Dünya genelinde her yıl 10 milyondan fazla kişi tüberküloza yakalanıyor

Bilim insanı Robert Koch'un verem mikrobunu (Mycobacterium tuberculosis) keşfettiği gün olması nedeniyle 24 Mart "Dünya Tüberküloz Günü" olarak anılırken, AA muhabiri hastalıkla ilgili bilgileri derledi.

AA
AA
TT

Dünya genelinde her yıl 10 milyondan fazla kişi tüberküloza yakalanıyor

AA
AA

Alman hekim Koch'un 24 Mart 1882'de verem mikrobunu keşfetmesi, hastalığın teşhis ve tedavisinin yolunu açtı.

"Mycobacterium tuberculosis" adlı bakterinin solunum yollarından vücuda girmesiyle başta akciğerde olmak üzere yaygın iltihap gelişmesine yol açan tüberküloz, halk arasında "verem" ve bulaşıcı "enfeksiyon hastalığı" olarak da biliniyor.

Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) 2023 "Küresel Tüberküloz Raporu"na göre, tüberküloz, önlenebilir ve genellikle tedavi edilebilir bir hastalık şeklinde tanımlanıyor.

Bu duruma rağmen tüberküloz, 2022'de Kovid-19'dan sonra "tek bir bulaşıcı etkene" bağlı ölümlerde ikinci sırada yer alırken, HIV/AIDS'e göre yaklaşık 2 kat fazla ölüme yol açıyor.

Hastalığa karşı acil harekete geçme çağrısı

Tüberküloza yakalananların yaklaşık yüzde 90'ını yetişkinler oluştururken, bu hastalık erkeklerde daha fazla görülüyor.

Tüberküloz, genel olarak akciğerlerde ortaya çıksa dahi vücuttaki diğer bölgeleri de etkileyebiliyor.

Hastalık, 2022'de Güneydoğu Asya ülkelerinde daha çok görülürken, bu bölgeyi Afrika ve Batı Pasifik takip ediyor.

Hindistan, Endonezya, Çin, Filipinler, Pakistan, Nijerya, Bangladeş ve Kongo, hastalığa en çok maruz kalan ülkeler arasında yer alıyor.

Dünya genelinde her yıl 10 milyondan fazla insan bu hastalığa yakalanıyor.

DSÖ ve Birleşmiş Milletler, 2030'a kadar tüberkülozu bitirmek için acil harekete geçme çağrısı yapıyor.

2000'den itibaren dünya genelinde 75 milyon kişi, hastalığı bitirmeye yönelik küresel çabalar sayesinde tüberkülozdan kurtuldu.

Ölümler yüzde 90 azaltılmak isteniyor

Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'nin de içinde bulunduğu DSÖ Avrupa Bölgesi'nde 2015 yılı verilerine göre, tüberküloz sıklığının yüzde 80, ölümlerinin ise yüzde 90 azaltılması hedefleniyor.

DSÖ, "Dünya Tüberküloz Günü" için temayı 2022'de "Tüberkülozu bitirmek için yatırım yapın, hayatları kurtarın", 2023'te "Evet, tüberkülozu bitirebiliriz" olarak belirlemişti.



Tesla, Trump’ın gümrük vergilerine karşı ne yapacak?

Tesla, Çinli rakibi BYD'ye karşı da güç kaybediyor (Reuters)
Tesla, Çinli rakibi BYD'ye karşı da güç kaybediyor (Reuters)
TT

Tesla, Trump’ın gümrük vergilerine karşı ne yapacak?

Tesla, Çinli rakibi BYD'ye karşı da güç kaybediyor (Reuters)
Tesla, Çinli rakibi BYD'ye karşı da güç kaybediyor (Reuters)

Elon Musk’ın sahibi olduğu Tesla, yabancı ülkelerdeki gigafabrikaları sayesinde ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük vergisi paketinin yaratacağı olumsuz etkilerden korunabilir. 

İspanyol gazetesi El Pais’in analizinde, gigafabrikalardaki Tesla yapımında parçaların çoğunun o ülkedeki yerel üreticilerden temin edildiğine dikkat çekiliyor. 

Berlin’in doğusundaki Brandenburg şehrinde yer alan Tesla fabrikası, yılda 500 bin araç üretme kapasitesine sahip, bunun yakında 1 milyon adede yükselmesi de bekleniyor. 

Devasa elektrikli otomobil fabrikası, çoğu bileşenin tedarikinde Avrupalı firmalarla yaptığı anlaşmaları geliştiriyor. Yeni Model Y'nin üretimiyle birlikte otomobil parçalarının yaklaşık yüzde 92'si Litvanya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Almanya, Fransa, Hollanda, Avusturya ve Polonya merkezli tedarikçilerden satın alınıyor. 

Aynı şekilde Çin’deki dev Tesla fabrikalarında üretilen otomobillerde kullanılan bileşenlerde çoğunlukla Şanghay’dan tedarik ediliyor. 

İspanya merkezli finansman şirketi Avantage Capital’dan Juan Gómez Bada, Musk’ın firmasının daha entegre bir tedarik zinciri kurduğunu, bunun da “diğer rakipleri daha yoğun şekilde etkileyebilecek riskleri azalttığının” altını çiziyor. 

Trump’ın Hükümet Verimlilik Departmanı’nın (DOGE) başına getirdiği Musk, siyasette aktif rol aldıkça Tesla satışları da dünya çapında düşmüştü. 

Musk ve Trump, geçen hafta Almanya ve Birleşik Krallık’taki gösterilerde protesto edilmişti. Ayrıca İtalya’nın başkenti Roma’daki Tesla bayisinde çıkan yangında 17 araç alev almıştı. Olayın kundaklama olup olmadığı henüz tespit edilmezken, Musk yangını “terör saldırısı” diye nitelemişti. 

Tesla satışları geçen çeyrekte yüzde 13 azalarak son üç yılın en düşük seviyesine geriledi. Şirket, yılın ilk üç ayında 336 bin 681 araç teslim ettiğini bildirirken, bu sayı 2022'nin ikinci çeyreğinden bu yana en düşük rakam oldu. Bloomberg tarafından derlenen tahminlere göre analistler, şirketin 390 binden fazla araç satmasını öngörüyordu. 

Diğer yandan Trump, geçen hafta yaptığı açıklamada Musk’ın “birkaç ay içinde” yönetimdeki görevinden ayrılabileceğini söylemişti. Analizde, Musk’ın federal hükümetten ayrılmasının bazı kesimlerin Tesla’ya yönelik olumsuz bakış açısını değiştirebileceğine dikkat çekiliyor. 

Independent Türkçe, El Pais, AP