عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Gazze'de deniz ablukasını kırmak için uluslararası kampanya başlatıldı

25 ülkede saha çalışmaları, İsrail'in suç şikayeti ve Avrupa parlamentolarında konuşma

Gazze'de ticaret alışverişine izin veren bir liman yok (Meryem Ebu Dakka-Independent Arabia)
Gazze'de ticaret alışverişine izin veren bir liman yok (Meryem Ebu Dakka-Independent Arabia)
TT
TT

Gazze'de deniz ablukasını kırmak için uluslararası kampanya başlatıldı

Gazze'de ticaret alışverişine izin veren bir liman yok (Meryem Ebu Dakka-Independent Arabia)
Gazze'de ticaret alışverişine izin veren bir liman yok (Meryem Ebu Dakka-Independent Arabia)

İzzeddin Ebu Ayşe 

Gazze, modern zamanların en uzun deniz ablukasını yaşıyor.

İsrail, üst üste 17 yıldır Gazze Şeridi'nin 45 kilometre uzunluğundaki sahiline sıkı kısıtlamalar getirerek bölge sakinlerinin dış dünyayla iletişimini engelliyor.

Tel Aviv, bunun güvenlik gerekçeleriyle kaynaklandığını savunuyor.

Deniz ablukası nedeniyle Gazze halkının Filistin'in su sınırları içerisinde hareket etmesi engelleniyor ve kıyı açıklarındaki gaz yatakları da dahil olmak üzere doğal kaynaklarından faydalanması önleniyor.

Aynı şekilde İsrail, balıkçılık alanını da kısıtlıyor ve balıkçılık teknelerine yönelik ekipmanların girişini engelliyor.

Bundan daha zor olanı ise Tel Aviv, Gazze'yi dünyaya bağlayan bir koridor veya çıkış noktası açmayı reddediyor.

Bu zor kısıtlamaların gölgesinde Gazze'deki Yasama Konseyi, hükümet kurumları ve sendika kurumları Avrupalı ​​ve Arap parlamenterlerle temasa geçti.

Parlamenterlere, Gazze Şeridi'nin çektiği acılar ve deniz ablukasının boyutları detaylı bir şekilde anlatıldı ve kendilerinden İsrail'e Gazze limanlarını açması ve dünyayla su yolu kurması için baskı yapmaları istendi.

Uluslararası dayanışma

Gazze üzerindeki deniz kısıtlamalarının kaldırılmasına küresel açıdan önem veriliyor.

Abluka meselesiyle ilgili uluslararası dayanışma faaliyetleri yeniden başladı.

Gazze ablukasını kırmaya yönelik küresel kampanyanın koordinatörü Ziyad el-Alul, "Yılın başından bu yana, İsrail'e deniz üzerindeki kısıtlamaları kaldırması için baskı yapacak geniş bir hareketi harekete geçirmek amacıyla dünyanın dört bir yanındaki ülkelerle temaslarda bulunuyoruz" dedi.

Bölge sakinleri, 45 kilometrelik plajın yalnızca üçte ikisinden yararlanıyor (Meryem Ebu Dakka-Independent Arabia)
Bölge sakinleri, 45 kilometrelik plajın yalnızca üçte ikisinden yararlanıyor (Meryem Ebu Dakka-Independent Arabia)

Alul, "Birden fazla çerçevede uluslararası bir kampanya yürütüldü. Bunlardan ilki, aralarında İspanya, İtalya, İsveç, Danimarka ve İngiltere'nin yanı sıra Ürdün, Lübnan ve Kuveyt'in de bulunduğu 25 Arap ve Avrupa ülkesindeki saha faaliyetleridir. İkinci çerçeve hukuki. Bir Avrupa heyeti, Avrupalı ​​parlamenterlerle işbirliği içinde Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne Gazze'nin deniz ablukasına ilişkin suçlarla ilgili bir dilekçe sundu. Son çerçeve ise Gazze Şeridi'nden gelen siyasi bir çerçeve. Yasama Konseyi, Avrupa parlamentolarına denizlere uygulanan kısıtlamalara son verilmesinin gerekliliğini açıklayan siyasi mesajlar gönderdi" açıklamasında bulundu.

