Gazzelilerin, kayıp yakınları için son umudu: "Enkazın altında Ömer ve Usame var"

Hakkında bilgi bulunmayan, sivil savunma ekiplerinin ulaşamadığı 15 bin kişi var

Aileler, Gazze'de yıkılan evlerin duvarlarına yakınlarının isimlerini yazıyor (Meryem Ebu Dakka- Independent Arabia)
Aileler, Gazze'de yıkılan evlerin duvarlarına yakınlarının isimlerini yazıyor (Meryem Ebu Dakka- Independent Arabia)
TT

Gazzelilerin, kayıp yakınları için son umudu: "Enkazın altında Ömer ve Usame var"

Aileler, Gazze'de yıkılan evlerin duvarlarına yakınlarının isimlerini yazıyor (Meryem Ebu Dakka- Independent Arabia)
Aileler, Gazze'de yıkılan evlerin duvarlarına yakınlarının isimlerini yazıyor (Meryem Ebu Dakka- Independent Arabia)

Ethem, elindeki kırmızı sprey şişesiyle duvara "Ömer ve Usame" yazdı.

Gazze Şeridi'ndeki savaşta İsrail uçakları tarafından yıkılan evinin taşlarını öpen Ethem, akıbetlerini bilmediği iki çocuğu için gözyaşları içerisinde oradan ayrıldı. 

Ethem, bir duvar yazısı sanatçısı değil. O, iki çocuğunu da evinin enkazı altında kaybeden bir baba.

Yerinden edilmiş insanlar da dahil olmak üzere, 15 kişinin yaşadığı binayı yok eden hava saldırısı ardından oğullarının ölüp ölmediklerini dahi bilmiyor.

Ekipmansız arama faaliyetleri

Saldırıdan mucizevi bir şekilde kurtulan Ethem, enkazın altından çıkıp kurbanları aramaya koyuldu.

Enkazı elleriyle kaldırmaya çalışan Ethem, "Hiçbir ekipmanım olmadan kayıp kişileri ararken 11 kişinin cesedini buldum. Saldırıların yoğunluğu ve vahşeti nedeniyle kurtarma ekipleri olay yerine ulaşamadı" dedi. 

Kurtarma ekipleri bombalanan yerlere ulaşamıyor (Meryem Ebu Dakka-Independent Arabia)
Kurtarma ekipleri bombalanan yerlere ulaşamıyor (Meryem Ebu Dakka-Independent Arabia)

Enkazın altında mahsur kalan çocukları Ömer ve Usame'yi aramaya çalışan Ethem, kendilerinden bir cevap alamadı.

Molozları kaldırma çabaları ise işe yaramadı. Saatler süren çabaların ardından, iki çocuğunun saldırı öncesinde uyuyor olduğu alanda sağlam kalan duvara şöyle yazdı:

Enkazın altında Ömer ve Usame var.

Yol gösterme

Neden böyle yaptığı sorulduğunda ise Ethem, eşiyle birlikte Gazze'nin güneyindeki Refah bölgesine gideceğini, bölgeye sivil savunma ekipleri geldiği taktirde bu kelimelerin ekiplere yol gösterebileceğini, belki de çocuklarının bulunacağını ifade ediyor. 

Gazze halkı, kayıplarının adlarını binaların enkazlarına yazarak sivil savunma ve kurtarma ekiplerine rehberlik etmeyi amaçlıyor.

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus ve en güneydeki Refah şehrinin tüm sakinleri artık bu yeni yöntemi uyguluyor.

İsrail ordusunun askeri kara operasyonlarının bir kısmını, bu ayın başlarına dek insani yardım alanları sayılan bu valiliklere aktarmasıyla bu yönteme güvenilmeye başlandı.

15 bin kayıp

Gazze'de savaş nedeniyle kaybolan çok sayıda akıbeti henüz bilinmiyor.

Çalışmaları gereği gibi sürdüremeyen yerel yönetimler, bu insanları bulamadığı gibi haklarında herhangi bir bilgiye de ulaşamıyor.

Gazze Medya Ofisi Genel Müdürü İsmail es-Sevabite, "Kayıp kişiler meselesi en zor dosyalardan biri. Bunu sadece Sağlık Bakanlığından gelen raporlarla takip ediyoruz. Son güncellemeye göre 8 bini çocuk, 4 bini kadın olmak üzere 15 bin kayıp insanımız var. Enkaz altında kayıplar olduğu gibi çeşitli yerlerde irtibatı kesilenler de mevcut. Enkaz altında kalanların yaşama şansları oldukça düşük. İkinci kısım için ise Birleşmiş Milletler (BM) kurumlarıyla iletişime geçerek onlar hakkında bilgi almaya çalışıyoruz" açıklamalarında bulundu. 

