Libya Ulusal Birlik Hükümeti deniz sınırı meselesinin çözümü konusunda kararlı

Öte yandan İstikrar Hükümeti, UBH’yi hedef almaya devam ediyor

UBH yetkilileri deniz sınırı meselesini görüştü (UBH)
UBH yetkilileri deniz sınırı meselesini görüştü (UBH)
TT

Libya Ulusal Birlik Hükümeti deniz sınırı meselesinin çözümü konusunda kararlı

UBH yetkilileri deniz sınırı meselesini görüştü (UBH)
UBH yetkilileri deniz sınırı meselesini görüştü (UBH)

Libya'nın doğusundaki İstikrar Hükümeti, Tesisler ve Tesisler Güvenlik Kurumu'na yeni bir başkan atayarak ve merkezini başkent Trablus'tan Bingazi'ye taşıyarak geçici Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) ile güç anlaşmazlıklarını tırmandırdı. Öte yandan UBH Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe, ‘deniz sınırı meselesinin Libya ulusal güvenliğinin özüne dokunan bir egemenlik meselesi olduğunu ve ulusal siyasi karardan ayrı bir teknik mantıkla ele alınamayacağını’ söyledi.

defrgty
UBH’ye paralel İstikrar Hükümeti’nin Başbakanı Usame Hamad (İstikrar Hükümeti)

Salı akşamı Libya deniz sınırları dosyasındaki son gelişmeleri görüşmek üzere düzenlenen toplantıya başkanlık eden UBH Başbakanı Dibeybe, “Teknik doğruluk, yasal yetki ve net bir egemen kararı birleştirerek tam bir kurumsal uyum içinde çalışmak gerekiyor” dedi.

Dibeybe, Dışişleri Bakanlığı Kara ve Deniz Sınırları Komitesi Başkanı Muhammed el-Harari’nin mevcut durum, komitenin çalışmalarındaki ilerleme ve deniz noktalarının sınırlandırılması ve kontrolünün tamamlanmasının önündeki engeller hakkında kapsamlı bir brifing verdiğini söyledi. Dibeybe, gelecekte yaşanabilecek herhangi bir çatışma ya da bölgesel mutabakat karşısında Libya'nın istikrarlı konumunu güvence altına almak için teknik ve egemen makamlar arasındaki koordinasyonun önemini vurguladı.

Ulusal Petrol Şirketi (NOC) Yönetim Kurulu Başkanı Vekili Mesud Süleyman ise herhangi bir yasal ya da coğrafi karışıklığın açık denizde arama ve üretim yapma faaliyetleri üzerindeki etkilerine değinirken ‘Libya’nın kaynaklarını herhangi bir dış çatışmadan korumak için’ imtiyaz alanlarının tam yasal güvence altına alınması gerektiğini vurguladı.

Libya'nın deniz sınırlarının belirlenmesiyle ilgili teknik ve hukuki konuların ele alındığı toplantıda, Libya'nın deniz alanlarındaki egemenlik haklarıyla, özellikle de münhasır ekonomik bölgelerdeki doğal kaynaklarla ilgili siyasi ve bölgesel zorluklar değerlendirildi. Toplantıda ayrıca ilgili taraflar arasında koordinasyonu sağlayan, sınır belirleme ve deniz gözetim planlarının uygulanmasını takip eden ve Libya devletinin deniz hukukuna ilişkin referansları ve kabul edilen uluslararası sözleşmeler uyarınca bölgesel haritada konumlandırılmasını teşvik eden egemen bir teknik odanın kurulmasının önemi vurgulandı.

UBH toplantıyı, ‘ulusal egemenlik, kara ve denizle ilgili her konuda inisiyatifi yeniden ele geçirme ve ertelenmesi ya da tartışılması söz konusu olmayan stratejik dosyaların ele alınmasında Libya'nın tutumunu birleştirme’ yaklaşımının bir parçası olarak nitelendirdi.