Avrupa parlamentolarıyla iletişim koordinatörüne göre Birlik ülkeleri, Gazze'ye karşı deniz ablukasını kırmaya yönelik uluslararası kampanyaya yanıt verdi ve bunu meşru bir hak olarak kabul etti.

Bu bağlamda deniz üzerindeki kısıtlamaların kaldırılması, Gazze Şeridi'ndeki limanların açılmasına izin verilmesi ve su yolunun açılması yönünde önlemler alması için İsrail'e baskı yapmaya başladı" dedi.

Deniz kuşatması

Filistinliler, 2006'dan bu yana karasularında hareket kısıtlamaları ve deniz kaynaklarının kullanımından mahrum bırakılıyor.

Balıkçılar Sendikası Başkanı Nizar Ayyaş, bu kuşatmanın niteliğine ilişkin olarak "Gazze, dünyadaki en korkunç kısıtlamaları yaşıyor. Gazze'deki deniz kuşatmasının benzeri yok. Modern çağ, hiç bu kadar uzun bir kuşatmaya tanık olmamıştı. Çünkü 17 yıldır toplumun tüm kesimlerini tüketen katı İsrail önlemlerinin acısını çekiyoruz" ifadelerini kullandı.

Deniz ablukasının iki boyutu var. İlkinin, dünyayla iletişim düzeyine yansımaları var.

Bu çerçevede Ayyaş, "Gazze'de ticaret alışverişine izin verilen bir liman yok. Mevcut liman, 2000'den bu yana var, ama ticari uçuş yapmaya çalışsak İsrail onu saniyeler içinde ortadan kaldırır" dedi.

DAHA FAZLA OKU

Abbas: Oslo'dan bu yana kötünün daha kötüsüne doğru yürüyoruz

Abbas: Oslo'dan bu yana kötünün daha kötüsüne doğru yürüyoruz

Kıbrıs ile Gazze arasına, ablukayı kıracak güvenli bir deniz koridoru

Kıbrıs ile Gazze arasına, ablukayı kıracak güvenli bir deniz koridoru

İsrail'in "eylül endişesi"nin sırrı nedir?

İsrail'in "eylül endişesi"nin sırrı nedir?

Balıkçılar Sendikası Başkanı, "Filistin Yönetimi'nin İsrail ile imzaladığı Oslo Anlaşmaları ve Paris Ekonomik Protokolü kapsamında güvenli geçiş ve ticari liman olmasına rağmen, Gazzelilerin deniz yoluyla seyahat etmesi yasaktır. Ama bugün bile ilkel bir şekilde yaşıyor ve seyahat ediyoruz" şeklinde konuştu.

Gazze denizine yönelik kısıtlamalar arasında insani boyutun da mevcut olduğunu belirten Ayyaş, İsrail'in yalnızca balıkçılara tahsis ettiği seyir alanını da kontrol ettiğini açıkladı.

Öyle ki anlaşmalarda 20 mil (32,2 km) öngörülmesine rağmen, yaklaşık 14 mil (22,5 km) kadar yelken açılmasına izin veriliyor.

Vatandaşlar ise başlangıçta 45 km olan plajın 30 km'sinden de yararlanıyor.

Ayyaş, Gazze hükümetinin karasularda bulunan gaz sahaları da dahil olmak üzere denizdeki doğal kaynaklarını kullanmasının yasak olduğuna dikkat çekerken, ayrıca İsrail'in balıkçılık malzemelerinin girişini de engellediğini ve daha da kötüsü balıkçıların sürekli ihlallere maruz kaldığını söyledi.

Balıkçı sendikalarının verilerine göre İsrail, bu yıl Gazzelilere denizde 200 kez saldırdı. Su üzerinde 32 kişi tutuklandı, 21 balıkçıya ise doğrudan ateş açıldı.

12 tekneye el konuldu. 60 teknenin ağları imha edildi, 11 tekne ise kısmen imha edildi.

Gazze'nin denizdeki doğal kaynaklarını kullanması yasak (Meryem Ebu Dakka-Independent Arabia)
Gazze'nin denizdeki doğal kaynaklarını kullanması yasak (Meryem Ebu Dakka-Independent Arabia)

Bozuk bağlantı noktaları

Filistinliler, deniz ablukasının kısıtlamalarının kaldırılması konusunda Avrupa ve Arap parlamentolarının İsrail'e uyguladığı baskıya büyük güven duyuyor.

