Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Teknolojik gelişmeler, Afrika dillerine nasıl yarayacak?

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
TT

Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)

Mali bir yandan Fransa'yla ilişkileri keserken diğer yandan da eski sömürgecisinin dilinden de kurtulmaya çalışıyor. 

Cunta yönetiminin iktidarda olduğu Batı Afrika ülkesi, bölgedeki en popüler dil Bambara'yı yaygınlaştırmak için yapay zekayı kullanıyor. 

Konuyu haberleştiren Washington Post, anadillerini yazılı görmeyen pek çok öğrencinin artık dizüstü bilgisayarlarla bu olanağa sahip olduğunu bildirdi.

Amerikan gazetesi, öğrencilerin okudukları metinlerin yapay zekayla Bambara gibi yerel dillerde oluşturulduğunun altını çizdi. 

Geçen yıl Mali'deki cunta yönetimi Fransızca'yı resmi dil olmaktan çıkararak yerine Bambara'nın da aralarında olduğu 13 dili koymuştu. Ancak Fransızca okullarda ve devlet dairelerinde hâlâ konuşuluyor. 

Eğitim Bakanlığı'ndan Séni Tognine halkın artık yerel dillere rağbet ettiğini savunarak 2023'te başlatılan RobotsMali adlı girişimle yapay zeka 140'tan fazla kitabı Bambara diline çevirdiklerini söylüyor. 

RobotsMali ekibi, Küçük Prens'i yerel dillere çevirmektense yapay zekanın sıradan Malililerin hayatına ve kültürüne dair hikayeler yazmasını tercih ediyor. 

Ortaya çıkan metin elden geçirilip Google Translate'le Bambara'ya çevriliyor. Tognine gibi uzmanlar çevirideki hataları düzeltiyor. 

Ayrıca yine yapay zekayla metinlere uygun görseller üretiliyor. 

Sonrasında da ChatGPT öğrenciler için okuduğunu anlama testleri hazırlıyor. 

1960'ta Fransa'dan bağımsızlığını kazanan Mali'de yaşayanların yüzde 70'i okumayı ya da yazmayı bilmiyor. 21 milyonu aşkın kişinin yaşadığı ülkede 70'ten fazla dilin konuşulduğu tahmin ediliyor. 

ChatGPT gibi yapay zeka platformları, Afrika'da konuşulan bine yakın dil için bir şans olabilir. İngilizce ve Etiyopya dillerini birbirine çevirmek üzere makine öğrenimini kullanan bir girişim başlatan Asmelash Teka Hadgu bu konu hakkında şöyle konuşuyor:

Bu projeler doğru yapılırsa eğitime erişimi demokratikleştirmek için muazzam potansiyele sahip.

Independent Türkçe, Washington Post, Africa News

 



Trump, Venezuela'ya petrol ambargosu uyguladı ve hükümetini "terörist devlet" olarak ilan etmekle tehdit etti

ABD Deniz Piyadelerine ait iki MV-22 Osprey uçağı, Ponce'daki Mercedita Uluslararası Havalimanı'ndan kalkış yapıyor (AFP)
ABD Deniz Piyadelerine ait iki MV-22 Osprey uçağı, Ponce'daki Mercedita Uluslararası Havalimanı'ndan kalkış yapıyor (AFP)
TT

Trump, Venezuela'ya petrol ambargosu uyguladı ve hükümetini "terörist devlet" olarak ilan etmekle tehdit etti

ABD Deniz Piyadelerine ait iki MV-22 Osprey uçağı, Ponce'daki Mercedita Uluslararası Havalimanı'ndan kalkış yapıyor (AFP)
ABD Deniz Piyadelerine ait iki MV-22 Osprey uçağı, Ponce'daki Mercedita Uluslararası Havalimanı'ndan kalkış yapıyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump, Karayipler'deki ABD askeri operasyonlarını genişletme hazırlıkları gibi görünen bir hamleyle, Venezuela'ya giden ve gelen yaptırım uygulanan petrol tankerlerine "tam bir abluka" emri verdi ve Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro hükümetini terör örgütü ilan etmekle tehdit etti.

Trump, Venezuelalı yetkililerin "benzeri görülmemiş bir şok" yaşayacağını söylerken, Maduro liderliğindeki Venezuela "rejimini" "yabancı bir terör örgütü" olarak nitelendirdi.

ABD başkanının emrinin, özellikle Çin olmak üzere küresel pazarlara ulaşmak için yaklaşık 30 tankere bağımlı olan Venezuela petrol ihracatını sekteye uğratacağından şüphe yok.

Trump'ın kararı küresel endişeye yol açtı. Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Venezuelalı mevkidaşı Iván Gil'e, Pekin'in Karayipler'deki "korkutma" ve "zorbalık" politikasına karşı olduğunu söyledi.

