Doğal afetlerden ders almayan ülke: Libya

Libya'da kasırganın yol açtığı yıkımın boyutu kentteki iki barajın yıkılmasının ardından daha da arttı (Libya Meteoroloji sayfası)
Libya'da kasırganın yol açtığı yıkımın boyutu kentteki iki barajın yıkılmasının ardından daha da arttı (Libya Meteoroloji sayfası)
TT

Doğal afetlerden ders almayan ülke: Libya

Libya'da kasırganın yol açtığı yıkımın boyutu kentteki iki barajın yıkılmasının ardından daha da arttı (Libya Meteoroloji sayfası)
Libya'da kasırganın yol açtığı yıkımın boyutu kentteki iki barajın yıkılmasının ardından daha da arttı (Libya Meteoroloji sayfası)

Geçtiğimiz kırk yıl boyunca, birçok Libya şehri fırtına ve sel gibi yıkıcı doğal afetlere maruz kaldı ancak Akdeniz'deki Daniel Kasırgası'nın Libya’nın doğu şehirlerinde, özellikle de Derne'de neden olduğu büyük yıkım en şiddetlisi olmaya devam ediyor. Akademisyenlere göre sel ve kasırganın çok şiddetli ve acı sonuçları oldu.

Libya'yı vuran ve doğu bölgesindeki şehirlerde yoğunlaşan Daniel Kasırgası'nın türünün ilk örneği olmadığı belirtiliyor. Ülke, yaklaşık 40 yıl öncede bu subtropikal fırtınaların benzerine tanık oldu. Libya Meteoroloji web sitesinde yer alan açıklamaya göre Daniel Kasırgası'nın Derne kentinde yol açtığı kayıplar "tarihi bir felaket" olarak tanımlanıyor. Daniel Kasırgası, Derne tarihinin en şiddetli, yıkıcı ve acı kayıpların yaşanmasına sebep oldu. Şehir, Derne Nehri’nin kıyısında yer alıyor, Uzunluğu 60 kilometreyi aşan Derne’nin havza alanı ise 575 kilometre. Sel ayrıca şehri su baskınlarından korumak amacıyla 1970'li yıllarda vadi yatağına inşa edilen iki moloz barajı da yok etti. Bu da büyük can ve mal kayıplarına neden oldu.

FOTO: Daniel Kasırgası'nın neden olduğu büyük yıkım Bingazi sokaklarına da sıçradı ( AFP)
Daniel Kasırgası'nın neden olduğu büyük yıkım Bingazi sokaklarına da sıçradı ( AFP)

Libya Meteoroloji web sitesinde yer alan bilgilere göre vadinin havzasında 24 saatten kısa sürede düşen yağmur miktarının 200 milimetreyi aştığını söyledi. Bu, havzanın 115 milyon metreküpten fazla su aldığı anlamına geliyor yani bu miktar barajların toplam taşıma kapasitesinden daha fazla.  Suyun dere boyunca serbestçe aktığı önceki taşkınlardan farklı olarak, mevcut taşkınların büyük miktarlardan barajlarda biriken maddelerden kaynaklandığına dikkat çekilirken, bu kasırgayı tarihi ve eşi görülmemiş kılan nehrin getirdiği büyük miktarlardaki su.

Mısır'da iklim değişikliği ve sürdürülebilir kalkınma uzmanı Dr. Seyyid Sabri, bu sel ve taşkınların etkisinin çok büyük olduğunu ve bunun birçok nedeni olduğuna dikkati çekerek, bunlardan en belirgin olanının su baskınlarının iki barajın patlamasından kaynaklandığını söyledi.

Şarku’l Avsat’a konuşan Sabri, afet ve su baskınlarının yaşandığı alanlara iki barajın inşasından sonra kent sakinleri binalar inşa etmeye başladı. Barajların patlamasından sonra can kayıplarının çok yüksek olmasının ana nedeni olarak görülüyor. Vadi kıyılarındaki binaların, yolların, tesisler ile yapılaşmaya uygun olmayan alanların selle birlikte sürüklenmesi büyük ve beklenmedik neden oldu.

Libya'da kasırganın yol açtığı yıkım kentteki iki barajın çökmesiyle daha da arttı (Libya Hava Durumu)
Libya'da kasırganın yol açtığı yıkım kentteki iki barajın çökmesiyle daha da arttı (Libya Hava Durumu)

Şubat 1963'te ülkenin doğusunda yer alan Merc şehrinde  Richter ölçeğine göre yaklaşık 5,3 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi . Deprem 243 kişinin ölümüne neden oldu. Merc Belediye Başkanı Velid Salhoub'a göre, deprem Libya'nın çağdaş tarihinde tanık olduğu en büyük doğal felaketlerden biri olarak kabul ediliyordu ancak Daniel Kasırgası en tehlikelisi oldu.