Abluka, Gazze'nin farklı bölgelerinde inşa edilmiş, ikisi kısmen bireylerin hareketi ve ticari alışveriş için donatılmış, geri kalanı ise balıkçı tekneleri için demirleme görevi gören dört limana karşı gerçekleşiyor.

Ancak İsrail bu limanların kalıcı olarak faaliyet göstermesine izin vermiyor.

Uluslararası Filistin Halkının Haklarını Destekleme Komisyonu Hukuk Komitesi Başkanı Salah Abdul Ati, "Gazze'nin talepleri, kısıtlamaların hafifletilmesi değil, en uzun deniz ablukasının kaldırılması, limanların ulaşım ve ticarete açılması ve Gazze'yi dış dünyaya bağlayan güvenli bir su limanına sahip olunmasıdır" dedi.

Abdul Ati, "Uluslararası toplumun, balıkçılara İsrail teknelerinin baskısına karşı uluslararası koruma sağlaması, yedek parça, balıkçılık malzemeleri ve motorlar üzerindeki kısıtlamaların kaldırılması için çalışması ve Birleşmiş Milletler'de (BM) imzalanan Deniz Hukuku Sözleşmesi'ni uygulaması gerekiyor. Sözleşme, halkların 200 deniz miline (370 km) kadar bunlardan yararlanma hakkını öngörmektedir" ifadelerini kullandı.

Son olarak BM, İsrail'e kısıtlamalarını hafifletmesi ve denizde seyrüseferi kolaylaştıracak önlemler alması konusunda baskı yaptı.

Balıkçılık sektöründe kullanılan hammaddeleri tanıtmayı başardı. Ancak bölge sakinleri deniz ticareti yoluyla ekonomik fayda arayışına girdiği için bu adım yeterli olmadı.

Netanyahu herhangi bir su yolu veya ticari liman açma planına karşı çıkıyor (Meryem Ebu Dakka-Independent Arabia)
Netanyahu herhangi bir su yolu veya ticari liman açma planına karşı çıkıyor (Meryem Ebu Dakka-Independent Arabia)

İsrail'in tavrı

İsrail tarafından ise Knesset üyesi Avigdor Liberman, eski hükümette Savunma Bakanı iken, Gazze Şeridi'nin kıyısı açıklarında, Gazze'yi sökülebilir bir köprüyle dışarı bağlayan yapay bir ada üzerinde yüzen bir limanın hizmete açılmasını ve bireylerin seyahat etmesi için güvenli bir koridor oluşturulmasını önerdi. Ancak bu öneri reddedildi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Gazze Şeridi'ne giren ve çıkan malların ve insanların denetlenmesinin garanti edilememesi nedeniyle, su yolu veya ticari liman açacak herhangi bir plana karşı olduğunu söyledi.

Netanyahu, ordunun ve Şin Bet Güvenlik Servisi'nin limanın kurulmasında güvenlik sorunu olduğunu gördüklerini belirtti.

Ancak Dışişleri ve Maliye Bakanlıkları'ndaki profesyonel yetkililer, bu çözümün hem siyasi hem de ekonomik açıdan iyi değerlendirildiğini söyledi.

Gazze Denizi'ne yönelik kısıtlamalarla ilgili olarak ise Emekli İsrail Deniz Kuvvetleri Komutanı Eliezer Marom, bu ablukanın ekonomik açıdan tükenen halkı cezalandırmak değil, güvenlik, iç cepheyi korumak ve Gazze'ye silah kaçakçılığını önlemek için gerçekleştirildiğini belirtti.

Independent Arabia - Independent Türkçe

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Mısır’ın Sudan Savaşı’ndaki kırmızı çizgileri ne anlama geliyor?

Mısır Cumhurbaşkanı’nın Perşembe günü Kahire’de Abdulfettah el-Burhan ile görüşmesinden bir kare (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı’nın Perşembe günü Kahire’de Abdulfettah el-Burhan ile görüşmesinden bir kare (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT
TT

Mısır’ın Sudan Savaşı’ndaki kırmızı çizgileri ne anlama geliyor?

