Almanya'daki 16 bin yıllık çizimler, tarih öncesi Avrupa toplumuna ışık tutuyor

Üzerinde gravürler bulunan yüzlerce taş, Taş Devri'ndeki Magdaleniyenlerin faaliyetlerini açığa çıkarıyor

(Robitaille et al., 2024, PLOS ONE, CC-BY 4.0)
(Robitaille et al., 2024, PLOS ONE, CC-BY 4.0)
TT

Almanya'daki 16 bin yıllık çizimler, tarih öncesi Avrupa toplumuna ışık tutuyor

(Robitaille et al., 2024, PLOS ONE, CC-BY 4.0)
(Robitaille et al., 2024, PLOS ONE, CC-BY 4.0)

Araştırmacılar, binlerce yıl öncesinden kalma taşlar sayesinde kadim Orta Avrupa toplumuna dair daha fazla bilgi ediniyor.

Uluslararası bilim insanlarından oluşan bir ekip, 15 bin 800 yıl öncesine ait 400 taş plakanın üzerindeki işaretleri inceleyerek Taş Devri'nin son dönemine dair daha önce bilinmeyen bir şey ortaya çıkardı. Üst Paleolitik dönemde kayda geçmemiş eski balıkçılık uygulamalarının taşlardaki tasviri, insanların o devirde balık yakalamak için ağ kullandığını ortaya çıkardı.

Tarih öncesi eserler, Batı Almanya'da, Orta Renanya'daki iki büyük Magdaleniyen yerleşiminden biri olan Almanya'nın Gönnersdorf kazı alanında keşfedildi. Magdaleniyenlerin avcılıkla ve sanatla uğraştığı biliniyordu ve bizonlu mağara resimleriyle kafasız kadın figürlerinin gravür ve oymalarını yapıyorlardı. Ren Nehri'nin kuzey kıyısında keşfedilen çizimler, volkanik kül sayesinde korunmuştu.

Balıkçılık büyük ihtimalle bu çağda pek çok toplumda rol oynamış olsa da faaliyetin doğrudan sanatsal tasvirlerine nadiren rastlanıyor. Balık kemikleri daha önce çeşitli konumlarda bulunmuştu, bu da balığın beslenmede önemli bir yer tuttuğuna işaret ediyor.

Dr. Jérôme Robitaille, salı günü The Independent'a "İlginç bir şekilde, bu keşfe kadar Paleolitik sanatta ağ balıkçılığının doğrudan tasviri hiç görülmemişti" dedi.

Bu tasvir, Gönnersdorf'un Avrupa'da ve belki de dünyada ağ balıkçılığı faaliyetlerinin görsel temsilinin yer aldığı tek Üst Paleolitik kazı alanı olduğuna işaret ediyor.

Robitaille'ın çalışması, çarşamba günü PLOS ONE adlı akademik dergide yayımlandı.
 

zxc
Görselde, balık ve ağ desenlerinin bulunduğu taşlardan biri olan 282. plaka yer alıyor. Bu plakalar insanlığın, Almanya'daki tarih öncesi uygulamaları daha iyi anlamasını sağlıyor (Robitaille et al., 2024, PLOS ONE, CC-BY 4.0)

Bu plakalardaki gravürlerin arasında balıklar saptanmıştı ama bilim insanları gelişmiş bir görüntüleme teknolojisi kullanarak balık veya limona benzeyen şekillere sahip 7 plaka daha keşfetti. Daha önce tespit edilmiş bir balığın yanı sıra 7 yeni balığın tamamı, ızgaraya benzeyen desenler oluşturan çizgilerle tasvir edilmişti.

Araştırmacılar plakaları incelemek üzere Yansıtma Dönüşümlü Görüntüleme denen bir yöntem kullandı, bu teknoloji araştırmacıların yüzey detaylarını hassas bir netlikle analiz etmesini ve geçmişte saptaması güç olan karmaşık çizgileri açığa çıkarmasını sağladı.

Robitaille "Bu çizimlerde balıkçılık ağlarına ve balıklara yer verilse de çizimlerin detaylı gerçekçilik yerine temel geometrik şekilleri vurgulayan minimal ve soyut tarzı, balıkçılıkta odağın yalnızca geçinmek olmadığı ihtimaline işaret ediyor" diye açıkladı.

Çizimler balıkçılığın Magdaleniyen toplumundaki kültürel veya sembolik önemini temsil ediyor olabilir.

Ağ balıkçılığının bu grupta, toplumsal veya ayinsel bir rolü olabilir. Ağların kurulması ve kullanılması için genelde daha fazla kişiye ihtiyaç duyuluyor. Ağların kullanımı, Magdaleniyenlerde ortak değer, inanç ve deneyimleri temsil ediyor olabilir.

