Tolstoy'un adını taşıyan barış ödülü, yazarın torunlarını ikiye böldü

Tolstoy, 1854-1855'teki Sivastopol Kuşatması'nda cephede yaşadıklarını Sivastopol Öyküleri'nde anlatmıştı (AFP)
Tolstoy, 1854-1855'teki Sivastopol Kuşatması'nda cephede yaşadıklarını Sivastopol Öyküleri'nde anlatmıştı (AFP)
TT

Tolstoy'un adını taşıyan barış ödülü, yazarın torunlarını ikiye böldü

Tolstoy, 1854-1855'teki Sivastopol Kuşatması'nda cephede yaşadıklarını Sivastopol Öyküleri'nde anlatmıştı (AFP)
Tolstoy, 1854-1855'teki Sivastopol Kuşatması'nda cephede yaşadıklarını Sivastopol Öyküleri'nde anlatmıştı (AFP)

Rusya'da Lev Nikolayeviç Tolstoy'un adını taşıyan yeni barış ödülü, yazarın soyundan gelenleri ikiye böldü.

I. Uluslararası Lev Tolstoy Barış Ödülü'nün sahibi, büyük Rus yazarın doğum günü olan 9 Eylül'de Rusya Devlet Akademik Bolşoy Tiyatrosu'nda açıklandı. 

Ödül, Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Musa Faki Muhammed'e verildi. Eski Çad Başbakanı Muhammed, ödülü Bolşoy Tiyatrosu Direktörü Valeri Gergiyev'den aldı. 

Savaş ve Barış ve Anne Karenina gibi klasik romanları dünya edebiyatına kazandıran Tolstoy'un adını taşıyan ödül, Rusya Tarih Kurumu, Rusya Barış Fonu ve Rusya Askeri Tarih Kurumu tarafından 22 Haziran 2022'de duyurulmuştu.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ödülün "çok kutuplu yeni adil dünya düzeninin oluşumuna" katkıda bulunanlara verileceğini bildirmişti. 

Ödül töreninin düzenlenmesiyle bu hamle, Tolstoy'un soyundan gelenler arasında tartışma yarattı. 

Rus yazarın torununun torunu Stephan Tolstoy, Fransız haber ajansı AFP'ye "Tolstoy bunu duysa mezarında dönerdi" dedi. 

İsveç yurttaşı olan 83 yaşındaki Stephan Tolstoy, Rus yazarın her türlü devlet yönetimi ve savaşa karşı çıkan bir pasifist olduğunu, Ukrayna'yı işgal eden Rusya'nın böyle bir ödül vermesini doğru bulmadığını belirtti ve ekledi: 

Bu bir barış ödülü. Ve bence bunu Leo Tolstoy'un ismiyle ilişkilendirmek mükemmel. Bunda yanlış bir şey yok. Sorun, bu ödülün savaşta olan ve başka bir ülkeyi işgal eden bir ülke tarafından başlatılmış olmasıdır. Bu da durumu daha karmaşık ve rahatsız edici hale getiriyor.

Ödülün yönetim kurulunda, Rus yazarın büyük büyük torunu Vladimir Tolstoy yer alıyor. Vladimir Tolstoy, Rus devletine ait Kanal Bir'e (Pervıy Kanal) haziranda verdiği söyleşide, Tolstoy'un "daima adil bir dünyadan yana olduğunu" söylemişti. Bir dönem Putin'in kültür danışmanlığını da yapan Vladimir Tolstoy, sözlerini şöyle sürdürmüştü: 

Tolstoy'un torunları dünyanın dört bir yanında yaşıyor ve bu girişimi desteklediler.

Stephan Tolstoy ise bunun doğru olmadığını savunarak şunları söyledi: 

Tolstoy ailesinin üyeleriyle ödülle ilgili önceden iletişime geçildiği söyleniyor. Kesinlikle bize bir şey sorulmadı.

Bunlara ek olarak AFP, I. Uluslararası Lev Tolstoy Barış Ödülü'nün Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Muhammed'e verilmesini "stratejik bir karar" diye yorumluyor. Haberde, Rusya'nın son dönemde Afrika'daki nüfuzunu artırmaya çalıştığı hatırlatılarak, ödülün bu politikanın bir parçası olduğu yorumu yapılıyor. 

