Çin bankaları Batı yaptırımlarının ardından Rusya’ya milyarlarca dolar sağladı

Çin Sanayi ve Ticaret Bankası, Rusya’daki varlığını genişleten bankalar arasında yer alıyor (API)
Çin Sanayi ve Ticaret Bankası, Rusya’daki varlığını genişleten bankalar arasında yer alıyor (API)
TT

Çin bankaları Batı yaptırımlarının ardından Rusya’ya milyarlarca dolar sağladı

Çin Sanayi ve Ticaret Bankası, Rusya’daki varlığını genişleten bankalar arasında yer alıyor (API)
Çin Sanayi ve Ticaret Bankası, Rusya’daki varlığını genişleten bankalar arasında yer alıyor (API)

Batılı kurumların, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ilk yılında ülkedeki faaliyetlerini durdurması üzerine, Çin merkezli kredi veren kuruluşlar Rus bankalarına milyarlarca dolar sağlamak üzere devreye girdi.

Şarku’l Avsat’ın The Financial Times gazetesinden aktardığı analize göre, Çin’in en büyük bankalarından dördünün söz konusu hamleleri, Pekin’in yuanı dolara alternatif bir küresel para birimi olarak tanıtma çabalarının bir parçası.

Kiev Ekonomi Okulu tarafından sunulan son verilere göre, Çin’in Rus bankacılık sektörü üzerindeki etkisi bu yıl Mart sonuna kadar olan 14 ayda dört katına çıktı.

Uluslararası yaptırımlar iş yapmayı daha da zorlaştırırken, kendi ülkelerindeki düzenleyiciler ve politikacıların Rusya’dan çıkmaları konusunda yoğun baskı altında kalan Batılı bankaların yerini Çin merkezli kredi verenler aldı.

Rusya Merkez Bankası’nın verilerine göre, Çin Sanayi ve Ticaret Bankası, Çin Bankası, Çin İnşaat Bankası ve Çin Ziraat Bankası, Rusya’daki toplam varlıklarını 14 ayda 2,2 milyar dolardan 9,7 milyar dolara çıkardı.

Aynı dönemde, Rusya’da en fazla faaliyet gösteren yabancı banka Avusturya merkezli Raiffeisen Bank, ülkedeki varlıklarını yüzde 40’tan fazla artırarak, 20,5 milyar dolardan 29,2 milyar dolara çıkardı.

Raiffeisen, ülkeden çekilmenin yollarını aradığını ve varlıklarını Mart ayından bu yana 25,5 milyar dolara düşürdüğünü bildirdi.

Söz konusu analize göre, Çin bankalarının adımları, Rusya’nın rezerv para birimi olarak ABD doları veya euro yerine yuanı benimseme yönündeki hamlesinin bir parçası.

Kiev Ekonomi Okulu’nda Kalkınma Direktör Yardımcısı olan Andrii Onopriienko, “Çin bankalarının Rus bankaları ve kredi kuruluşlarına verdiği krediler, ki çoğu dolar ve euronun yerini alan yuandır, yaptırımların işini yaptığını gösteriyor” ifadelerini kullandı.

Yuan ticaretindeki artış, iki ülke arasındaki ticaretin 2022’de 185 milyar dolarlık rekor seviyeye ulaşmasıyla birlikte Rusya’nın ekonomik açıdan Çin’e yöneldiğinin altını çiziyor.

Geçen yıl başlayan işgalden önce, Rusya’nın ihracatına ilişkin ödemelerinin yüzde 60’ından fazlası, ülke yetkililerinin artık ‘zehirli para birimleri’ olarak tanımladığı dolar ve euro gibi para birimleriyle yapılıyordu, yuan ise bu ödemelerin yüzde 1’den azını oluşturuyordu.

Rusya Merkez Bankası’nın verilerine göre, o zamandan bu yana ‘zehirli para birimleri’ ihracat ödemelerinin yarısından daha azına düşerken, yuan yüzde 16’sını oluşturuyor.

Raiffeisen, birçok yabancı kredi kuruluşunun geçen yıl bağlarını kesmesi ve iştiraklerini satmasının ardından, Rusya’da önemli varlığını sürdüren az sayıdaki Batılı bankadan biri.

Ancak Kremlin’in geçen yaz gerçekleştirdiği reformlar, yabancı bankaların Rus iştiraklerini satmasını çok daha zorlaştırdı.

Rusya Maliye Bakanı Yardımcısı Alexei Moiseev Cuma günü yaptığı açıklamada, hükümetin yabancı banka satışlarını engelleme tutumunu yineledi.

Raiffeisen’in Rusya’daki işletmesinin karı bu yılın ilk altı ayında yüzde 9,6 artışla 867 milyon euroya yükselirken, Avusturya merkezli kredi kuruluşu Rusya’daki personeline yönelik bütçeyi 200 milyon euro artırdı.

Avrupa Merkez Bankası, Raiffeisen de dahil olmak üzere denetlediği kredi kuruluşlarının Rusya’dan çıkması yönündeki baskıyı artırıyor.

Raiffeisen, yerel ve uluslararası yasa ve düzenlemelere uyum sağlarken, Rusya’daki işletmesini satmanın veya devre dışı bırakmanın yollarını bulmaya çalıştığını bildirdi.

Bankanın açıklamasında, “Bu tür potansiyel işlemleri ilerletmeye devam ederken, Rusya’daki ticari faaliyetleri daha da azaltmayı taahhüt ediyoruz” denildi.

Genel olarak, yabancı kredi verenlerin Rus bankacılık varlıklarının oranı Mart ayına kadar olan 14 ayda yüzde 6,2’den yüzde 4,9’a düştü.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.