüzsüz yüzeylerin önemli olduğu, harç ve sıvaların kaplamasında kullanılıyordu.

Ayrıca Vitruvius'un anlattığı yöntemin, Pompeii'deki inşaat zamanında artık pek kullanılmıyor olması da muhtemel.

Sıcak karıştırma yöntemi, betonun çatlakları kimyasal yolla onarması nedeniyle öne çıkıyordu. Bu yolla üretilen beton, yapımında kullanılan kirecin beyaz kalıntıları olan "kireç topakları" içeriyor. Bunlar çözünüp yeniden kristalleşerek suyun sızması sonucu oluşabilecek çatlakları onarıyor.

Masic, "Modern betonlar genellikle kendi kendini onarma özelliğinden yoksun" ifadelerini kullanıyor: 

Bu nedenle, bu antik yöntem modern standartlara doğrudan bir alternatif sunmasa da ortaya çıkarılan prensipler, yeni nesil dayanıklı ve düşük karbonlu betonların tasarımına ilham verebilir.

Independent Türkçe, Reuters, New Scientist, Scienc Alert, Nature Communications


Japonya'da kendi kendini süren yolcu gemisi üretildi

Japonya'nın Olympia Dream Seto feribotu bugünden itibaren yarı otonom navigasyona başlayacak (Nippon Vakfı)
Japonya'nın Olympia Dream Seto feribotu bugünden itibaren yarı otonom navigasyona başlayacak (Nippon Vakfı)
TT

Japonya'da kendi kendini süren yolcu gemisi üretildi

Japonya'nın Olympia Dream Seto feribotu bugünden itibaren yarı otonom navigasyona başlayacak (Nippon Vakfı)
Japonya'nın Olympia Dream Seto feribotu bugünden itibaren yarı otonom navigasyona başlayacak (Nippon Vakfı)

Gelişmiş otonom navigasyon sistemine sahip, dünyada bir ilk olan yolcu feribotu Japonya'da görücüye çıktı. Duyuru, gemilerin ticarileştirilmesi projesinde yer alan Asya merkezli bir kâr amacı gütmeyen kuruluş tarafından tanıtıldı.

Olympia Dream Seto feribotu Okayama Prefektörlüğü'ndeki Shin-Okayama limanıyla Kagawa Prefektörlüğü'ndeki Tonosho limanı arasında yolcu taşıyacak ve bugünden itibaren yarı otonom olarak seyire başlayacak.

Azalan ve yaşlanan nüfus, Japonya'yı birçok alanda insan kaynakları kıtlığı kriziyle karşı karşıya bırakıyor.

Bu alanlardan biri de kıyı taşımacılığı sektörü; bazı tahminlere göre mürettebatın yarısından fazlası 50 yaşın üzerinde.

Japonya'da Honshu, Hokkaido, Kyushu ve Shikoku ana adalarıyla bağlantıda kalmak için günlük feribot seferlerine büyük ölçüde bağımlı birçok küçük ada var.

Kuruluş, internet sitesindeki açıklamada "Nippon Vakfı Tam Otonom Gemi Programı, kıyı taşımacılığı için tam otonom seyirin gösterim testlerini gerçekleştirmede dünyaya öncülük ediyor" diye belirtti.

Vakıf, testlerin başarısıyla "bu alanda teknolojik gelişme için daha fazla fırsat yaratmayı, Japonya'nın lojistik, ekonomi ve sosyal platformlarında yeniliği teşvik etmeyi ve ilgili teknolojik gelişmeyi desteklemeyi" amaçladığını açıkladı.

Uzak ada rotalarındaki mürettebat üyelerinin çoğu, rotanın hizmet verdiği bölgeden geliyor ve bu rotalarda mürettebat eksikliği olasılığı var. Bu durum, uzak ada rotalarında hizmetin azaltılmasını kaçınılmaz hale getirecek ve bu bölgelerde yaşayanları rahatsız edecektir. Tam otonom navigasyonun bu sosyal sorunları çözmenin bir yolu olduğuna inanıyoruz.

Nippon Vakfı yöneticisi Mitsuyuki Unno, Olympia Dream Seto yolcu feribotunun en erken gelecek ay sonuna kadar otonom navigasyon kullanarak ticari operasyonlara başlayacağını söyledi.

Teknoloji devleri, karayolu için sürücüsüz otomobiller ve diğer otonom araçlar geliştirme konusunda büyük adımlar atarken, denizlerde bu tür bir seyahat için hâlâ birçok engel bulunuyor.

Örneğin, kara ve deniz arasında telekomünikasyon altyapısının yetersizliği ve denizcilik gemileri için engelden kaçınma teknolojisinin nispeten daha az gelişmiş olması sözkonusu.

Ancak Nesnelerin İnterneti, yapay zeka ve görüntü analizinde dünya lideri olan Japonya'yla uzmanlar, otonom gemi navigasyonunun ülkede hayata geçebileceğini umuyor.

Mevcut projenin önceki bir aşamasında, 2020'yle 2022 arasında Tokyo Körfezi de dahil 5 şirket grubuna ait 6 gemi test edilmişti.

2026'ya kadar sürmesi beklenen projenin mevcut aşaması, çarpışmadan kaçınma ve gemilerin otomatik yanaşma (rıhtıma yanaşma) ve ayrılma (rıhtımdan ayrılma) süreçlerindeki gelişmelerle birlikte teknolojinin uygulanmasını iyileştirmeyi amaçlıyor.