Independent Türkçe, AFP, TASS



Akıllı telefonlardaki sistem, ayda 300 deprem tespit etti

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Akıllı telefonlardaki sistem, ayda 300 deprem tespit etti

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Bilim insanları, Android akıllı telefonları gerçek zamanlı deprem dedektörlerine dönüştüren yeni bir sistem geliştirerek büyük bir sarsıntıdan önce halkı daha hızlı uyarma potansiyeline sahip bir yol buldu.

Google, ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (US Geological Survey/USGS) ve diğer araştırmacıların geliştirdiği sistem, milyonlarca telefondan alınan verileri kullanarak bir depremden kaynaklanan en erken sarsıntı sinyallerini tespit ediyor.

Bir cihaz kümesi aynı yer hareketini kaydettiğinde, sistem bunu işaretleyerek yakın bölgelerdeki diğer cihazlara uyarı gönderiyor.

Science'ta yayımlanan çalışma, ağın ayda 300'den fazla deprem tespit ettiğini ortaya koydu. Uyarıların gönderildiği bölgelerde, daha sonra depremi hissettiğini bildiren kişilerin yüzde 85'i uyarıyı aldığını söyledi. Yüzde 36'sı sarsıntı başlamadan önce, yüzde 28'i sarsıntı sırasında ve yüzde 23'ü de sarsıntıdan sonra uyarı almış.

Çalışmada sistemin, geleneksel sismik sensörlerin yerini almasa da yoğun bilimsel ağlara sahip olmayan bölgelerde ölçeklenebilir, düşük maliyetli bir erken uyarı aracı sunabileceği belirtiliyor. Yazarlar bunun özellikle akıllı telefonların yaygın ancak sismometrelerin nadir bulunduğu, gelişmekte olan ülkeler için umut vaat ettiğini söylüyor.

Google yaptığı açıklamada, sistemin insanlara "uyarı vererek sarsıntı başlamadan önce birkaç değerli saniye" kazandırabileceğini ifade ediyor.

Bu saniyeler bir merdivenden inmek, tehlikeli nesnelerden uzaklaşmak ve korunmak için yeterli zamanı sağlayabilir.

Uyarılar, deprem sırasında daha yıkıcı olan S dalgalarından önce gelen ve hızlı hareket eden P dalgalarının saptanmasına dayanıyor. Yeterli sayıda telefon P-dalgalarını tespit ederse sistem, sarsıntıyı hissetmesine belki de birkaç saniye kalan kullanıcılara uyarılar gönderiyor. Bu saniyeler korunmak, bir ameliyatı durdurmak ya da kritik altyapıyı duraklatmak için yeterli olabilir.

2020'de çıkmaya başlayan Android Deprem Uyarı Sistemi halihazırda Birleşik Devletler, Japonya, Yunanistan, Türkiye ve Endonezya gibi çeşitli ülkelerde kullanılıyor. Doğrudan Android işletim sistemine yerleştirilen teknoloji, kullanıcıların ayrı bir uygulama indirmesini gerektirmiyor.

cdfgthy
Harita, Android'in deprem uyarı sisteminin aktif olduğu ülkeleri (açık yeşil) gösteriyor. Kırmızı ve sarı sırasıyla güçlü (MMI 5+) ve hafif (MMI 3-4) sarsıntıların yaşandığı alanlar. Gri noktalar uyarı verilmeyen algılamaları gösteriyor. Kaliforniya, Oregon ve Washington'daki uyarılar (koyu yeşil) ShakeAlert'ten geliyor (Google)

Araştırmacılar doğruluk oranı bilimsel sensörler kadar yüksek olmasa da akıllı telefonlardan gelen uyarıların en çok işe yaradığı yerlerin, telefon yoğunluğu ve güvenilir veri bağlantıları yüksek seviyedeki kentsel alanlar olduğunu tespit etti. 

Çalışma, MyShake uygulaması gibi daha önceki kitle kaynaklı deprem uygulamalarının üzerine inşa edilse de milyonlarca cihaza gömülü olması sisteme fayda sağlıyor.

Yazarlar, "Kitle kaynaklı sistemlerin giderek daha önemli hale geleceğine inanıyoruz" ifadelerini kullanıyor. 

Geleneksel sensörleri kişisel cihazlardan gelen verilerle birleştirerek daha dayanıklı, kapsayıcı erken uyarı sistemleri oluşturmak mümkün.

Independent Türkçe