Sayıştay Başkanı Halid Şakşak ise Trablus'ta düzenlenen Libya Ekonomik Forumu'nun ilk oturumunun açılışına, Sayıştay'ın ekonomik reform alanındaki ulusal eğilimleri destekleme ve kalkınma planlarını takip etmesi çerçevesinde katıldığını söyledi. Başbakan Dibeybe’nin ekonomik reform ve kalkınmaya yönelik ulusal stratejileri benimsediğine dikkati çeken Şakşak, bu stratejilerin devlet kurumlarının gözetiminde, özel sektör ve sivil toplumla ortaklık içinde, büyüme ve üretimi teşvik etmek, mali istikrarı sağlamak ve kamu fonlarının şeffaflık ve yönetişim ilkelerini tesis etmek amacıyla uygulanacağını belirtti.

fergty6
Libya Başsavcısı Sıddık es-Sur (Başsavcılık Ofisi)

Öte yandan Başsavcı Sıddık el-Sur, reform ve ıslah kurumlarının halen çoğunlukla silahlı milislerin kontrolü altında olmasından duyduğu rahatsızlığı dile getirerek aralarında İçişleri Bakanlığı mensuplarının da bulunduğu 18 bin sanık hakkında yıllar önce verilen cezaların uygulanmamasını eleştirdi. Başsavcı Sıddık Sur dün, yeni savcılarla bir araya geldiği törende Trablus Savcılığı'nda son otuz yılda 56 bin hükümlü hakkındaki cezaların infaz edilmediğini söyledi.

Diğer bir gelişmede UBH hükümeti, başkent Trablus'un batısındaki ez-Zaviye kentinin er-Rakine bölgesinde el-Gavil ve Nasrat grupları arasında yeniden başlayan şiddetli çatışmaları görmezden gelirken, Kızılay ekipleri yardım taleplerine rağmen mahsur kalan aileleri bölgeden tahliye edemedi.

Vatandaşlar ve yerel medya kuruluşları dün bölgede silahlı çatışma sesleri duyulduğunu bildirirken, ölü ya da yaralı sayısına ilişkin herhangi bir resmi veri bulunmamakla birlikte ailesi bir gencin çatışmalar sırasında öldüğünü doğruladı.

dfrgt
Sınırda konuşlandırılan Libya güvenlik güçleri (UBH İçişleri Bakanlığı)

UBH İçişleri Bakanlığı, kaçakçılık ve yasadışı göçle mücadele çereçvesinde Cezayir ile olan ortak sınırın yakınlarındaki Hamada el-Hamra bölgesinde Sınır Muhafaza Birimi'nin el-Karyat Güvenlik Şubesi üyeleri tarafından çöl devriyelerinin çalışmaları hakkında bilgi verdi. Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, devriyelerin amacının yasaları uygulamak, çöl bölgelerinde güvenlik kontrolünü güçlendirmek ve ülkenin güvenlik ve istikrarına yönelik tüm tehditleri ele almak olduğu belirtildi.

Diğer taraftan İstikrar Hükümeti Başbakanı Usame Hammad, salı akşamı aldığı iki kararla Tesisler ve Kuruluşlar Güvenlik Kurumu'nun başına Tümgeneral Ekrem el-Mismari'yi atadı ve kurumun merkezini başkent Trablus'tan Bingazi'ye taşıdı. Kararlar, İstikrar Hükümeti’nin UBH ile arasındaki idari ve siyasi anlaşmazlıkları tırmandırdı.

sdfrgty
Saddam Hafter'in İstikrar Hükümeti karargahını ziyaretinden bir kare (LUO)

Öte yandan Libya Ulusal Ordusu (LUO) Kara Kuvvetleri Komutanı Saddam Hafter, İstikrar Hükümeti karargahını ziyaret ederek Hammad ve Yardımcısı Ali al-Katrani ile İç Güvenlik Servisi Başkanı Usame ed-Dersi'nin katılımıyla gerçekleşen toplantıda sahadaki son gelişmeleri ele aldı. Görüşmede, istikrarın sağlanması ve güvenliğin arttırılması için ilgili kurumlar arasındaki koordinasyonun önemini vurgulayan Hafter, iş akışını gözden geçirmek, güvenlik düzenlemelerini takip etmek, ortak görevleri koordine etmek ve performans ve hazırlık düzeyini değerlendirmek üzere İç Güvenlik Servisi merkezini de teftiş ettiğini açıkladı.