Mısır Cumhurbaşkanı’nın Perşembe günü Kahire’de Abdulfettah el-Burhan ile görüşmesinden bir kare (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı’nın Perşembe günü Kahire’de Abdulfettah el-Burhan ile görüşmesinden bir kare (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Sudan Ordu Komutanı ve Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan’ın Kahire ziyaretinin ardından, Mısır Cumhurbaşkanlığı Sudan’daki savaşla ilgili üç maddelik bir açıklama yayımladı. Açıklamada, “kırmızı çizgiler” olarak tanımlanan ve aşılmasına izin verilmeyecek unsurlar duyuruldu. Mısır, bu maddelerin Sudan’ın güvenliğiyle doğrudan bağlantılı olan ulusal güvenliğini ilgilendirdiğini vurguladı. Metinde yer alan “ortak savunma anlaşmasının” etkinleştirilmesi vurgusu ise, Mısır’ın askeri, siyasi ve diplomatik ağırlığını Sudan ordusu lehine devreye sokabileceği mesajı olarak değerlendirildi.

Ortak savunma anlaşması

Mısır ile Sudan, Mart 2021’de sınır güvenliği, ortak tehditlere karşı mücadele ve eğitim alanlarını kapsayan bir askeri işbirliği anlaşması imzaladı. Bunun öncesinde, iki ülke 1976’da Cumhurbaşkanları Cafer Numeyri ile Enver Sedat döneminde ortak savunma anlaşmasına imza atmıştı. Anlaşmanın ilk iki maddesi, taraflardan herhangi birine yönelik saldırının diğerine yapılmış kabul edilmesini; saldırının engellenmesi için güç kullanımını ve savunma politikalarının eşgüdümünü öngörüyordu.

gt6y5
Eski Cumhurbaşkanı Cafer Numeyri 15 yıl Mısır’da görev yaptı (AFP)

Numeyri rejiminin 1985’te halk ayaklanmasıyla devrilmesinden sonra dönemin Sudan Başbakanı Sadık el-Mehdi, Kahire’ye anlaşmayı feshetme isteğini iletti. Ardından 1987’de “kardeşlik paktı” imzalandı. Bu metin, 1976 anlaşmasını açıkça feshetmese de süreç içinde askıya alındı ve uygulanmadı.

Bölgesel ve uluslararası mesaj

Sudanlı gazeteci ve El-Tayyar gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Osman Mirgani, Mısır’ın açıklamasını “bölgesel ve uluslararası mesaj” olarak yorumladı. Mirgani’ye göre, Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) Darfur ve Kordofan’da genişlemesi, hem Sudan hem Mısır için ortak ulusal güvenlik tehdidi yaratıyor ve Sudan’ın bölünme riskini artırıyor.

Mısır’ın ilk kez bu kadar “sert ve doğrudan” bir dil kullanarak uluslararası hukuk çerçevesinde müdahale sinyali verdiğini belirten Mirgani, “Bu söylem, Kahire’nin Sudan’daki gelişmelerden duyduğu endişenin boyutunu yansıtıyor” dedi. Mirgani, açıklamada yer alan kırmızı çizgilerin Sudan dosyasındaki tüm aktörlere gönderilmiş bir uyarı olduğunu söyledi.

Kırmızı çizgiler

Mısır’ın açıkladığı ilk kırmızı çizgi, Sudan’ın toprak bütünlüğü ve ulusal birliğinin korunması oldu. Kahire, Sudan’ın herhangi bir bölgesinin ayrılmasını veya ülkede paralel yapılar oluşturulmasını kesin biçimde reddetti.

y67u
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el-Sisi ve Geçiş Dönemi Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan Perşembe günü Kahire'de bir araya geldi. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Açıklamada, Sudan devlet kurumlarının korunması gerektiği vurgulandı. Mısır, uluslararası hukuka uygun tüm tedbirleri alma hakkına sahip olduğunu ve bunun içine iki ülke arasındaki ortak savunma anlaşmasının aktive edilmesinin de dahil bulunduğunu bildirdi.

Eski Sudan Dışişleri Bakanı Ali Yusuf ise Burhan’ın Kahire ziyaretinin, Suudi Arabistan temaslarının hemen ardından gelmesine dikkat çekti. Yusuf’a göre ziyaret, ABD, Suudi Arabistan, Mısır ve BAE’nin Sudan savaşını sonlandırmak için yürüttüğü dörtlü mekanizmanın parçası.

