Putin, Batı’nın düşmanlarını etrafında mı topluyor?

Putin ve Kim, Vladivostok’taki görüşmede (Reuters)
Putin ve Kim, Vladivostok’taki görüşmede (Reuters)
TT

Putin, Batı’nın düşmanlarını etrafında mı topluyor?

Putin ve Kim, Vladivostok’taki görüşmede (Reuters)
Putin ve Kim, Vladivostok’taki görüşmede (Reuters)

ABD’li siyasi analist Marc Champion, Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong-un’un kişiliği ve eylemlerinin tuhaf görünmesine rağmen, Rusya’ya yaptığı ziyaretin, Ukrayna’nın çıkarına ters düştüğü için hafife alınamayacağına dikkat çekti.

Şarku’l Avsat’ın Bloomberg’ten aktardığı analize göre, Champion, ‘Putin, Batı’nın düşmanlarını etrafında topluyor’ başlıklı makalesinde Kim’in Rusya ziyaretine değindi.

Champion makalesine, “Açıkça söylemek gerekirse, bu Ukrayna için kötü. Çünkü Vladimir Putin’in işgale devam edebilmesini sağlamaya yardımcı olacak. Rus askerlerinin Ukrayna’nın karşı saldırısı sırasında silah kıtlığından şikayet ettiği bir dönemde, Kim’in tedarik etmesi gereken geniş bir Sovyet uyumlu mühimmat stoğu var” ifadeleriyle başladı.

Analize göre, Rusya ve Kuzey Kore, çarşamba günü iki lider arasında gerçekleşen görüşmelerin ayrıntılarını vermedi.

Ancak ABD istihbaratına göre Kim, Rusya’ya Ukrayna’da kullanması için geçen yıl bazı top mermileri gönderdi ve şimdi masada daha büyük şeylerin olduğu açık görünüyor.

Putin bir soruya yanıt olarak, toplantı için yer seçiminin (Rusya’nın uzak doğusundaki Amur bölgesindeki Vostochny Kozmodromu) Kim’in zorlu uydu programı konusunda yardım alacağı anlamına geldiğini vurguladı.

Champion makalesine şu ifadelerle devam etti:

Elbette, Ukrayna üçüncü taraflardan da silah alıyor. Ancak bir işgal için silah sağlamanın, bir ülkenin kendisini savunması için silah sağlamakla aynı şey olduğunu söylemek yanlış. Kim, ‘kötü’ bir hegemon ve düşman olan ABD’ye karşı ‘stratejik’ bir ittifak kurmak için orada olduğunu açıkça belirtti.

Analize göre, Brookings Enstitüsü’nün kıdemli araştırmacılarından Constanze Stelzenmuller’in yakın tarihli bir makalesinde, “Ukrayna’dan alınacak ders, Batı’nın eşit büyüklükte bir düşmanı olmadan 30 yıldır devam etme durumunu artık sona erdirmesi oldu” denildi.

Elbette, ABD ve Avrupa’nın karşı karşıya kaldığı düşman ve rakip devletlerin yanı sıra uluslararası teröristler ve sözde ‘haydut’ ülkeler, özellikle de Kim’in Kuzey Kore’si vardı. Ancak Batı’ya karşı çalışan stratejik bir düşman yoktu.

Şimdi Rusya, benzer düşüncelere sahip uluslardan oluşan çok çeşitli bir grubu kendi davasına çekiyor.

Kremlin’in, 2015 gibi yakın bir tarihte nükleer yakıt ve nükleer silah olduğundan şüphelenilen programını askıya alması için baskı yapmak amacıyla mesafeli tuttuğu İran da bu kapsamdaki bir diğer ülke.

Rusya, hem İran hem de Kuzey Kore’nin kendi geniş arka bahçesinde istikrarı bozan etkiler yarattığını, kullanılabilir nükleer cephanelikler inşa etmeleri durumunda durumun daha da kötüleşebileceğini anlamıştı. Ancak bu, Putin’in Ukrayna’yı işgal etmesinden ve işler ters gitmeden önceydi.

Champion'un makalesi şöyle devam etti:

Artık bu ülkeler, Putin’in ihtiyaç duyduğu top mermilerine ve insansız hava araçlarına sahip ve bunları elde etmek için ne gerekiyorsa yapacak. Bu, onlara kendi güvenlik öncelikleri konusunda yardımcı olmak anlamına gelecektir. Putin, savaşın başlamasından bu yana ilk yurt dışı seyahatini İran’a yaparak Tahran’da dini lider Ayetullah Hamaney’i ziyaret etti. Bunu savunma ve sanayi heyetleri takip etti. Bunun sonuçları sadece Avrupa’da değil, Asya ve Ortadoğu’da da hissedilecek. Çünkü Rusya, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyesi, büyük bir nükleer güç. Ayrıca Kuzey Kore ve İran gibi ülkelerde bulunmayan Vostochny Kozmodromu gibi kaynaklara sahip. ABD öncülüğündeki ekonomik yaptırımlar da bunu değiştirmedi.

