Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Teknolojik gelişmeler, Afrika dillerine nasıl yarayacak?

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
TT

Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)

Mali bir yandan Fransa'yla ilişkileri keserken diğer yandan da eski sömürgecisinin dilinden de kurtulmaya çalışıyor. 

Cunta yönetiminin iktidarda olduğu Batı Afrika ülkesi, bölgedeki en popüler dil Bambara'yı yaygınlaştırmak için yapay zekayı kullanıyor. 

Konuyu haberleştiren Washington Post, anadillerini yazılı görmeyen pek çok öğrencinin artık dizüstü bilgisayarlarla bu olanağa sahip olduğunu bildirdi.

Amerikan gazetesi, öğrencilerin okudukları metinlerin yapay zekayla Bambara gibi yerel dillerde oluşturulduğunun altını çizdi. 

Geçen yıl Mali'deki cunta yönetimi Fransızca'yı resmi dil olmaktan çıkararak yerine Bambara'nın da aralarında olduğu 13 dili koymuştu. Ancak Fransızca okullarda ve devlet dairelerinde hâlâ konuşuluyor. 

Eğitim Bakanlığı'ndan Séni Tognine halkın artık yerel dillere rağbet ettiğini savunarak 2023'te başlatılan RobotsMali adlı girişimle yapay zeka 140'tan fazla kitabı Bambara diline çevirdiklerini söylüyor. 

RobotsMali ekibi, Küçük Prens'i yerel dillere çevirmektense yapay zekanın sıradan Malililerin hayatına ve kültürüne dair hikayeler yazmasını tercih ediyor. 

Ortaya çıkan metin elden geçirilip Google Translate'le Bambara'ya çevriliyor. Tognine gibi uzmanlar çevirideki hataları düzeltiyor. 

Ayrıca yine yapay zekayla metinlere uygun görseller üretiliyor. 

Sonrasında da ChatGPT öğrenciler için okuduğunu anlama testleri hazırlıyor. 

1960'ta Fransa'dan bağımsızlığını kazanan Mali'de yaşayanların yüzde 70'i okumayı ya da yazmayı bilmiyor. 21 milyonu aşkın kişinin yaşadığı ülkede 70'ten fazla dilin konuşulduğu tahmin ediliyor. 

ChatGPT gibi yapay zeka platformları, Afrika'da konuşulan bine yakın dil için bir şans olabilir. İngilizce ve Etiyopya dillerini birbirine çevirmek üzere makine öğrenimini kullanan bir girişim başlatan Asmelash Teka Hadgu bu konu hakkında şöyle konuşuyor:

Bu projeler doğru yapılırsa eğitime erişimi demokratikleştirmek için muazzam potansiyele sahip.

Independent Türkçe, Washington Post, Africa News

 



American Airlines uçağı alev aldı ancak ölen ya da yaralanan olmadı

American Airlines uçağı dumanla kaplandı ve yolcular kanatlarından birinde yardım bekledi (AFP)
American Airlines uçağı dumanla kaplandı ve yolcular kanatlarından birinde yardım bekledi (AFP)
TT

American Airlines uçağı alev aldı ancak ölen ya da yaralanan olmadı

American Airlines uçağı dumanla kaplandı ve yolcular kanatlarından birinde yardım bekledi (AFP)
American Airlines uçağı dumanla kaplandı ve yolcular kanatlarından birinde yardım bekledi (AFP)

Sosyal medyada yayınlanan görüntülere göre, bir American Airlines uçağı dün Colorado'daki Denver Uluslararası Havalimanı'ndaki bir piste iniş yaptıktan sonra alev aldı.

Görüntülerde uçağın dumanla kaplandığı ve kanatlarından birinde duran yolcuların yardım beklediği görülüyor. American Airlines ve Federal Havacılık İdaresi (FAA), yerel medya tarafından alıntılanan ayrı açıklamalarda, uçağın motor sorunları yaşadıktan sonra acil iniş için Denver'a yönlendirildiğini belirtti.

Havayolu şirketi tarafından Denver TV kanalı KDVR tarafından aktarılan açıklamasında, “172 yolcu ve altı mürettebatın tamamı uçaktan indiğini ve taşındığını” belirtti. Şarku’l Avsat’ın Yerel kanaldan aktardığına göre uçak Colorado Springs'ten Teksas'taki Dallas-Fort Worth'a uçuyordu.

Olay, bir dizi hava kazasının ardından ABD havacılık sektöründe yaşanan endişeler ve ABD Başkanı Donald Trump'ın sektörle ilişkili devlet kurumlarının maliyetlerini azaltma arzusu ortamında meydana geldi.