Yusuf’a göre, Burhan’ın Kahire temaslarında Sisi’ye Riyad görüşmelerinin detaylı bir değerlendirmesini aktarması, ziyaretin sembolik yönünün ötesinde stratejik bir nitelik taşıyor. Yusuf ayrıca, Mısır ile Sudan güvenlik mimarisinin tarihsel ve coğrafi nedenlerle birbirine sıkı biçimde bağlı olduğuna işaret etti.

Askeri müdahale seçeneği

Sudanlı askeri uzman Muatasım Abdulkadir, ortak savunma anlaşmasının aktive edilmesinin, Mısır’ın doğrudan ya da dolaylı askeri müdahalesini gündeme getirebileceğini söyledi. Bu kapsamda Mısır’ın mühimmat ve silah desteği ya da gerektiğinde sahada müdahalede bulunmasının mümkün olabileceğini kaydetti.

Abdulkadir’e göre Kahire’nin bu açıklaması Sudan için “önemli ve ileri düzeyde bir adım” niteliği taşıyor.

Hızlı Destek Kuvvetlerinden tepki

HDK lideri Muhammed Hamdan Dagalo (Hamideti) cephesine yakın isimlerden Başa Tubeyk, X platformundan yaptığı açıklamada Mısır’ın tutumunu “açık müdahale” ve “sömürgeci zihniyet” olarak niteledi. Tubeyk, savaşın başından bu yana Mısır’ın Sudan ordusuna destek verdiğini, çatışmaların ilk günlerinde Mısır askerlerinin Meravi Üssü’nde yakalandığını hatırlattı.

Kaynaklara göre, Hamideti, geçen yıl ekim ayında Mısır’ı HDK güçlerine yönelik hava saldırıları ve orduya İHA desteği sağlamakla itham etmişti. Bu iddialar, Haziran ayında da yeniden gündeme geldi.

Zaman daralıyor

Sudanlı diplomat Sadık el-Makali, Mısır’ın Suudi Arabistan ve uluslararası dörtlüyle birlikte hareket ettiğini, Washington’ın da bu süreci desteklediğini belirtti. Makali, ABD’nin şu aşamada diplomatik baskıyı tercih ettiğini, askeri seçeneğin ise masada tutulduğunu söyledi.

Makali, Sudan’daki insani felaketin ağırlaştığını, Burhan’ın artık “zaman kaybetme lüksü olmadığını” belirtti. Dışişleri Bakanı Bedr Abdülati’nin dörtlü girişime yoğun biçimde odaklandığını, Kahire’nin mevcut durumu ulusal güvenlik tehdidi olarak gördüğünü ifade etti.

Uzmanlar, Burhan’ın Riyad ve Kahire ziyaretlerinin, Sudan hükümetinin dörtlü girişime yaklaşımında dönüm noktası olabileceğini ve kısa vadede Sudan dosyasında önemli gelişmeler yaşanabileceğini değerlendiriyor.

ARAP DÜNYASI

Mısır–ABD arasında İsrail gaz anlaşmasına yönelik söylem farkı ne anlama geliyor?

2017’de New York’ta BM Genel Kurulu toplantıları sırasında yapılan Sisi–Netanyahu görüşmesinden bir kare
2017’de New York’ta BM Genel Kurulu toplantıları sırasında yapılan Sisi–Netanyahu görüşmesinden bir kare
TT
TT

Mısır–ABD arasında İsrail gaz anlaşmasına yönelik söylem farkı ne anlama geliyor?

2017’de New York’ta BM Genel Kurulu toplantıları sırasında yapılan Sisi–Netanyahu görüşmesinden bir kare
2017’de New York’ta BM Genel Kurulu toplantıları sırasında yapılan Sisi–Netanyahu görüşmesinden bir kare

Mısır’ın, İsrail ile imzalanan büyük ölçekli gaz anlaşmasını “tamamen ticari” olarak nitelendirmesine karşın, ABD anlaşmayı “bölgesel barış sürecine hizmet eden siyasi boyutlar taşıyan” bir gelişme olarak görüyor. Uzmanlar, iki taraf arasındaki bu ton farkının, “her ülkenin anlaşmadan beklediği kazançları ve gelecekte görmek istediği sonuçları ortaya koyduğunu; söylemsel farklılığın gerçekte bir anlaşmazlık değil, nihai hedef olan barışı destekleyen mutabakat anlamına geldiğini” belirtiyor.