Salim ise ana kavşaklardan birindeki bir duvara "Burada kayıp insanların olduğu yıkılmış bir ev var" yazdı.

Kurtarma ve sivil savunma ekiplerine yol göstermek için ok işareti çizen baba, ulaşamadığı, hala enkaz altında kalan dört çocuğunun isimlerini büyük bir duvara yazdı.

Aynı zamanda, "Sivil savunma ekiplerine ulaşmak mümkün olmadı. Kayıp kişilerin izini sürmeye çalıştım ancak başaramadım. Bu nedenle, kurtarma ekiplerinin oraya ulaşıp onları kurtarması veya çıkarması umuduyla, enkaz altında kalanların isimlerini duvara yazdım. Hayatımız karanlık bir kabusa dönüştü. Kayıp yakınlarımızı ihbar etmek için ilkel olduğunu düşündüğüm bu yöntemi izliyoruz" ifadelerini kullandı. 

Gazze'de 15 bin kişi kayıp. Bir kısmı enkaz altında iken hayatta kalma şansları ise oldukça zayıf (Meryem Ebu Dakka-Independent Arabia)
Gazze'de 15 bin kişi kayıp. Bir kısmı enkaz altında iken hayatta kalma şansları ise oldukça zayıf (Meryem Ebu Dakka-Independent Arabia)

Ulaşılamayan insanlar

Nitekim sivil savunma ve kurtarma ekipleri, bombalanan alanlardaki mağdurları kurtaramıyor.

Özellikle Han Yunus kentinde çatışmaların yoğunlaşması ardından İsrail, bölge sakinlerinden yerlerinden ve barınma merkezlerinden ayrılmamalarını istemişti.

Buna sağlık ekipleri ve sahadaki işçiler de dahildi. 

Sivil Savunma Sözcüsü Mahmud Basal bu hususta, "Filistinliler, İsrail saldırılarında öldürülen yakınlarının cesetlerini çıplak elleriyle aramaya çalışıyor. Tamamen yıkılan binaların arasından yakınlarının cenazelerini güçlükle, zorlukla çıkarıyorlar. Ekiplerimiz hareket edemez hale gelince Gazzeliler ise kayıp kişilerin isimlerini binaların enkazlarına yazmaya başladı. Bunu fark ettiğimizde, sivil savunma ekiplerine enkazda yazılanlara dikkat etmeleri yönünde talimat verdik. Kayıp kişilerin isimlerinin moloz üzerine yazılması Gazze'nin kuzeyinde benimsenen bir fikirdi. Sivil savunma ekipleri, bu yazıların olduğu alanlara yönlendiriyor. Böylece insanların sağ bulunduğu da oldu" ifadelerini kullandı. 

Uluslararası yardım 

Han Yunus'ta evlerin enkazı altında kalan yaralılardan yardım çağrıları aldıklarını bildiren Basal, ancak kara kuvvetlerinin müdahalesi nedeniyle ambulansların buralara ulaşamadığını belirtti.

Bazıları enkaz altında mahsur kalan yüzlerce insandan sinyaller aldıklarını, ancak İsrail ordusunun hareketi kısıtladığını anlattı. 

İsrail sivil savunma ekiplerinin sahada hareket etmesine izin verse dahi bu ekipler enkaz altındakilere ulaşmak için ciddi bir ekipman, makine ve yakıt sıkıntısı çekiyor.

Bu yüzden Gazze'de hala binlerce kayıp insan mevcut. 

Basal, uluslararası toplumdan mahsur kalan insanlara yardım edilmesini ve binlerce kayıp kişinin kurtarılması için moloz kaldırma konusunda uzman ekipmanların getirilmesini istediklerini belirtti. Ancak bu taleplere herhangi bir yanıt gelmediğine dikkat çekti.

Independent Arabia - Independent Türkçe



Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
TT

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde 70 bin kişinin hayatını kaybetmesi, çok sayıda kişinin yaralanması, yüz binlerce insanın yerinden edilmesi ve neredeyse bütün mahallelerin yok olmasının ardından, yeniden inşa artık hayal gücünü zorlayan, neredeyse tasavvur edilemez bir görev haline geldi.