Analize göre, Rusya için bu türden yeterince dost ülke varken, ‘haydut devlet’ fikrinin anlamı kalmayabilir.

Bu ülkeler, elbette çekici olmayan ve nispeten zayıf, ancak önemli ölçüde zarar verebilecek bir blok haline gelecekler.

Rusya, yoluna çıkan Batı yanlısı liderlerin yakın olduğu ülkelerdeki darbeleri himaye ederek  Afrika’da da sıkı bir şekilde asker topluyor.

Champion makalesine şu değerlendirmeyle devam etti:

Bu henüz Soğuk Savaş değil ya da en azından hatırladığımız bir Soğuk Savaş değil. Rusya da eski Sovyetler Birliği değil. Putin Kim’e, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti’ni devlet olarak ilk tanıyanın da 1950’lerde Kuzey Kore’nin ABD destekli Güney Kore’ye karşı ‘bağımsızlık savaşına’ destek verenin de Rusya olduğunu anımsattı.”

Rusya’nın izolasyondan kurtulma çabasının dünyayı etkileyeceğine dikkat çeken Champion, “Bu, Putin’in küçümsediği kurallara dayalı uluslararası düzeni baltalayacak” diye yazdı.

Analize göre, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya merkezli Global Affairs dergisinin son sayısında, “Tıpkı Soğuk Savaş yıllarında olduğu gibi, insanlık bir zamanlar tehlikeli ve hatta belki şimdi daha da tehlikeli bir çizgiye yaklaştı” diye yazdı.

Champion, “Putin ve Lavrov’un söylediklerinin çoğu alaycı bir şekilde dile getirilmiş ve doğru değil. Ancak yine de onların söylediklerini daha ciddiye almamız gerekiyor. Bu, özellikle Avrupa için daha fazla stratejik düşünme ve daha fazla savunma anlamına gelecektir” değerlendirmesinde bulunuyor.

Champion makalesinde, Kiev’de askeri analist olan Mykola Bielieskov’a, Ukrayna’nın karşı saldırısının bir yıpratma savaşına dönüşmesi, Putin’in daha fazla seferberlik emri vermesi ve Kim’den cephane almasıyla birlikte tüm bunların ne anlama gelebileceğini sorduğunu yazdı.

 Ukrayna Devlet Başkanlığına bağlı Kiev Ulusal Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nde araştırmacı olan Bielieskov ise beklediğinden daha iyimser bir yanıt vererek şunları söylemiş:

Karşı saldırının ilerleyişi ve Rusya ile hesaplaşma konusunda büyük bir karamsarlık ve kötümserliğin olduğu temmuz ayına kıyasla, doğru yönde bir değişiklik görüyorum.

Bielieskov, Ukrayna’ya verilen uluslararası desteği izleyen Almanya merkezli Kiel Dünya Ekonomisi Enstitüsü’nün yakın tarihli bir raporuna atıfta bulunarak, “Politika yapıcıların çoğu artık uzun bir savaş olacağına ve Ukrayna’yı uzun süre desteklemenin, NATO ülkelerinin çıkarına olduğuna inanıyor” demiş.

Enstitü raporunda, Avrupa’nın yaz boyunca Ukrayna’ya ve savunmasına yönelik taahhütlerini iki katına çıkararak, ABD’den daha fazla katkıda bulunduğuna dikkat çekmişti.

Bielieskov yaptığı değerlendirmeyi şu ifadelerle sürdürdü:

Batılı liderler, Ukrayna’ya ‘uygunsuz’ bir çözümü kabul etmesi için baskı yapmak amacıyla desteğini çekerse durum korkunç olur. Ancak bu uzun sürmez. Rusya saldırmak ve zulmetmek için geri döner. Ukrayna’yı desteklemeye devam eden ABD ve Avrupa’daki seçmen çoğunlukları, bir kez daha hükümetlerinden işleri tersine çevirmeye yardım etmelerini talep edebilir.

Desteğin geri çekileceğini düşünmediğini söyleyen Bielieskov, “Politika yapıcılar artık Rusya’nın Ukrayna’daki herhangi bir askeri zaferinin güvenliklerini tehdit edeceğinin farkındalar” diye ekledi.