Mısır Devlet Enformasyon Kurumu Başkanı Diaa Raşvan, Perşembe akşamı yaptığı açıklamada, “İsrail ile yapılan gaz anlaşmasının tamamen ekonomik nitelikte olduğunu, zamanlaması ve içeriğinin siyasi dosyalarla bir ilgisinin bulunmadığını” söyledi. Raşvan, İsrail Gazze’den çekilmediği sürece bu anlaşmanın Mısır’ın siyasi duruşunu değiştirmeyeceğini vurguladı.

ABD Dışişleri Bakanlığı ise Perşembe günkü açıklamasında, İsrail hükümetinin Chevron şirketi aracılığıyla Mısır ile yapılan gaz anlaşmasına onay vermesini “Amerikan iş dünyası ve bölgesel iş birliği açısından önemli bir başarı” olarak değerlendirdi. Açıklamada, “İsrail–Mısır gaz anlaşmasının enerji güvenliğini güçlendirdiği gibi Gazze’de istikrarın sağlanması ve yeniden inşa çabalarına da destek sunduğu” ifade edildi.

Ahram Stratejik Araştırmalar Merkezi’nden siyaset analisti Amr Şubki, tarafların söz konusu anlaşmayı temelde ticari ve ekonomik bir ortaklık olarak değerlendirdiğini ifade etti. Şubki, “ABD bu anlaşmaya siyasi bir rol yüklüyor. Washington, mutabakatı, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında görüşme zemini oluşturacak bir mekanizma şeklinde konumlandırıyor” diye konuştu. Analiste göre Mısır ise siyasi ilerlemenin ancak Filistin meselesine çözüm bulunması, Gazze’nin yeniden ayağa kaldırılması ve zorunlu göç ihtimalinin tamamen ortadan kalkmasıyla mümkün olacağı görüşünde.

Ahram Stratejik Araştırmalar Merkezi danışmanı Imad Gad, mutabakatın büyüklüğü ve zamanlamasının, onu ticari düzeyin ötesine taşıdığını ifade etti. Gad, “Bu hamle, iki ülke arasındaki ilişkilerde olumlu bir döneme girildiğine ve Sisi–Netanyahu görüşmesi için diplomatik hazırlık yapıldığına işaret ediyor. Görüşme gündeminin merkezinde Gazze, Filistin sorunu ve Mısır’ın ulusal güvenliği olacak” dedi.

Mısır ulusal güvenlik uzmanı Muhammed Abdülvahid ise iki ülke söylemine dair farklılığın bir anlaşmazlık değil, “çıkar temelli bir uyumun göstergesi” olduğunu söyledi. Abdülvahid’e göre, “Kahire’nin anlaşmayı ekonomik çerçevede sunması iç kamuoyuna yönelik bir mesaj niteliğinde; Mısır’ın Filistin dosyasında bağımsız karar aldığı ve anlaşmaların bu tutumu etkilemeyeceği mesajı veriliyor.” Abdülvahid, Amerikan söyleminin ise “ABD’nin Orta Doğu’da tansiyonu düşürme ve İran’a karşı bölgesel ortaklıkları güçlendirme hedefinin” parçası olduğunu ifade etti.

Raşvan’ın açıklamaları ayrıca, bir hafta önce Mısırlı yetkililerin Şarku’l Avsat’a yaptığı, “Gaz anlaşmasının Mısır’ın, ABD aracılığında planlanan Sisi–Netanyahu görüşmesine dair değerlendirmesini etkilemeyeceği” yönündeki açıklamalarla örtüşüyor. Mısır’ın şartlarının, “Şarm eş-Şeyh anlaşmasının tüm maddelerinin uygulanması, Gazze’den tam çekilme ve Filistinlilerin zorunlu göç planlarının tamamen durdurulması” olduğu vurgulanmıştı.

İsrail Başbakanı Netanyahu, Çarşamba günü Mısır’a büyük ölçekli gaz satışına onay verdiğini duyurdu. İsrailli “NewMed Energy” şirketi, anlaşma değerinin 35 milyar dolar olduğunu açıkladı.

