İncil'de adı geçen "kayıp ağaç" bin yıllık gizemli tohumdan yetiştirildi

"Sheba" ağacının yaprakları (Guy Eisner/Communications Biology (2024))
"Sheba" ağacının yaprakları (Guy Eisner/Communications Biology (2024))
TT

İncil'de adı geçen "kayıp ağaç" bin yıllık gizemli tohumdan yetiştirildi

"Sheba" ağacının yaprakları (Guy Eisner/Communications Biology (2024))
"Sheba" ağacının yaprakları (Guy Eisner/Communications Biology (2024))

Yeni bir araştırma, Kudüs'ün yakınlarındaki bir çöl mağarasında bulunan antik tohumdan yetiştirilen ağacın reçinesinin, İncil'de adı geçen şifalı bir merhemin kaynağı olabileceğini ortaya çıkardı.

Yaklaşık 2 santimetre uzunluğundaki tuhaf tohum, 15 yıl önce Yahudiye Çölü'ndeki bir mağarada keşfedilmiş ve MS 993 ila 1202 tarihlerinden olduğu saptanmıştı. Araştırmacılar, yıllarca bitkiyi yetiştirmeye çalıştırdıktan sonra "Sheba" ismini verdikleri fidanı tanımlamayı başardı.

DNA analizi, ağacın Afrika, Madagaskar ve Arap Yarımadası'na yayılan ve aromatik sakız reçineleriyle bilinen Commiphora familyasından eşsiz bir türe ait olduğunu ortaya çıkardı.

Araştırmacılar "Sheba" ağacının, İncil döneminde yalnızca güney Levant'ın çöl bölgesinde yetiştirilen "Judea Balsamı" veya "Yahudiye Balsamı'nın" kaynağı olabileceğini tahmin etti.

Yahudiye Balsamı, MÖ 4. yüzyıl ila MS 8. yüzyılda, Helenistik, Roma-Bizans ve Post-Klasik dönem edebiyatlarında kapsamlı bir şekilde tasvir edilmişti.

İncil metinlerinde "tsori" ismi verilen ağaç reçinesi, antik dünyada çok kıymetliydi ve Roma İmparatorluğu boyunca ihraç ediliyordu. Geçmişteki araştırmalarda balsamın parfüm, koku, katarakt ilacı, mumyalama malzemesi ve panzehir olarak kullanıldığı tahmin edilmişti.

Yahudiye Balsamı, değerine rağmen 9. yüzyıla gelindiğinde Levant bölgesinden silinmiş gibi görünüyor.

Yeni DNA araştırması, "Sheba" ağacının büyük ihtimalle İncil döneminde, efsanevi parfüm ağacı Yahudiye Balsamı'nın yetiştirildiği anaç olarak kullanıldığını belirtti.

Araştırmacılar "Aşılama, Commiphora tohumlarının kazı alanlarında neden tespit edilmediğini de açıklayabilir" dedi.

Bilim insanları, fidanın yapraklarının anti enflamatuar özelliklere sahip, biyoaktif bileşikleri olduğunu gördü.

Görsel kaldırıldı.
12 yaşındaki olgun "Sheba" ağacı (Guy Eisner/Communication Biology)

Araştırmacılar "Eşsiz bir genetik profille, Commiphora'nın bilinmeyen bir türü olan 'Sheba', bir zamanlar bu bölgede bulunan ve 'tsori' denen reçinesi İncil metinlerinde değerli görülen, sağlıkla ilişkilendirilen ama kokulu olarak tanımlanmayan, soyu tükenmiş bir taksonu temsil ediyor olabilir" dedi.

Fidan, henüz çiçeklenmedi ve meyve vermedi. Araştırmacılar bunun, ağacı modern akraba türlerle karşılaştırmayı kolaylaştıracağına inanıyor.

Fidanın halihazırda yetiştiği ortamın, çiçeklenmesine ve üremesine elverişli olmayabileceğini düşünüyorlar.

Araştırmacılar "Bu sınırlara rağmen, Yahudiye çölünden gelen eski bir Commiphora tohumunun çimlendirilmesi, ağacın yaklaşık bin yıl önce bu bölgedeki varlığına ve İncil'de tıbbi kullanımlarla ilişkilendirilen kıymetli reçinesi 'tsoriye' sahip bir yerli ağaç veya çalıyla özdeşleştirilme ihtimaline dair ilk kanıtı sunuyor" dedi.