Kahire, HDK'nin ‘sınır üçgeni’ üzerinde kontrol sağladığını duyurmasına nasıl bakıyor?

Hartum'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı geri aldıktan sonra kutlama yapan Sudan ordusu mensupları, 21 Mart (AP)
Hartum'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı geri aldıktan sonra kutlama yapan Sudan ordusu mensupları, 21 Mart (AP)
TT

Kahire, HDK'nin ‘sınır üçgeni’ üzerinde kontrol sağladığını duyurmasına nasıl bakıyor?

Hartum'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı geri aldıktan sonra kutlama yapan Sudan ordusu mensupları, 21 Mart (AP)
Hartum'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı geri aldıktan sonra kutlama yapan Sudan ordusu mensupları, 21 Mart (AP)

Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) Mısır, Sudan ve Libya arasındaki ‘sınır üçgeni’ bölgesinin kontrolünü ele geçirdiğini açıklaması, Kahire'nin Sudan savaşında sahadaki gelişmelere ilişkin tutumu konusunda soru işaretleri yarattı.

Mısırlı uzmanlar, ‘Mısır'ın Sudan'daki askeri gelişmeleri yakından takip ettiğini ve ulusal güvenliğinin doğrudan etkilenmesi halinde karşılık verme hakkını saklı tuttuğunu’ belirterek, HDK'nin sınır üçgeni bölgesini kontrol etmesinin ‘başkent Hartum'daki son kayıplarını telafi etmek için manevi bir kazanç’ olduğunu kaydetti.

Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir kenti yakınlarında bulunan sınır üçgeni bölgesi, Sudan ordusu ile HDK arasında devam eden savaşın ana cephelerinden birini oluşturuyor.

Nisan 2023 ortalarında başlayan Sudan savaşı, Orgeneral Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki Sudan ordusu ile Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki HDK arasında devam eden çatışmalarla üçüncü yılının ikinci ayına girdi. Birleşmiş Milletler (BM) tahminlerine göre savaş, ülke içinde ve dışında yaklaşık 14 milyon insanın yerinden edilmesine neden oldu.

HDK dün yaptığı açıklamada, Sudan, Libya ve Mısır arasındaki sınır üçgeni bölgesini kontrol altına aldığını duyurdu. ‘Sudan, Libya ve Mısır arasında önemli bir buluşma noktası olan stratejik bölgeyi niteliksel bir adımla özgürleştirmeyi başardığını’ belirten HDK tarafından yapılan açıklamada şöyle denildi: “Sudan ordusuna asker ve teçhizat açısından ağır kayıplar verdirdik… Onlarca savaş aracını ele geçirdik.”

Bunun öncesinde Sudan Silahlı Kuvvetleri Genel Komutanlığı, ‘saldırganlığı püskürtmek için savunma düzenlemeleri olarak tanımladığı adımın bir parçası olarak sınır üçgeni bölgesini boşalttığını’ duyurdu. Sudan ordusu tarafından dün yapılan açıklamada, “Bu hareket, sınır bölgesindeki saha gelişmeleri ışığında ulusal egemenliği korumak ve stratejik konumları güvence altına almak için operasyonel planların bir parçası olarak yapıldı” ifadesi yer aldı.

Gelişmeler, Sudan ordusunun salı günü yaptığı açıklamada, HDK ve Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter'e bağlı Libya güçlerini ‘bölgeyi ele geçirmek amacıyla Mısır, Sudan ve Libya arasında bulunan sınır üçgenindeki sınır noktalarına saldırmakla’ suçlayarak, bunu ‘Sudan'a, topraklarına ve halkına karşı bariz bir saldırganlık’ olarak nitelendirmesinin ardından geldi.