Görsel kaldırıldı.
Mısır Genelkurmay Başkanı’nın geçen yıl sonunda İsrail sınırına yakın bölgedeki ziyaretinden bir kare

Washington merkezli Hudson Enstitüsü araştırmacısı Richard Weitz, “Mısır’ın, Gazze konusunda kendi taleplerinde ısrarcı olduğunu göstermek amacıyla anlaşmanın siyasi etkilerini küçümsediğini; ABD’nin ise anlaşmanın siyasi yansımalarını büyüterek barış sürecine ivme kazandırmaya çalıştığını” söyledi.

New York’ta yaşayan ABD uzmanı Muhammed Sattouhi ise “her tarafın meseleyi kendi bakış açısıyla okuduğunu” belirterek, “Ekonomik, siyasi, psikolojik ve toplumsal faktörlerin iç içe geçtiği güncel tablo nedeniyle, böyle bir anlaşmanın 7 Ekim 2023 öncesi dönemde aynı etkide olmayacağını” ifade etti.

Sattouhi, Trump yönetiminin Ortadoğu anlaşmazlıklarının çözümünü giderek daha zor gördüğünü, bu nedenle “İsrail’in kabul etmeyeceği tavizler gerektiren bir barış sürecine enerji harcamak istemediğini” söyledi. Uzman, Trump yönetiminin, “bölgede ekonomik ve ticari çıkar ağları oluşturarak savaşların önünü kesme yaklaşımını benimsediğini” belirtti; ancak bu teorinin, “tarihi ve siyasi gerçekliklerin ağırlığını hesaba katmadığını” vurguladı.

Axios’un aktardığı bilgilere göre, Washington yönetimi Sisi ile Netanyahu’yu bir araya getirecek bir zirve için ara buluculuk yürütüyor.

İsrail basınında son günlerde yer alan haberlerde, Mısır’ın ABD planına yeşil ışık yakabilmesi için “Gazze’den tam çekilme, Şarm eş-Şeyh anlaşmasının uygulanması ve Filistinlilerin yerinden edilme ihtimalinin kesin biçimde sonlandırılması” şartını öne sürdüğü bildirildi.

ARAP DÜNYASI

Sudan’da 19 Aralık devriminin yıldönümü, çatışmaları durdurun çağrısıyla anıldı

Aralık 2019’da, Atbara kentinden gelen kalabalıklar, başkent Hartum’daki mevkidaşlarıyla birlikte devrim yıl dönümünü kutluyor (AFP)
Aralık 2019’da, Atbara kentinden gelen kalabalıklar, başkent Hartum’daki mevkidaşlarıyla birlikte devrim yıl dönümünü kutluyor (AFP)
TT
TT

Sudan’da 19 Aralık devriminin yıldönümü, çatışmaları durdurun çağrısıyla anıldı

Aralık 2019’da, Atbara kentinden gelen kalabalıklar, başkent Hartum’daki mevkidaşlarıyla birlikte devrim yıl dönümünü kutluyor (AFP)
Aralık 2019’da, Atbara kentinden gelen kalabalıklar, başkent Hartum’daki mevkidaşlarıyla birlikte devrim yıl dönümünü kutluyor (AFP)

Sudanlı siviller, Beşir iktidarını deviren Aralık Devrimi’nin yıldönümünü ülkenin çok sayıda kentinde düzenledikleri protesto eylemleriyle andı. Sosyal medya üzerinden yapılan kampanyalarla desteklenen bu etkinliklerde, savaşın durması ve sivil yönetime dönüş çağrısı öne çıktı.

Bu gelişmeler yaşanırken, Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Güney Kordofan Eyaleti’nin başkenti Kadugli yakınlarındaki “Brno” kasabasının tamamında kontrol sağladığını duyurdu. HDK, kasabada geçtiğimiz ay yeniden hâkimiyeti ele alan orduya karşı bölgedeki varlığını güçlendirdiğini bildirdi.