Bilim insanları, yeni araştırmanın eski kültürler için önem taşıyabilecek türleri yeniden hayata döndürmenin önemine de ışık tuttuğunu belirtti.
Independent Türkçe

 



Angelina Jolie ve Haluk Bilginer'i buluşturan film Netflix'te

Maria, dünya prömiyerini 29 Ağustos'ta İtalya'nın prestijli sinema etkinliği Venedik Film Festivali'nde yaptı (Netflix)
Maria, dünya prömiyerini 29 Ağustos'ta İtalya'nın prestijli sinema etkinliği Venedik Film Festivali'nde yaptı (Netflix)
TT

Angelina Jolie ve Haluk Bilginer'i buluşturan film Netflix'te

Maria, dünya prömiyerini 29 Ağustos'ta İtalya'nın prestijli sinema etkinliği Venedik Film Festivali'nde yaptı (Netflix)
Maria, dünya prömiyerini 29 Ağustos'ta İtalya'nın prestijli sinema etkinliği Venedik Film Festivali'nde yaptı (Netflix)

Angelina Jolie'nin başrolde yer alarak ünlü opera sanatçısı Maria Callas'ı canlandırdığı Pablo Larraín imzalı Maria, sonbahar ödül sezonunu kasıp kavurmaya hazırlanıyor.

Variety'nin özel haberine göre Netflix, eleştirmenlerin büyük beğenisini kazanan filmi 27 Kasım'da ABD sinemalarında gösterime sokacak. 

Haluk Bilginer de oynuyor

Usta oyuncu Haluk Bilginer'in de rol aldığı biyografik film, 11 Aralık'ta da yayın platformunda izleyiciyle buluşacak.

Maria, Venedik Film Festivali kapsamında Sala Grande Tiyatrosu'nda düzenlenen dünya prömiyerinde 8 dakika ayakta alkışlanmıştı. Bu beğeniden etkilendiği dikkat çeken Jolie'nin, gözyaşlarına hakim olamadığı görülmüştü. 

Netflix, festival öncesinde en az bir büyük dağıtımcıyla girdiği açık artırma savaşını kazanmayı başarmıştı. 

Peaky Blinders'ın yaratıcısı Steven Knight tarafından kaleme alınan Maria, Callas'ın 1970'lerdeki hayatını anlatıyor. 

Şilili sinemacı Larraín'in biyografik draması, Yunan asıllı Amerikalı sopranonun, kamuoyunun gözü önündeki ihtişamlı ama çalkantılı hayatının ardından Paris'e çekilmesini konu alıyor. 

Maria'nın 49 yaşındaki Jolie'yi 15 yıl sonra ilk kez En İyi Kadın Oyuncu dalında Oscar yarışına sokacağına kesin gözüyle bakılıyor.

Amerikalı aktris, 2009'da yönetmen koltuğunda Clint Eastwood'un oturduğu Sahtekar'daki (Changeling) performansıyla Oscar'a aday gösterilmiş ve 2000'de Aklım Karıştı'daki (Girl, Interrupted) rolüyle En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu dalında Akademi Ödülü'nü evine götürmüştü.

Neredeyse 7 ay eğitim almış

Maria'nın oyuncu kadrosunda Jolie'ye eşlik eden isimlerin başında usta aktör Haluk Bilginer geliyor. Filmde ayrıca Valeria Golino, Kodi Smit-McPhee ve Pierfrancesco Favino da rol alıyor.

Venedik Film Festivali'ndeki basın konferansında konuşan Jolie, rolü için "neredeyse 7 ay" opera şarkıcılığı eğitimi aldığını paylaşarak şunları söylemişti: 

Buradaki herkes biliyor, çok gergindim. Neredeyse 7 ay eğitim aldım çünkü Pablo'yla çalıştığınızda hiçbir şeyi yarım yamalak yapamazsınız. O, en harika şekilde, gerçekten çalışmanızı ve gerçekten öğrenip çalışmanızı talep ediyor.

Yapımcılığını Jonas Dornbach, Janine Jackowski, Juan de Dios Larraín ve Lorenzo Mieli'nin üstlendiği Maria, 29 Eylül'de New York Film Festivali'nde izleyiciyle buluşacak. Film 26 Ekim'deyse Los Angeles'taki AFI Film Festivali'nde gösterilecek. 

İlk tek filminin çekimleri için Kapadokya'ya gelmişti

Tüm zamanların en tanınmış ve başından geçen sansasyonel olaylarla ses getiren sopranolarından biri olan Callas, 1969'da İtalyan sinemacı Pier Paolo Pasolini'nin ısrarı üzerine yönetmenin Medea adlı filminde başrol oynamıştı. 

Daha önce de opera sahnelerinde defalarca Medea rolünü canlandıran Callas, bu ilk ve tek sinema filminde hiç şarkı söylemiyordu. Mitolojik olaylara dayalı trajedinin çekimlerinin büyük bölümü, Kapadokya'daki Göreme Tarihi Millî Parkı'nda gerçekleşmişti. 

Independent Türkçe, Variety, Digital Spy