Independent Türkçe


İnsanlar sanılandan 350 bin yıl önce çakmaktaşıyla ateş yakmaya başlamış

Çakmaktaşına vurulduğunda kıvılcım çıkaran pirit, 400 bin yıl önce ateş yakmak için kullanılmaya başlanmış (Craig Williams/British Museum)
Çakmaktaşına vurulduğunda kıvılcım çıkaran pirit, 400 bin yıl önce ateş yakmak için kullanılmaya başlanmış (Craig Williams/British Museum)
TT

İnsanlar sanılandan 350 bin yıl önce çakmaktaşıyla ateş yakmaya başlamış

Çakmaktaşına vurulduğunda kıvılcım çıkaran pirit, 400 bin yıl önce ateş yakmak için kullanılmaya başlanmış (Craig Williams/British Museum)
Çakmaktaşına vurulduğunda kıvılcım çıkaran pirit, 400 bin yıl önce ateş yakmak için kullanılmaya başlanmış (Craig Williams/British Museum)

İnsanların ateş yakmaya sanılandan 350 bin yıl önce başladığı ortaya çıktı.

Ateşi kontrol etmek, daha fazla türden gıdayı tüketme ve zorlu koşullarda hayatta kalma gibi beceriler kazandırdığı için insanlık tarihinin en önemli dönüm noktalarından biri kabul ediliyor.

İnsanların yaklaşık 1 milyon yıl önce doğal  yangınlardan elde edilen ateşi kullanmaya başladığı düşünülüyor. 

Ancak ateşi kendilerinin yakmasının çok daha sonra gerçekleştiği tahmin ediliyor. Bugüne kadar buna dair en eski örnek 50 bin yıl önceyi işaret ediyordu. Fransa'da keşfedilen el baltalarının, ateş yakmak için pirit gibi bir minerale tekrar tekrar vurulduğu belirlenmişti.

Bununla beraber odunları birbirine sürtme yöntemiyle ateş yakmanın, Fransa'daki çakmaktaşı ve pirit yönteminden çok daha eskiye dayandığına inanılıyor. Ancak odunlar organik materyal olduğu için buna dair net kanıtlara ulaşılamıyor. 

British Museum araştırmacılarının liderliğindeki yeni bir çalışmada, Birleşik Krallık'ta (BK) 400 bin yıl önce çakmaktaşıyla ateş yakıldığını gösteren kanıtlar bulundu.

Bilim insanları BK'nin Barnham köyündeki eski bir kil ocağına odaklandı. 1900'lerin başlarında taş aletlerin keşfedildiği bu alanda ateş yakıldığına dair ilk işaretler 2014'te ortaya çıkmış ancak kesin bir sonuca varılamamıştı.

Bulguları önde gelen hakemli dergi Nature'da dün (10 Aralık) yayımlanan çalışmada iki küçük oksitlenmiş pirit parçası tespit edildi. 

Araştırmacılar ateş yakmada kullanılan piritin bölgede son derece nadir olduğunu ve muhtemelen onlarca kilometre uzaktan getirildiğini söylüyor.

fgthyju
Barnham'da keşfedilen piritin ateş yakmak için kullanıldığı tespit edildi (Jordan Mansfield/Pathways to Ancient Britain Projec) 

Jeokimyasal testler de bölgedeki kil tabakasının 700 derecenin üzerinde sıcaklıklara kadar ısıtıldığını gösteriyor. Bulgular tek seferlik bir kullanımdan ziyade, defalarca yakılan bir kamp ateşi veya ocağın varlığına işaret ediyor.

Çalışmanın ortak liderliğini üstlenen Rob Davis, "Bu olağanüstü keşif, bu dönüm noktasını yaklaşık 350 bin yıl geriye çekiyor" diyerek ekliyor:

Bunun muazzam sonuçları var. Ateşi yakma ve kontrol etme yeteneği, insan evrimini değiştiren pratik ve sosyal faydalarıyla insanlık tarihinin en kritik dönüm noktalarından biri.

Bilim insanları buradaki ateşi Neandertallerin yaktığını tahmin ediyor. Makalenin yazarlarından Chris Stringer, "Elbette, türümüz (Homo sapiens) Afrika'da evrimleşirken, bu insanlar Britanya ve Avrupa'da yaşıyordu. Bizim türümüz de bu bilgiye sahip olabilir ancak elimizde kanıt yok" diye açıklıyor.

Ateşi kontrol etme becerisinin 400 bin yıl önce başlaması, insan evrimindeki kritik değişimlerde daha önemli bir rol oynamış olabileceğini düşündürüyor. 

Bu beceri; ısınma, ışık, avcı hayvanlardan korunma gibi faydalar sunmanın yanı sıra insanların daha geniş bir yelpazedeki yiyecekleri işlemesine olanak tanıyarak hayatta kalma ihtimalini artırdı. Bu kazanımlar daha geniş grupları ve beyin gelişimini destekledi.

Davis, "Tüm bunlar bir araya gelerek insanların daha uyumlu olmasını, daha sert, daha soğuk ortamlara yayılmasını ve Britanya gibi kuzey enlemlerinde daha başarılı bir şekilde yaşamasını sağladı" diyerek ekliyor:

Ateş; sosyal etkileşimler, yiyecek paylaşımı, dil gelişimi, erken dönem hikaye anlatımı ve mit oluşturma için bir merkez haline geldi.

Independent Türkçe, Science Alert, Guardian, Nature