Mısır Temsilciler Meclisi Savunma ve Ulusal Güvenlik Komitesi üyesi Tümgeneral Muhammed Salah Ebu Hemile, “Kahire, Mısır'ın ulusal güvenliğiyle doğrudan bağlantılı olduğu için Sudan'daki gelişmeleri yakından takip ediyor” dedi. Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte HDK'nin sınır üçgeni bölgesini kontrol etmesinin güvenlik üzerindeki etkisini küçümseyen Ebu Hemile, bunun ‘özellikle başkent Hartum'daki son saha kayıplarını örtbas etme girişimi’ olduğunu söyledi ve Kahire'nin ‘Sudan'daki ulusal kurumları desteklemeye istekli olduğunu, ancak bir tarafı diğerinin aleyhine desteklemekle meşgul olmadığını’ belirtti.

Mısırlı askeri uzman Tümgeneral Semir Ferec, HDK'nin sınır üçgeninde kontrolü sağladığını duyurmasının ‘savaşın saha gerçekliği üzerinde hiçbir ağırlığı olmayan manevi bir kazanım’ olduğunu ifade etti. Ferec, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, “HDK, başkent Hartum'u kaybettikten sonra herhangi bir saha başarısını duyurmaya çalışıyor… Mısır, güney sınırlarındaki güvenliğiyle doğrudan ilgili olduğu için Sudan savaşındaki gelişmeleri izlemeye devam ediyor. Mısır'ın Sudan'daki savaşa müdahale etmeme konusunda bir isteği var” ifadelerini kullandı.

Hamideti defalarca, ‘Mısır'ın Sudan ordusuna savaş uçakları da dahil olmak üzere askeri destek sağladığını’ iddia etti. Ancak geçen yıl Mısır Dışişleri Bakanlığı bu iddiaları yalanlamış ve o dönemde yaptığı bir açıklamada ‘uluslararası toplumu HDK Komutanı’nın söylediklerinin doğruluğunu kanıtlayan delilleri bulmaya’ çağırmıştı. Söz konusu suçlamalar, Kahire'nin savaşı durdurmak ve sivilleri korumak için yoğun çaba sarf ettiği bir dönemde geldi.

Mısır'ın Sudan'daki meşruiyeti ‘askeri değil siyasi olarak’ desteklediğini belirten Ebu Hemile, “Kahire, Sudan'ın devam eden iç savaş ışığında kurumlarını restore etmesini istiyor ve kısa süre önce sivil bir başbakanın atanmasını memnuniyetle karşıladı” dedi.

Diğer yandan Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli salı günü Sudanlı mevkidaşı Kâmil et-Tayyib İdris'i arayarak, ‘Kahire ile Hartum arasındaki ikili ilişkilerin iki ülke arasında daha fazla koordinasyona katkıda bulunacak şekilde çeşitli düzeylerde güçlendirilmesine yönelik çalışmaların devam ettiğini’ bildirdi.

Mısır'ın eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Salah Halime, HDK'nin sınır üçgenini kontrol etmesini Sudan ordusunun LUO’nun bu güçlere askeri destek verdiği yönündeki suçlamalarıyla ilişkilendirerek, “Sınırdaki gelişmeler Sudan'daki savaşın henüz bitmediğini ve sahada niteliksel bir gelişme olduğunu gösteriyor” ifadesini kullandı.

Şarku’l Avsat'a konuşan Halime, ‘Mısır'ın güney sınırlarında herhangi bir doğrudan ihlal olması halinde harekete geçeceğini’ belirterek, “Mısır'ın olup bitenleri yakından takip etmesinin temelinde toprakları üzerindeki tam egemenliğini korumak yatıyor” dedi. Halime ayrıca, askeri gelişmeleri Sudan'daki iç siyasi durumla ilişkilendirerek, “HDK'nin hamleleri, önümüzdeki dönemde kontrolü altındaki bölgelerde paralel bir hükümet kurulacağını duyurma hazırlığından kaynaklanıyor” şeklinde konuştu.

Hamideti, merkezi Port Sudan'da bulunan Sudan hükümetine paralel bir hükümet olarak Barış ve Birlik Hükümeti’nin kurulduğunu duyurmuştu.