عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

Finlandiya'dan alınan kafatasları 150 yıl sonra geri döndü

Zamanının gözde bilimsel yöntemi olan kafatası ölçümü, artık ırkçılığın işareti gibi görülüyor (Pixabay/Temsili)
Zamanının gözde bilimsel yöntemi olan kafatası ölçümü, artık ırkçılığın işareti gibi görülüyor (Pixabay/Temsili)
TT
TT

Finlandiya'dan alınan kafatasları 150 yıl sonra geri döndü

Zamanının gözde bilimsel yöntemi olan kafatası ölçümü, artık ırkçılığın işareti gibi görülüyor (Pixabay/Temsili)
Zamanının gözde bilimsel yöntemi olan kafatası ölçümü, artık ırkçılığın işareti gibi görülüyor (Pixabay/Temsili)

1870'lerde Finlandiya'dan alınarak İsveç'e götürülen kafatasları sonunda eski yerlerine geri dönüyor.

İnsanlara ait 42 kafatası, ülkenin güneyindeki Pälkäne bölgesinde pazar günü gömüldü. 

İsveç'teki Karolinska Enstitüsü'ne bağlı bilim insanlarının 150 yılı aşkın süre önce mezardan çıkardığı kemikler, böylece yeniden toprağa kavuştu. 

Pälkäne Belediyesi törenden önce halka katılım çağrısı yaptı. 

Yerel yetkililerden Pauliina Pikka, ABD'nin New York Times gazetesine şöyle konuştu:

Yüzlerce yıl önce yaşamış olsalar da onlar bizim insanımız. Buraya geri dönmeyi ve istirahate çekilmeyi hak ediyorlar.

Bölgenin kültür koordinatörü Marketta Pyysalo, "İnsanlar anlamlı bir şeye dahil olduklarını hissediyor. Bu, geçmişle el sıkışmak anlamına geliyor" ifadesini kullandı.

Eski tarzda kıyafetler giymiş kişiler, askeri bando çalarken atların çektiği bir arabayla kafataslarını getirdi. 

Kemikler tabutlarla birlikte toprağa verildi. 

İade edilen kafataslarından diğerleriyse başka yerlerden çıkarıldığı için Pälkäne'de gömülmedi. Onların da Finlandiya'nın diğer bölgelerinde toprağa verileceği açıklandı. 

İsveç'in önde gelen tıp fakültesinde çalışan üç bilim insanının bu kemikleri alması, uzun yıllardır tepki çekiyor. 

Araştırmacıların Finlandiya'nın ırksal özelliklerini bulup "İsveçlilerden ne farkları var?" sorusunu yanıtlandırmak için 1873'te kafataslarını götürdüğü biliniyor. 

Fince'nin kendi dillerinden çok Estonca ve Macarca'ya benzediğini fark eden bilim insanları, kafataslarını inceleyerek meraklarını sonlandırabileceğini düşünmüş.

Karolinska Enstitüsü, 2019'da konuyla ilgili özür dilerken Stockholm yönetimi nisanda iade kararı almıştı. 

Turku Üniversitesi'nden arkeolog Ulla Moilanen, Pälkäne'de gömülenlerin muhtemelen 1500 ila 1800'lerde öldüğünü ve onlardan aldığı DNA örnekleriyle daha fazla bilgi edinmek istediğini söylüyor:

Bu kişiler ve hayatları hakkında daha fazlasını öğrendiğimizde kafatasından ibaret görülmekle kalmayıp bireyler olarak da tarihe mal olacaklar.
 

Independent Türkçe, New York Times, Daily Finland

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Nakit para ödülü sigarayı bırakmayı kolaylaştırıyor

Nakit para ödülü sigarayı bırakmayı kolaylaştırıyor
Nakit para ödülü sigarayı bırakmayı kolaylaştırıyor
TT
TT

Nakit para ödülü sigarayı bırakmayı kolaylaştırıyor

Nakit para ödülü sigarayı bırakmayı kolaylaştırıyor
Nakit para ödülü sigarayı bırakmayı kolaylaştırıyor

Birleşik Krallık'taki Doğu Anglia Üniversitesi'ne bağlı bilim insanlarının başını çektiği araştırma, sigarayı bırakmayı teşvik etmek için verilen ödüllerin bu zararlı alışkanlığa yeniden başlamama ihtimalini artırdığını ortaya koydu.

Bilimsel çalışmada nakit para ödüllerinin hamile kadınların sigarayı bırakması üzerindeki etkisi de incelendi. 

Norwich Tıp Okulu'nda bağımlılık bilimleri dersleri veren Caitlin Notley şöyle diyor:

Hamilelerde ve diğer insanlarda sigarayı bırakma konusunda teşvik edici ödüller sunmanın, bunları hiç vermemekten daha faydalı olduğu konusunda artık epey eminiz. Kanıtlar ödülleri vermeyi bıraktıktan sonra da bu teşviklerin etkili olduğunu gösteriyor. 

Cochrane Review adlı bilimsel dergide sonuçları yayımlanan araştırma için Oxford, Edinburgh ve UMass Amherst üniversiteleriyle işbirliği yapıldı. 

48 farklı deneydeki 22 bine yakın kişiyle yapılan çalışmalar, maddi teşvik alan her 100 kişiden 10'unun sigarayı 6 ay ya da daha uzun süreyle bıraktığını ortaya koydu. Ödül verilmeyenlerdeyse 100 kişiden 7'si bu başarıyı gösterdi. 

Hamile kadınlarda da nakit para verilen her 100 kişiden 13'ü sigarayı 6 ay ya da daha uzun süreyle bıraktı. Teşviksiz kalanlardaysa oran 100'de 6 oldu. 

Araştırmanın baş yazarlarından Prof. Linda Bauld, Birleşik Krallık'ta hamile kadınlara sigarayı bırakmaları için maddi teşvik verme programının sürdürülmesinin önemini gösterdiklerini söylüyor. 

UMass Amherst'ten Jamie Hartmann-Boyce de nikotin bağımlılığıyla maddi teşviklerin beyindeki ödül mekanizmasıyla ilişkili olduğuna dikkat çekiyor.

28 binden fazla kişiyle yapılan bir araştırma, her gün sigara içmenin kullanıcının beynini küçülttüğünü ortaya koymuştu.

Daha ileri analizler, sigarayı daha uzun süre bırakan kişilerin beyinlerinin, daha yakın zamanda bırakanlara kıyasla biraz daha fazla gri madde içerdiğini ortaya çıkarmıştı.

Independent Türkçe, BBC, Livescience