Irak parlamentosu, kamu alımlarını, bakım ve savaş nedeniyle zarar gören hizmetlerin iyileştirilmesinin yanı altyapının yeniden inşa edilmesini içeren 153 milyar dolarlık (198,9 trilyon dinar) rekor 2023 bütçesini onayladı.
Milletvekillerine göre, bütçe açığının 2021 yılında kaydedilen 64,36 trilyon Irak dinarı olduğu tahmin ediliyor.
Milletvekilleri, bütçenin varil başına 70 dolarlık petrol fiyatına ve Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) bölgesinden günde 400 bin varil olmak üzere günde 3,5 milyon varil petrol ihraç etme beklentilerine dayandığını söylüyor.
Şarku’l Avsat’ın Reuters haber ajansından aktardığına göre bütçe, ABD doları cinsinden petrol gelirlerinin döviz kurunu dolar başına bin 300 dinar olarak belirliyor. 2020 yılına kadar yürürlükte kalacak olan Bütçe ayarlamaya tabi olacak. Bütçe ayrıca Irak'ın neredeyse petrol gelirlerine bağımlı olması nedeniyle kullandığı petrol fiyatını da içeriyor.
Kamu hizmetlerinin iyileştirilmesi ile savaş nedeniyle zarar gören altyapının yeniden inşasına yönelik kalkınma projelerini kapsayan yeni bütçeyle, yarım milyondan fazla kamu çalışanı istihdam edilmek isteniyor.
Irak parlamentosu Finans Komisyonu üyesi Muhammed Nuri oturum öncesi Reuters’a yaptığı açıklamada, gündelik işçiler ve tam zamanlı çalışanlar da dahil olmak üzere bir milyonu aşkın yeni işçinin olduğunu söyledi.
London School of Economics Orta Doğu Merkezi'nde misafir araştırmacı olarak görev yapan Dr. Ahmed Tabakçalı Reuters'a verdiği demeçte, yeni çalışan sayısının yaklaşık 600 bin olacağını belirterek, kamu maaşları ve emekli maaşlarının toplam maliyetinin 58 milyar doların (76 trilyon dinar) üzerine çıkaracağını söyledi. Tabakçalı, “Bu tür harcamaları ne kadar arttırırsanız, kırılganlığınızı da o kadar arttırırsınız. Harcamaları sürdürebilmek için petrol fiyatının daha da yükselmesi gerekiyor ki, bu da giderek daha fazla borçlanmaya yol açacak” ifadelerini kullandı.
Uluslararası Para Fonu (IMF) 31 Mayıs'ta yayınladığı bir açıklamada, petrol fiyatlarında büyük bir artış olmadığı takdirde, artan kamu harcamalarının olumsuz etkileri olacağını söyledi. Bütçe açığı nedeniyle, birçok gözlemci Irak’ın maliye politikasını sıkılaştırmasını tavsiye ediyor. Irak'ta petrol fiyatının varil başına 96 dolar olması gerekirken, fiyat Mayıs ayında varil başına ortalama 71,3 dolardı.
IMF, "Direnci güçlendirmek ve hükümetin petrol gelirlerine olan bağımlılığını azaltırken kritik sosyal harcama ihtiyaçlarını korumak için önemli ölçüde daha sıkı bir maliye politikasına ihtiyaç var" açıklaması yaptı.
Bütçe ayrıca, Irak ile IKBY arasında uzun süredir devam eden sorunları çözmeye yönelik adımları da içeriyor ve petrol gelirlerinin Irak Merkez Bankası tarafından denetlenen bir hesaba yatırılmasını öngörüyor.
Bağdat'ın itirazlarına rağmen IKBY tek taraflı olarak Türkiye üzerinden ham petrolü ihraç ediyorken, Bağdat daha önce de IKBY’nin petrol gelirlerini harcaması konusunda söz sahibi değildi.
Ancak Türkiye'nin geçtiğimiz Nisan ayında uluslararası bir tahkim kararıyla ham petrol ihracatını durdurmasının ardından Kürt yetkililer Bağdat'la müzakere etmek zorunda kaldı.
Bağdat ve Erbil arasında Nisan ayında imzalanan bir anlaşma uyarınca, Irak'ın devlet tarafından işletilen pazarlama şirketi SOMO, Kürt bölgesi tarafından kontrol edilen sahalardan üretilen ham petrolü pazarlama ve ihraç etme yetkisine sahip olacak.
