Mısır: Ulusal Diyalog, Sisi’ye sunmadan önce önerileri düzenleyip hazırlayacak

Mısır Ulusal Diyalog Mütevelli Heyeti ‘hiçbir görüşün dışlanmadığını’ vurguladı

Mısır Ulusal Diyalog Mütevelli Heyeti’nin toplantısından bir kare (Şarku’l Avsat)
Mısır Ulusal Diyalog Mütevelli Heyeti’nin toplantısından bir kare (Şarku’l Avsat)
TT

Mısır: Ulusal Diyalog, Sisi’ye sunmadan önce önerileri düzenleyip hazırlayacak

Mısır Ulusal Diyalog Mütevelli Heyeti’nin toplantısından bir kare (Şarku’l Avsat)
Mısır Ulusal Diyalog Mütevelli Heyeti’nin toplantısından bir kare (Şarku’l Avsat)

Mısır’daki ‘Ulusal Diyalog’, üç eksen komite tarafından düzenlenen iki haftalık tartışma oturumlarının ardından yeni bir aşamaya giriyor. Katılımcıların ortaya koyduğu fikirler ve önerilerin Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’ye sunulmak üzere hazırlanması için küçük komitelerin oluşturulması bekleniyor.

Ulusal Diyalog Genel Koordinatörü Ziya Raşvan daha önce yaptığı açıklamada “Genel oturumlarda tanık olunan sonuçların ve önerilerin son haliyle tartışılması ve onaylanması için Mütevelli Heyeti’ne sunulmak üzere hazırlanması gerekiyor. Daha sonra bunlar Cumhurbaşkanı’na takdim edilecek” ifadelerini kullanmıştı. Önerilerin hazırlanması için her genel oturum grubunun ardından bütün yönelimleri dile getiren bir dizi özel küçük toplantının düzenlenmesi gerektiğini söyleyen Raşvan ‘bunların komite oturumlarının aynı haftalarında düzenlenmesinin imkansız olduğunu’ vurgulamıştı.

Ulusal Diyalog Mütevelli Heyeti, çalışmalarına bu hafta başlamaları şartıyla bu komitelerin kuruluşu ve görevlerinin belirlenmesi için dün bir toplantı düzenledi.

Mısır Ulusal Diyalog Genel Koordinatörü, diyalog oturumlarında öne sürülen fikir ve görüşler için bir ‘kırmızı çizgi’ olmadığını tekrar vurgulayarak görüşmelerin dışında tutulması kararlaştırılan üç konunun yalnızca ‘anayasa değişikliği, ulusal güvenlik konuları ve dış politika’ olduğuna dikkat çekti.

Raşvan televizyon açıklamalarında ‘hiçbir şeyde bir yönlendirme olmadığını’ vurguladı ve tam bir yıl boyunca devam eden diyalog süreci öncesinde ya da diyalog oturumlarında kırmızı çizgi olduğuna dair kendisine herhangi bir bilginin ulaşmadığını veya bunun imasının bile gelmediğini söyledi.

Öte yandan Ulusal Diyalog Toplumsal Eksen Raportörü eski Mısır Gençlik ve Spor Bakanı Halid Abdulaziz, geçtiğimiz iki hafta boyunca ulusal diyalog komitelerinde gerçekleştirilen tartışmalara övgüde bulundu. Tartışmaların ve tavsiyelerin ‘sorumluluk ve vatanseverlik damgasını taşıdığını’ ifade etti.

Abdulaziz Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda ulusal diyalog süreci boyunca ortaya atılan tartışmalar ve fikirlerin son şeklini almasının ‘en az tartışmaların kendisi kadar önemli olduğunu’ vurgulayarak ‘Mütevelli Heyeti’nin fikir ve tavsiyelerin hayata geçirilmek üzere sunulmasına ilişkin bir dizi ölçüt belirlediğini’ söyledi. Aynı zamanda Abdulaziz, Mütevelli Heyeti tarafından toplantıların başlamasından önce duyurulan ‘ulusal diyaloğun’ düzenlenmesine ilişkin yönetmeliğine dikkat çekti. Bu yönetmelik, genel oturumların yapılmadığı günlerde küçük komiteler ve çalıştayların düzenlenmesini ve bu komitelerin tartışmalara ve fikirlere son halini verip bunları mümkün olan en iyi duruma getirerek uygulanabilir politikalar ve önlemler haline getirmek üzere uzmanlarla tartışmalarını öngörüyor.