Buna rağmen, bölgede en değerli tarihi yapılar arasında yer alıp ağır hasar gören az sayıdaki noktada, işçiler şimdiden çalışmaya başladı. Amaç, geçmişten geriye kalan az sayıdaki kalıntıyı toprak altından çıkarmak.

Bu alanlar arasında, Gazze’nin eski kent merkezinde bulunan ve savaş sırasında İsrail güçlerinin hedef aldığı en önemli kültürel miras olan Büyük Ömer Camii de bulunuyor. İsrail ordusu, avlularının altında savaşçılar tarafından kullanılan bir tünel bulunduğunu öne sürerek yapıyı bombaladığını açıklamıştı. Filistinliler ise böyle bir tünelin varlığını reddediyor ve saldırının Gazze’nin dini ve kültürel mirasını yok etmeye yönelik olduğunu savunuyor.

dfrgt
Gazze şehrinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin içindeki enkazı temizleyen bir işçi, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Batı Şeria’daki Beytüllahim’de bulunan Miras Koruma Merkezi’nde mimar ve kültürel miras uzmanı olarak görev yapan ve şu anda savaşta zarar gören alanları kurtarmak için Gazze’de çalışan Hammude ed-Dehdar, İsrail’in bu yapıların yıkımının Filistin tarihini silebileceğini düşünerek ‘yanıldığını’ söyledi.

Dehdar, Gazze’de Reuters’a yaptığı açıklamada, bu yapıların kadim bir halkın ortak hafızasını temsil ettiğini belirterek, “Bu miras, korunması ve savunulması için ortak çaba gerektiren bir bellektir” dedi.

İsrail ordusu ise Hamas hedeflerine yönelik her saldırının, bu tür alanları tehlikeye atabilecek olması nedeniyle sıkı bir onay sürecinden geçtiğini açıkladı.

fgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “İsrail ordusu, kültürel miras alanları ile tarihi ve kültürel önemi bulunan mekânlara azami hassasiyetle yaklaşmaktadır. Bu alanlar ve sivillerin zarar görmesini en aza indirmek, saldırı planlamasında temel bir önceliktir” ifadeleri yer aldı.

Zamansız hikayeler

Nüfusunun büyük bölümü, bugün İsrail sınırları içinde kalan şehir ve köylerden zorla göç ettirilmiş mülteciler ya da onların çocuklarından oluşan Gazze Şeridi’nde, Büyük Ömer Camii, Gazze halkını kendi kültürel mirasına ve Ortadoğu’nun zengin mimari tarihine bağlayan temel unsurlardan biriydi.

Halk arasında anlatılan geleneksel hikâyelere göre Samson’un onu esir alanların üzerine tapınağı yıktığı yer olduğu söylenen bu alan, İslam’ın 7. yüzyılda Halife Ömer bin Hattab döneminde Akdeniz’e ulaşmasından önce bir Bizans kilisesine de ev sahipliği yapıyordu. Bölge İslam hâkimiyetine girdikten sonra yapı camiye dönüştürüldü.

Sonraki yüzyıllar boyunca yapı; Memlükler, Haçlılar ve Osmanlılar tarafından pek çok kez yeniden şekillendirildi ve Orta Çağ’da bölgenin mimari harikalarından biri olarak ün kazandı.

Caminin minaresi, Gazze siluetinin en belirgin unsurlarından biriydi. Cemaat, kubbeli tavanlar altında ve cilalı taşlarla döşeli avlularda ibadet eder; namazın ardından caminin görkemli cephesinin önünden geçerek kapılarından dışarı çıkar ve eski kentin çevresindeki çarşı sokaklarına doğru akardı.

frgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

Yakındaki Kayseriyye Çarşısı, dükkânlarıyla ünlüydü; esnafı ve komşuları, âşıkların düğün takılarından kıskanç kayınvalidelerin hikâyelerine uzanan unutulmaz öyküler anlatırdı. Bugün bunlardan geriye neredeyse hiçbir iz kalmadı.

Ağır hasar gören bir diğer yapı da 13. yüzyıla uzanan tarihi Paşa Sarayı oldu. Bir müzeye ev sahipliği yapan yapının sergilediği eserler artık kayıp.

Dehdar, kültür ve miras söz konusu olduğunda bunun yalnızca eski bir bina ya da tarihi taşlardan ibaret olmadığını vurgulayarak, “Her taş bir hikâye anlatır” dedi.