BM Genel Sekreteri António Guterres, hem Amerika Birleşik Devletleri'ni hem de Venezuela'yı gerilimi azaltmaya ve itidal göstermeye çağırdı.

Meksika Cumhurbaşkanı Claudia Sheinbaum da Birleşmiş Milletler'i Venezuela'da "kan dökülmesini önlemeye" çağırdı.


Trump, Suriye'de öldürülen 3 Amerikalının naaşlarının ülkelerine getirilmesi törenine katıldı

ABD Başkanı Donald Trump, Suriye'deki bir saldırıda öldürülen iki Ulusal Muhafız’ın naaşlarının ülkeye getirilmesi töreninde selam veriyor (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump, Suriye'deki bir saldırıda öldürülen iki Ulusal Muhafız’ın naaşlarının ülkeye getirilmesi töreninde selam veriyor (AFP)
TT

Trump, Suriye'de öldürülen 3 Amerikalının naaşlarının ülkelerine getirilmesi törenine katıldı

ABD Başkanı Donald Trump, Suriye'deki bir saldırıda öldürülen iki Ulusal Muhafız’ın naaşlarının ülkeye getirilmesi töreninde selam veriyor (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump, Suriye'deki bir saldırıda öldürülen iki Ulusal Muhafız’ın naaşlarının ülkeye getirilmesi töreninde selam veriyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump, dün Suriye'de hafta sonu DEAŞ mensubu olduğundan şüphelenilen bir saldırgan tarafından öldürülen iki ABD askeri ve bir sivil tercümanı anma törenine katıldı.

Trump, cenazelerin aileleriyle birlikte, Hava Kuvvetlerinin "yurtdışından Amerika Birleşik Devletleri'ne onurlu bir şekilde geri getirilmesi" olarak adlandırdığı tören için Delaware'deki Dover Hava Kuvvetleri Üssü'ne geldi. ABD ordusu, ABD ve Suriye birliklerinden oluşan bir konvoyu hedef alan saldırganın iki askerini ve bir sivil tercümanı öldürdüğünü açıkladı. Trump saldırıyı korkunç olarak nitelendirdi ve intikam yemini ederek, öldürülen üç kişiyi "büyük vatanseverler" olarak tanımladı. Saldırıda üç ABD askeri de yaralandı.


Pasifik Okyanusu'nda "uyuşturucu kaçakçılığı" yapan bir gemiye düzenlenen ABD saldırısında dört kişi öldü

ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth'in sunduğu videodan alınan arşiv görüntüleri, Doğu Pasifik Okyanusu'nda uyuşturucu kaçakçılığı yapan bir teknenin hedef alınmasını gösteriyor (AFP)
ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth'in sunduğu videodan alınan arşiv görüntüleri, Doğu Pasifik Okyanusu'nda uyuşturucu kaçakçılığı yapan bir teknenin hedef alınmasını gösteriyor (AFP)
TT

Pasifik Okyanusu'nda "uyuşturucu kaçakçılığı" yapan bir gemiye düzenlenen ABD saldırısında dört kişi öldü

ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth'in sunduğu videodan alınan arşiv görüntüleri, Doğu Pasifik Okyanusu'nda uyuşturucu kaçakçılığı yapan bir teknenin hedef alınmasını gösteriyor (AFP)
ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth'in sunduğu videodan alınan arşiv görüntüleri, Doğu Pasifik Okyanusu'nda uyuşturucu kaçakçılığı yapan bir teknenin hedef alınmasını gösteriyor (AFP)

ABD ordusunun açıklamasına göre Amerika Birleşik Devletleri, Doğu Pasifik Okyanusu'nda uyuşturucu kaçakçılığıyla bağlantılı bir gemiyi hedef alan yeni bir saldırı düzenleyerek "dört terörist uyuşturucu kaçakçısını" öldürdü.

Güney Komutanlığı gemiyle ilgili olarak şunları belirtti: “İstihbarat, geminin Doğu Pasifik'te bilinen bir uyuşturucu kaçakçılığı rotası üzerinde seyrettiğini ve uyuşturucu kaçakçılığı operasyonlarına karıştığını doğruladı.”

Açıklamada ayrıca, “Dört terörist uyuşturucu kaçakçısı öldürüldü ve hiçbir ABD askeri personeli yaralanmadı” denildi.

Başkan Donald Trump'ın yönetimi, aylardır Venezuela'ya deniz kuvvetleri takviyesi yaparak ve ABD'nin uyuşturucu kaçakçılığı için kullanıldığını iddia ettiği teknelere yönelik ölümcül saldırılar düzenleyerek artan bir baskı uyguluyor. Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre bu saldırılarda (son saldırı dahil) en az 99 kişi hayatını kaybetti.