Meteorolog ve Mısır Meteoroloji Kurumu'nun hava tahmin birimi eski müdürü Dr. Vahid Saudi, Daniel Kasırgası’nın Libya'daki bazı şehirleri işgal etmesinden kaynaklanan insan kayıplarına ve altyapı tahribatına  uzun süredir tanık olunmadığını söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan Saudi, bu doğal afetin yol açabileceği yıkımın boyutuna ilişkin Libya meteoroloji tahminleri pek doğru çıkmadığını, büyük miktardaki suyun Derne'deki barajların çökmesine yol açabileceğinin beklenmediğini aktardı.

FOTO: Şiddetli yağışlar nedeniyle bir şehir tamamen sular altında kaldı (Reuters)
Şiddetli yağışlar nedeniyle bir şehir tamamen sular altında kaldı (Reuters)

Saudi, kasırganın şiddetli gök gürültülü fırtınalara neden olduğunu, sel ve sağanak yağış noktasına ulaştığını, büyük can ve altyapı kayıplarına yol açtığını, belki de son on yılda ülkede görülen en büyük kayıp olduğunu söyledi.

Libya’nın 1982’de ülkenin batı kıyısını vuran Maximo Fırtınası da dahil olmak üzere, son on yılda birçok fırtına ve kasırgaya tanık olduğunu ifade eden Saudi, bunu Ocak 1995'te Sirte yakınlarında Selino fırtınasının izlediğini bildirdi.

AA

Arap İklim Merkezi’ne göre, Aralık 2005'te Libya kıyılarında  Zeo Fırtınasını ve  Kasım 2014'te Rolf Fırtınası meydana geldi.



Sisi'nin Trump'ın danışmanıyla görüşmesi Mısır-ABD ilişkilerine ‘sıcaklık’ getirir mi?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi, ABD Başkanı Donald Trump'ın Arap dünyası ve Ortadoğu işlerinden sorumlu kıdemli danışmanı Massad Boulos'u kabul etti. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi, ABD Başkanı Donald Trump'ın Arap dünyası ve Ortadoğu işlerinden sorumlu kıdemli danışmanı Massad Boulos'u kabul etti. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Sisi'nin Trump'ın danışmanıyla görüşmesi Mısır-ABD ilişkilerine ‘sıcaklık’ getirir mi?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi, ABD Başkanı Donald Trump'ın Arap dünyası ve Ortadoğu işlerinden sorumlu kıdemli danışmanı Massad Boulos'u kabul etti. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi, ABD Başkanı Donald Trump'ın Arap dünyası ve Ortadoğu işlerinden sorumlu kıdemli danışmanı Massad Boulos'u kabul etti. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Mısırlı parlamenterler ve siyasetçiler, bölgesel krizlerin nasıl ele alınacağına ilişkin farklı görüşlerin olduğu bir ortamda, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi'nin dün Kahire'de ABD Başkanı Donald Trump'ın Arap dünyası ve Ortadoğu işlerinden sorumlu kıdemli danışmanı Massad Boulos'u kabul etmesinin, ‘Kahire ile Washington arasındaki stratejik ortaklığın önemini ve bölgesel konularda devam eden istişarelerin kaçınılmazlığını’ teyit ettiğini belirtti.

Mısır Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Boulos, Trump'ın cuma günü sona eren bölge turunun ardından bir ABD yetkilisiyle ilk kez bir araya gelen Mısır Cumhurbaşkanı'na Trump'ın ‘iki ülke arasındaki stratejik ilişkilerin derinliğine’ dair güvencelerini iletirken, bölgesel istikrarın yeniden tesis edilmesi, Gazze Şeridi'nde acil ateşkes sağlanması ve insani yardımların bölgeye girişine izin verilmesi konularını ele aldı.

Sisi, Mısır, ABD ve Katar'ın Gazze Şeridi'nde arabuluculuk yapmak için gösterdikleri ortak çabaları takdir ederek, Mısır'ın önümüzdeki dönemde de bu koordinasyonu sürdürme isteğini vurguladı ve Gazze Şeridi'nde derhal ateşkes sağlanması ve insani yardımların bölgeye girişine izin verilmesi çağrısında bulundu.