Filistin’in Batı Şeria merkezli Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Müsteşarı Cihad Yasin ise Filistinli yetkililer ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) tarihi alanların restorasyonu için üç aşamalı bir plan hazırladığını, ilk maliyetin 133 milyon dolar olarak öngörüldüğünü belirtti.

Yasin, önceliğin çökme riski taşıyan yapıların hızlı müdahaleyle desteklenmesi olduğunu söyledi. Ancak beyaz çimento ve alçı sıkıntısı yaşandığını, Gazze’deki kaynakların sınırlı olduğunu ve restorasyon malzemelerinin fiyatlarının ciddi şekilde arttığını ifade etti.

sdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail hava saldırıları sırasında hasar gören, kısmen yıkılmış Berkuk Kalesi, 16 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde kültürel mirasın yıkımı, evlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmiş yaslı aileler arasında bile ayrı bir acı yaratmaya devam ediyor.

Münzir Ebu Asi, küçük kızı Kenzi’nin Büyük Ömer Camii’nin vurulduğunu duyunca hissettiği derin üzüntü nedeniyle onu teselli etmek zorunda kaldığını söyledi.

Ebu Asi, “Küçük kızım Kenzi çok üzüldü. Camiye saldırı haberini duyduğumuzda biz de şaşırdık; neden böyle bir şey yapıldı?” dedi.

Sözlerini sürdüren Ebu Asi, Paşa Sarayı’nın da bombalanmasının ardından artık kesin bir kanaate vardıklarını belirterek, “Bu işgalin, Filistin kimliğini yok etmek, her türlü Filistin eserini silmek istediği artık bizim için kesinleşti” ifadesini kullandı.


Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)
TT

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)

Etiyopya Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır’ı Afrika Boynuzu bölgesinde ‘Etiyopya’yı hedef alan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürütmekle’ ve ‘gerilimi artırmaya zemin hazırlamakla’ suçladı.

İki ülke arasında Mavi Nil üzerindeki Rönesans Barajı konusunda süren anlaşmazlığa atıfta bulunan bakanlık, açıklamasında Mısır’ın ‘Afrika Boynuzu’nda Etiyopya’yı merkeze alan, ancak onunla sınırlı olmayan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürüttüğünü’ savundu.

Bakanlık, Mısır’ın ‘diyaloğu reddettiğini ve gerilimi artırma niyetini açıkça ortaya koyan düşmanca söylemini yoğunlaştırdığını’ iddia etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’na ilişkin tek taraflı adımlarını reddettiğini yineleyerek, “Etiyopya’nın uygulamaları tüm Afrika kıtasının istikrarını tehdit eden ciddi bir tehlike oluşturuyor” dedi.

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da geçen ay yaptığı açıklamada, Etiyopya’nın baraj yönetiminde ‘tek taraflı ve kontrolsüz uygulamalarını’ sürdürdüğünü, bunun ‘havza ülkelerinin hak ve çıkarlarını tehdit eden ciddi riskler barındırdığını’ vurguladı.

Etiyopya, milyarlarca dolara mâl olan dev Rönesans Barajı’nın inşasına Nil Nehri üzerinde 2011 yılında başladı. Mısır ise projeyi, Afrika’nın en uzun nehrindeki tarihi su haklarını tehdit eden bir girişim olarak görüyor.

Afrika Birliği (AfB) arabuluculuğunda Mısır ile Etiyopya arasında yürütülen müzakereler Nisan 2021’de sonuçsuz kalmış; bunun üzerine Kahire, Addis Ababa’ya baskı uygulanması için konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne taşımıştı.


İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
TT

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)

Filistin merkezli Ma'an haber ajansının bildirdiğine göre, dün akşam (Çarşamba) Gazze Şeridi’nin güneyine düzenlenen İsrail hava saldırılarında 6 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Ajans, İsrail ordusunun Han Yunus kentinin batı bölgelerini en az dört füzeyle vurduğunu aktardı.

Filistinli sağlık kaynakları, “aralarında iki çocuğun da bulunduğu 6 kişinin İsrail bombardımanında yaşamını yitirdiğini” bildirdi.

Saldırının, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde bulunan bir çadırı hedef aldığı belirtilirken, gelişmenin İsrail ordusunun gün içinde Refah’ın güneyinde yaşanan çatışmalarda 5 askerinin yaralandığını duyurmasının ardından geldiği ifade edildi.