HDK tarafından yapılan açıklamada, güçlerin sert çatışmaların ardından Güney Kordofan’ın kuzeydoğu kırsalında yer alan Brno’da “önemli saha kazanımları” elde ettiği belirtildi. Ordu birliklerinin ağır topçu ve zırhlı araçlarla bölgedeki HDK mevzilerine saldırdığı ileri sürülen açıklamada, çatışmaların sonunda HDK’nın kasabaya tamamen hâkim olduğu ve çevre hattında konuşlandığı kaydedildi.

Brno, Güney Kordofan eyaletinde yer alan ve başkent Kadugli’ye yaklaşık 30 kilometre uzaklıkta bulunan önemli bir tarım bölgesi olarak biliniyor. Ordu, kasabayı 17 Kasım’daki şiddetli çatışmaların ardından HDK ve müttefiki Sudan Halk Kurtuluş Hareketi–Kuzey’den geri almıştı.

Kordofan’da kuşatma genişliyor

HDK ve müttefiki Abdulaziz el-Hilu’ya bağlı Sudan Halk Kurtuluş Hareketi, Güney Kordofan’ın Kadugli ve Delenc dahil birçok stratejik kentini kuşatma altında tutuyor. Hareket, Kadugli’nin güneydoğusundaki Kauda bölgesini de kontrol ediyor.

Orduya bağlı 22’nci Tümen’in Batı Kordofan’daki Abnusa’da ele geçirilmesinin ardından HDK, Güney Kordofan üzerindeki baskıyı arttırdı ve eyaletin ana kentlerini ağır topçu ve SİHA saldırılarıyla hedef almaya başladı. Kadugli ve Delenc bu saldırıların merkezinde bulunuyor. Ordu da HDK mevzilerine topçu atışları ve insansız hava araçlarıyla karşılık veriyor.

Bu hafta boyunca HDK, Kuzey ve Güney Kordofan eyaletlerindeki birçok kente intihar tipi ve saldırı amaçlı SİHA operasyonları düzenledi. Saldırılarda onlarca kişi hayatını kaybetti; ölenler arasında BM barış gücü misyonu UNISFA’dan altı asker de bulunuyor. HDK’ya bağlı SİHA’lar perşembe günü ülkenin kuzeyindeki Atbara kentini de vurdu; en az beş kişi yaşamını yitirdi. Şehrin elektrik santralinin hedef alınması, bazı eyaletlerde elektrik kesintilerine yol açtı.

19 Aralık anmaları ve protestolar

Savaştan kaynaklanan baskı ortamına rağmen aktivistler, Aralık Devrimi’nin beşinci yıldönümünü anmak için protesto çağrıları yaptı. Sosyal medya platformlarında “çevrim içi gösteriler” düzenlendi, sivil yönetime dönüş talebi yeniden gündeme taşındı.

sxdfrgt
19 Aralık Devrimi’nin yıl dönümünü kutlamak için Facebook’ta yayımlanan bir afiş

Başkent Hartum’un ikiz şehri Omdurman’da yüzlerce genç, devrimin sloganlarını atarak meydanlarda toplandı. Polis, göstericileri göz yaşartıcı gazla dağıttı. “Özgürlük, Barış ve Adalet” ile “Ordu kışlaya, Cancavid dağıtılsın” sloganları öne çıktı.

Tanık ifadelerine göre, polis bazı alanlarda cop kullanarak göstericileri dağıttı ve Şambat Köprüsü yakınlarında da kovalamaca yaşandı.

Port Sudan’da da benzer protestolar düzenlendi. Protestolarda savaşın sona ermesi talep edildi. Gedaref Eyaleti’nde ise çok sayıda gösterici gözaltına alındı.

Çevrim içi platformlarda Aralık Devrimi’nin kazanımlarının savaşla hedef alındığı vurgulandı ve sivil yönetime dönüş çağrıları yinelendi. Aktivistler, protestoları “baskı, korkutma ve işbirliği suçlamalarına karşı bir meydan okuma” olarak niteledi.

Sudan’da 19 Aralık, 2018’de Atbara’da ekmek fiyatlarına karşı başlayan ve tüm ülkeye yayılan protestoların yıl dönümü olarak biliniyor. Bu gösteriler, Nisan 2019’da Ömer el-Beşir yönetiminin devrilmesine yol açmıştı. 25 Ekim 2021 darbesinin ardından ise bu tarih, sivil yönetim ve demokratik geçiş taleplerinin simgesi hâline geldi.