dfrgty
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ile ABD Başkanı Donald Trump'ın Arap dünyası ve Ortadoğu işlerinden sorumlu kıdemli danışmanı Massad Boulos arasındaki görüşme, Mısır Dışişleri Bakanı ve İstihbarat Başkanı'nın katılımıyla gerçekleşti. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Geçtiğimiz şubat ayı başında Mısır Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan resmî açıklamada Sisi'nin Trump'tan bir telefon aldığı ve Trump'ın ‘Mısır Cumhurbaşkanı’na Washington'u ziyaret etmesi ve Beyaz Saray'da kendisiyle görüşmesi için açık bir davette bulunduğu’ belirtildi. Sisi ise Trump'ı iki ülke arasındaki stratejik ilişkileri güçlendirmek, Ortadoğu bölgesindeki karmaşık sorunları ve krizleri görüşmek, bölgenin istikrarını desteklemeye katkıda bulunmak ve yeni Mısır Müzesi'nin açılışına katılmak üzere mümkün olan en erken fırsatta Mısır'ı ziyaret etmeye davet etti. Ancak Beyaz Saray aynı telefon görüşmesiyle ilgili kısa bir açıklama yayınladı ve söz konusu açıklamada Sisi ya da Trump'ın herhangi bir ziyaret davetine atıfta bulunulmadı.

Trump geçen hafta çıktığı bölge turunda Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE) ziyaret etti. Riyad'da bir Mısır-ABD zirvesine sahne olan 2017'deki bir önceki ziyaretin aksine Sisi ve Trump bu kez bir araya gelmedi.

Mısır Cumhurbaşkanı, Trump'ın Filistinlilerin Gazze Şeridi'nden çıkarılması önerisini birkaç kez açıkça reddetti. Sisi, Mısır tarafından Gazze Şeridi için hazırlanan ve Arap Birliği tarafından kabul edilen yeniden inşa planında ısrar etti.

Bazıları ABD ve Mısır'ın Gazze savaşındaki farklı tutumlarını, Trump ve Sisi'nin henüz görüşmemiş olmasına bağlarken, Mısır Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komisyonu üyesi Seher el-Bezzar, Trump'ın danışmanının Kahire ziyaretinin, görünürdeki siyasi farklılıklara ve bazılarının şu anda iki taraf arasındaki ilişkilerde ‘sıcaklık eksikliği’ olarak tanımlayabileceği duruma rağmen, Kahire ile Washington arasındaki anlaşma alanlarının varlığını ve karşılıklı koordinasyonun önemini yansıttığına inanıyor.

El-Bezzar Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, iki ülkenin bölgede dahil olduğu konuların çok yönlü olduğunu ve Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına varılması için Katar ile ortak arabuluculuk çabalarıyla sınırlı olmadığını ifade etti.

Boulos'un ziyaretinin ‘iki ülke arasında karşılıklı saygı ve ortak çıkarlar temelinde ortaklık köprülerinin kurulmasında yeni bir adımı temsil ettiğini’ belirten el-Bezzar, iki ülke arasındaki diplomatik ve parlamenter iletişim kanallarının iki ülkenin çıkarlarını gerçekleştirmeye devam ettiğini kaydetti.

o90
Mısır-ABD görüşmesinde çeşitli bölgesel konular ele alındı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

ABD işlerinden sorumlu eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Hacer el-İslambuli Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, Kahire ile Washington arasındaki ilişki ve iş birliğinin sadece başkanlık düzeyinde ziyaretler ya da ikili görüşmelerle bağlantılı olmadığını, ABD Başkanı'nın ekonomik boyutun ağır bastığı Körfez turu sırasında koşulların görüşmeye izin vermemiş olabileceğini söyledi. El-İslambuli, Sisi ile Trump arasında doğru zamanı bekleyen ziyaretler için karşılıklı davetler olduğuna dikkat çekti.

Mısırlı eski diplomat, ABD başkanlarının dış ziyaretlerinden önce genellikle kapsamlı hazırlıklar ve istenen hedeflere ulaşmak için düzenlemeler yapıldığına dikkat çekti. Dolayısıyla Trump'ın ziyaretlerinin gündeminde Kahire'nin yer almaması, Kahire'nin siyasi rolünün göz ardı edilmesi ya da Trump'ın ekonomik dosyaya odaklanması nedeniyle gerilen ilişkilerin bir yansıması olarak görülemez. Öte yandan Trump'ın bölge turunun amacı Mısır, ABD ve Katar'ın arabuluculuk çabaları yürüttüğü gerilimi azaltma müzakerelerine katılmak da değildi.

Mısır Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komisyonu üyesi Gade Acemi, Boulos'un ziyaretini bölgesel konularda devam eden istişarelerin bir teyidi olarak nitelendirdi. Zira Acemi’ye göre Washington'un Kahire'nin rolünün farkında olduğu pek çok açık dosya var. Acemi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, Washington'un Mısır'ın siyasi rolünün ve bölgesel krizlerin çözümünde oynadığı rolün farkında olduğunu belirterek, Boulos'un Cumhurbaşkanı Sisi ile yaptığı görüşmede ele aldığı dosyaların da bunu gösterdiğini söyledi.