Robitaille "Ağ balıkçılığının, balıkların mevsimsel göçleri veya belirli çevresel koşullara göre planlanarak, grup üyeleri arasında ortak sorumluluk ve kaynak dağılımını teşvik eden koordineli bir çabayı içermesi de mümkün" dedi.
Independent Türkçe



Bilim insanları açıkladı: Kaç dakika fazladan uyursak daha iyi hissederiz?

Uzmanlar kaliteli bir gece uykusunun ruh haline iyi gelmesinin yanı sıra çeşitli hastalıklara yakalanma riskini düşürme açısından önemli olduğunu söylüyor (Pexels)
Uzmanlar kaliteli bir gece uykusunun ruh haline iyi gelmesinin yanı sıra çeşitli hastalıklara yakalanma riskini düşürme açısından önemli olduğunu söylüyor (Pexels)
TT

Bilim insanları açıkladı: Kaç dakika fazladan uyursak daha iyi hissederiz?

Uzmanlar kaliteli bir gece uykusunun ruh haline iyi gelmesinin yanı sıra çeşitli hastalıklara yakalanma riskini düşürme açısından önemli olduğunu söylüyor (Pexels)
Uzmanlar kaliteli bir gece uykusunun ruh haline iyi gelmesinin yanı sıra çeşitli hastalıklara yakalanma riskini düşürme açısından önemli olduğunu söylüyor (Pexels)

Bilim insanları her gece alışık olunan süreden 46 dakika fazla uyumanın, ruh sağlığında kayda değer bir iyileşme yarattığını tespit etti. 

Uyku üzerine yapılan çalışmalarda genellikle uykusuz kalmanın olumsuz etkileri araştırılıyor. Yetersiz gece uykusunun hafıza, bilişsel beceriler ve DNA üzerinde istenmeyen sonuçlar doğurabileceği biliniyor.

Journal of Positive Psychology adlı hakemli dergide yayımlanan yeni bir çalışmadaysa uykunun sadece olumsuzlukları engellemenin ötesinde, kişinin daha iyi hissetmesini sağlayıp sağlamadığı araştırıldı.

Çalışma kapsamında 18-24 yaşındaki 90 kişi, geç, erken veya her zamanki uyku düzeninde uyuyanlar olarak üç gruba ayrıldı.

Geç yatan grup 02.00'de yatıp 7.30'da kalkarken erken yatanlar 22.30'da yatıp sabah aynı saatte kalkıyordu. Her zamanki uyku düzenine kıyasla ilk grup 37 dakika az, ikincisi de 46 dakika fazla uyuyordu. 

Bir hafta boyunca akıllı saatle uykuları takip edilen katılımcılar bu süre zarfında uyku alışkanlıklarını da bir günlüğe kaydetti.

Araştırmacılar haftanın başında ve sonunda anketler yaptı ve katılımcıları bir dizi bilişsel testten geçirdi.

Ekip uykunun minnettarlık ve dirayet gibi kişilik özellikleri üzerindeki etkisine odaklandı.

Bulgular, 46 dakika bile fazladan uyumanın belirgin bir etki yaratabileceğine işaret ediyor. Çalışmanın yazarlarından Michael Scullin sonuçları şöyle değerlendiriyor:

Gece uykusunu 46 dakika artıran kişilerin daha dirayetli, minnettar, yaşamdan memnun ve hayatta bir amacı olduğunu hissetiğini gözlemledik.

37 dakika az uyuyanların ise bu duygularında ve ruh hallerinde gerileme kaydedildi.

Araştırmacılar olağan sürenin üzerinde uyuyan gruptaki iyileşmelerin ruh halindeki düzelmeden ibaret olmadığını, kişinin genel esenliği üzerinde büyük etki yarattığını söylüyor. Bu nedenle uykunun tek başına daha iyi hissetme üzerinde önemli bir etki yarattığı düşünülüyor. 

Ayrıca olumlu etki kişisel bir iyileşmenin ötesinde, toplumsal bir boyuta da sahipti. Araştırmacılar uykunun, hayır kurumlarına bağış yapmak veya toplumsal girişimlere katılmak gibi olumlu sosyal davranışlar sergileme isteğini de artırdığını saptadı. 

Scullin, "Daha çok uyumanın sadece gün içinde zinde hissettirmediği, daha geniş bir etkisi olduğu görülüyor" diyor.

Independent Türkçe, IFL Science, MedicalXpress, Journal of Positive Psychology