Tayvan'da sabotaj şüphesi: Gözler Çin'e çevrildi

Tayvanlı yetkililer, kötü hava koşulları yüzünden gemiye çıkılamadığını aktardı (AFP)
Tayvanlı yetkililer, kötü hava koşulları yüzünden gemiye çıkılamadığını aktardı (AFP)
TT

Tayvan'da sabotaj şüphesi: Gözler Çin'e çevrildi

Tayvanlı yetkililer, kötü hava koşulları yüzünden gemiye çıkılamadığını aktardı (AFP)
Tayvanlı yetkililer, kötü hava koşulları yüzünden gemiye çıkılamadığını aktardı (AFP)

Tayvan'da denizaltı telekomünikasyon kablolarının kesilmesi üzerine yetkililer, bölgeden geçen Çin'e ait bir gemi hakkında inceleme başlattı. 

Tayvan merkezli Chungwha Telecom şirketinden pazar günü yapılan açıklamada, adanın kuzeydoğusundaki fiber optik kabloların koptuğu bildirildi. 

Şirket, bazı noktalarda internet bağlantısında geçici sorunlar yaşandığını, daha sonra veri akışının başka hatlar üzerinden sağlanmasıyla arızanın giderildiğini duyurdu. Hasar alan kabloların 3 Şubat'a kadar tamir edileceği belirtildi.

Tayvan Sahil Güvenlik Komutanlığı'ndan pazartesi günü yapılan açıklamada, geminin Çin'le bağlantısı bulunan Hong Kong merkezli bir firmaya ait olduğu belirtildi. Shun Xing 39 adlı geminin Orta Afrika ülkesi Kamerun'da kayıtlı olduğu bilgisi paylaşıldı. New York Times'ın aktardığına göre sözkonusu şirketin adı Jie Yang Trading Limited.

Tayvanlı yetkililer, kötü hava şartları yüzünden gemiye yaklaşılamadığını bildirdi. Shunxing 39, daha sonra Güney Kore'nin liman kenti Busan'a doğru gitti. Tayvan, soruşturma için Güney Kore Sahil Güvenlik Komutanlığı'ndan da destek istedi.

Gemide Çin yurttaşı 7 kişinin görev yaptığı belirtiliyor. 

Sahil güvenlik ekipleri, bölgede inceleme yaptıktan sonra bulguları Tayvan Savcılığı'na iletecek. Guardian'ın aktardığına göre yetkililer, sabotaj ihtimali üzerine duruyor.

Küresel denziclikte gemiler, sefer ve istasyon bilgilerini Otomatik Tanımlama Sistemi (OTS) adı verilen bir ağ üzerinden paylaşıyor. New York Times'ın aktardığına göre şüpheli gemi, bilgi paylaşırken iki farklı ad kullandı. Geminin ilk önce Xing Shun 39, daha sonra da Shun Xing 39 adıyla bilgi paylaştığı aktarılıyor.

Hasar gören kablolar Çin, Güney Kore, Tayvan, Japonya ve ABD'yi birbirine bağlayan Trans-Pasifik Ekspres hattının parçası. Hat, 6 uluslararası firma tarafından işletiliyor.

2023'te de Tayvan'ın kontrolündeki Matsu adalarını bağlayan iki denizaltı kablosu hasar görmüştü. Toplamda 14 bin kişinin internet bağlantısı kesilmişti. Taipei yönetimi, Çin'e ait iki geminin geçişi sırasında kabloların hasar gördüğünü öne sürmüştü. Diğer yandan Pekin'in sabotaj yaptığını gösteren herhangi bir delil bulunmamıştı.

Çin - Tayvan gerginliği

II. Dünya Savaşı sonrasında Çin'de Milliyetçi Parti ve Komünist Parti arasındaki iç savaş Komünist Parti'nin zaferiyle sonuçlanmıştı. Mağlubiyetin ardından Milliyetçi Parti liderleri Tayvan'a sığınmıştı.

Soğuk Savaş nedeniyle Batı'yla ilişkilerini koparan Çin'i 1970'lerin başına kadar Birleşmiş Milletler'de (BM) Tayvan ya da resmi adıyla Çin Cumhuriyeti temsil ediyordu.

BM'nin 1971'de aldığı Çin Halk Cumhuriyeti'ni tanıma kararı gerginliği yeni bir boyuta taşımıştı. Kararın ardından Tayvan, BM'den çıkarılmıştı.

Pekin yönetimi, "tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Buna göre Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın ülkelerle diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.

Tayvan ise o günden bu yana bağımsızlık arayışını farklı biçimlerde sürdürüyor.

Independent Türkçe, New York Times, Guardian, RT, Reuters