Ulusal Diyalog Toplumsal Eksen Raportörü, önerilere son halini verip hazırlamaktan sorumlu komitelerin üyeleri arasında farklı akımları temsil eden kişilerin ve ayrıca görüşlerinden yararlanılabilecek uzmanların olabileceğini açıkladı. Raportör, herkesin amacının ‘modern ve uygulanabilir bir ulusal vizyon sunmak ve yeni cumhuriyeti ulusal uzlaşı temeli üzerine inşa etmek’ olduğunu vurguladı.

Ulusal diyalog komiteleri geçtiğimiz iki hafta boyunca belirli aralıklarla toplantılar düzenledi. Siyasi eksen toplantıları, en ideal seçim sistemi hakkında kapsamlı tartışmalara tanık oldu. Eğitim ve nüfus sorunundan sorumlu toplumsal eksen tartışmaları ise mevzuat değişiklikleri ve eğitimi yönetmekten ve nüfus stratejisini uygulamaktan sorumlu kurumlara daha fazla bağımsızlık verilmesi çağrısında bulunan birçok tavsiyeyle doluydu.

Ulusal diyaloğun haziran ayının başına denk gelen üçüncü haftasında, siyasi eksen kapsamında sivil çalışmanın güçlendirilmesi, bilgi dolaşım özgürlüğü yasası ve Temsilciler Meclisi ile Senato (parlamento) üye sayısı konularını tartışması bekleniyor. Ekonomik eksende ise dört oturumda kamu yatırım öncelikleri, devlet mülkiyet politikası ve tarım ve gıda güvenliği konularının tartışılması planlanıyor. Toplumsal eksende sağlık ve gençlik komitelerinin dört oturum gerçekleştirmesi bekleniyor ancak bu oturumun konuları henüz belli değil.



Filistinli örgütlerin genel sekreterleri uzlaşma gündemiyle toplanıyor

Sisi ve Abbas’ın Kahire’deki önceki görüşmelerinden bir kare (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Sisi ve Abbas’ın Kahire’deki önceki görüşmelerinden bir kare (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Filistinli örgütlerin genel sekreterleri uzlaşma gündemiyle toplanıyor

Sisi ve Abbas’ın Kahire’deki önceki görüşmelerinden bir kare (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Sisi ve Abbas’ın Kahire’deki önceki görüşmelerinden bir kare (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Filistinli örgütlerin genel sekreterlerinin toplantıları, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın gözetimi ve huzurunda, çoğu Filistinli bugün Mısır’ın başkenti Kahire’de başlıyor.

Şarku’l Avsat’a toplantı hakkında bilgi veren Filistinli kaynaklar “toplantının Yeni El-Alameyn kentindeki (kuzeybatı Mısır) büyük otellerden birinde yapılacağını ve muhtemelen sadece bir gün ile sınırlı olacağını” belirttiler. Ayrıca “açılış oturumunun açık yapılacağını, burada Filistin Devlet Başkanı’nın açılış konuşmasını yapacağını ve daha sonra örgüt liderlerinin konuşacağı kapalı oturumların başlayacağını” söylediler.

Şarku’l Avsat’a kimliğinin açıklanmaması şartıyla konuşan kaynaklar toplantılara Filistinli 11 örgütün katılacağını belirttiler. İstişarelerde işgal altındaki topraklardaki iç durumun tartışılmasına ve İsrail’in Batı Şeria ve Gazze Şeridi’nde gerginliğin artmasına karşı koyma yollarının yanı sıra kapsamlı bir uzlaşma yoluyla Filistin birliğini yeniden kurmanın yollarına odaklanılacağını bildirdiler.

Kaynaklar, toplantı çağrısında bulunan Filistin liderliğinin “ulusal birlik hükümeti kurulmasını içeren siyasi bir vizyon sunabileceğini” de aktardı. Ancak kaynaklar, bunun “tartışmaların birkaç maddeyle sınırlı kalacağı anlamına gelmediğini ve Filistinli örgütlerin liderleriyle yapılacak görüşmelerin uzlaşmaya dayalı ve herkesin katkılarına ve önerilerine açık olacağını” vurguladılar.

Mısır-Filistin zirvesi

Filistin Devlet Başkanı, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ile görüşeceği ve Filistinli örgütlerin genel sekreterleri toplantısına başkanlık edeceği resmi ziyaret için dün El-Alameyn şehrine gelmişti. Filistin’in Kahire Büyükelçisi Diyab el-Luh, “Abbas’ın ziyareti, iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve Arap, bölgesel ve uluslararası düzeylerdeki çeşitli konularda kalıcı ve daimi istişare ve iş birliğini somutlaştırmayı amaçlıyor” dedi. Luh’un açıklamasına göre, Filistin halkının meşru haklarını desteklemek, Filistin halkının devredilemez haklarını elde etmesi yönündeki çabaların önündeki sıkıntılarla mücadele etmek, Filistin halkının kendi kaderini tayin etmesini ve 1967 sınırları içinde, başkenti Kudüs olan ve tam ulusal egemenliğe sahip bağımsız devletlerini kurmalarını sağlamak için gösterilen daimi Arap çabalarına hizmet edecek şekilde; Abbas Mısır Cumhurbaşkanı ile aralarındaki ortak ve daimi koordinasyon çerçevesinde bir toplantı yapacak.

Filistin Devlet Başkanı’na ziyareti sırasında eşlik edecek heyette şu isimler bulunuyor:

Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Yürütme Konseyi Genel Sekreteri Hüseyin eş-Şeyh, FKÖ Yürütme Konseyi üyesi Ziyad Ebu Amr, Filistin İstihbarat Başkanı Macid Ferec, Filistin Diyanet İşleri Danışmanı Mahmud Habbaş, Devlet Başkanı’nın Diplomatik İşlerden Sorumlu Danışmanı Mecdi el-Halidi, Resmi Medya Genel Sorumlusu Ahmed Assaf ve Filistin’in Kahire Büyükelçisi.

Bu ayın başlarında Filistin Devlet Başkanı, İsrail’in Cenin kentine yönelik saldırısına karşı tüm grupların genel sekreterlerini acil bir toplantıya çağırmıştı. Mısır, Filistin Yönetimi ile koordinasyon halinde Filistinli grupların liderlerine davetiye göndermeyi kabul etmişti.

Örgütlerin toplantısı

Filistin İslami Cihad Hareketi dışında Filistinli örgütlerin genel sekreterlerinin toplantıya katılması bekleniyor. “Toplantıya katılamayacağını” bildiren İslâmî Cihad Hareketi, katılmak için “Cenin’de  tutuklanan unsurlarının Filistin yönetimi tarafından serbest bırakılması şartını öne sürmüştü.

İslami Cihad Hareketi Genel Sekreteri Ziyad en-Nahhale geçtiğimiz hafta kısa bir açıklama yaparak “Yönetim’in hapishanelerindeki ‘kardeşlerimiz’ serbest bırakılmadan Kahire’deki genel sekreterler toplantısına gitmeyeceğiz” ifadelerini kullandı.

Filistin Yönetimi, siyasi bir saikle tutuklama operasyonları yürüttüğü iddiasını yalanladı ve “Tutuklananlar, ceza davalarında haklarında tutuklama kararı çıkarılanlardır” dedi.

Hamas Hareketi toplantıya katılacağını doğrularken, hareketin Siyasi Büro üyesi Halil el-Hayye, “İsrail politikalarına karşı koymak ve Filistin saflarını birleştirmek için net sonuçlar alınması gerektiğini” vurguladı.

Mısır’daki grupların toplantısı, Türkiye’nin başkenti Ankara’da geçtiğimiz çarşamba günü Filistin Devlet Başkanı’nın Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye ile görüşmesinin ayaklarından birini temsil ediyor.

Hamas Siyasi Büro üyesi Husam Bedran, söz konusu görüşmenin net ve derinlemesine bir tartışmaya tanık olduğunu ve genel sekreterler toplantısına iyi hazırlanmak için hareketin çeşitli Filistinli güçler ve gruplarla istişarelerini tamamlama çabalarının bir parçası olarak yapıldığını söyledi. Hamas Hareketi’nin “kapsamlı direnişin işgale ve Filistin meselesinin kuşatan tehlikelere karşı koymanın en etkili yolu olduğunu” vurguladığını bildirdi. Ayrıca “genel sekreterler toplantısının sonuçlarının Filistin halkının istek ve temennileriyle örtüşmesi” gerektiğinin altı çizildi.

Daha önce, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi’nden (FHKC) bir heyet, Genel Sekreter Yardımcısı Cemil Mezher başkanlığında Kahire’ye gelmişti. Heyet burada Mısır güvenlik yetkilileriyle bir araya gelmiş ve grupların genel sekreterleri toplantısının başarısı için gereklilikler ve bölünmeyi sona erdirip Filistin ulusal birliğini yeniden tesis etmenin önemi üzerinde durulmuştu.

Olumlu bir adım

Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Usame Şaat, Filistin güçleri arasındaki uçurumu “derin” olarak nitelendirerek Türkiye’de Filistin Devlet Başkanı ve Heniyye arasında yapılan ikili görüşme için “Filistinli grupların genel sekreterleri toplantısına dair bizi sevindirecek bir gelişmeyle sonuçlanmadı” ifadelerini kullandı.

Bununla birlikte, Şaat Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda, Filistin sahasındaki en önemli ve en popüler grupların (Fetih ve Hamas hareketleri) ve bazı ulusal gruplarının katılımının kendi içinde “olumlu bir şey” olduğunu söyledi. Şaat, tüm tek taraflı seçeneklerin ve kararların “faydasız ve yararsız olduğunun kanıtlandığına, elle tutulur bir netice getirmediğine ve ancak ufku kapatıp Filistin halkına felaketler getirdiğine” dikkat çekti. Şaat, ulusal çıkarlar aleyhine olacak şekilde partizan tutumlarına bağlı kalınmaması gerektiğini vurguladı. Ayrıca “Birlik ve vatanseverlik olmadan Filistin halkı veya ulusal gruplar için bir gelecek yoktur (...) Uzlaşma cesaret ve gerçek bir milli irade gerektirir” dedi.

Şaat “Genel sekreterlerin niyetlerinin ciddi olduğu doğruysa, oldukça olumlu bir aşamayla karşı karşıyayız demektir” dedi ve toplantının başarısının, “sonuçlarına ve bunların sahada uygulanmasına bağlı olduğuna” dikkat çekti. Bu kapsamda Devlet Başkanı Abbas ve Filistin liderliğinin, en sonuncusu Cezayir Anlaşması olan Filistin uzlaşı anlaşmalarının uygulanması doğrultusunda bir ulusal birlik hükümeti kurmaya başlamak ve ardından hemen seçimlere hazırlanmak için bunu bir fırsat olarak gördüğüne işaret etti. Şaat hükümetin kurulmasının bir “niyet testi” olduğunu ve bu hükümetin anlaşmalar uyarınca kendisinden beklenen rolü yerine getirmemesi durumunda derhal güvenoyunun çekilerek devrilebileceğini belirtti. Bu bağlamda “Radikal tutumların arkasına saklanmak ve uzlaşmanın önüne engeller koymak Filistin halkına fayda sağlamaz” dedi.

Mısır, 2007’den beri devam eden iç bölünmeyi sona erdirmek amacıyla birkaç yıl boyunca Filistinli grupların toplantılarına ev sahipliği yapsa da bu toplantıların sonuçları sahada bir karşılık bulmadı.