Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Teknolojik gelişmeler, Afrika dillerine nasıl yarayacak?

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
TT

Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)

Mali bir yandan Fransa'yla ilişkileri keserken diğer yandan da eski sömürgecisinin dilinden de kurtulmaya çalışıyor. 

Cunta yönetiminin iktidarda olduğu Batı Afrika ülkesi, bölgedeki en popüler dil Bambara'yı yaygınlaştırmak için yapay zekayı kullanıyor. 

Konuyu haberleştiren Washington Post, anadillerini yazılı görmeyen pek çok öğrencinin artık dizüstü bilgisayarlarla bu olanağa sahip olduğunu bildirdi.

Amerikan gazetesi, öğrencilerin okudukları metinlerin yapay zekayla Bambara gibi yerel dillerde oluşturulduğunun altını çizdi. 

Geçen yıl Mali'deki cunta yönetimi Fransızca'yı resmi dil olmaktan çıkararak yerine Bambara'nın da aralarında olduğu 13 dili koymuştu. Ancak Fransızca okullarda ve devlet dairelerinde hâlâ konuşuluyor. 

Eğitim Bakanlığı'ndan Séni Tognine halkın artık yerel dillere rağbet ettiğini savunarak 2023'te başlatılan RobotsMali adlı girişimle yapay zeka 140'tan fazla kitabı Bambara diline çevirdiklerini söylüyor. 

RobotsMali ekibi, Küçük Prens'i yerel dillere çevirmektense yapay zekanın sıradan Malililerin hayatına ve kültürüne dair hikayeler yazmasını tercih ediyor. 

Ortaya çıkan metin elden geçirilip Google Translate'le Bambara'ya çevriliyor. Tognine gibi uzmanlar çevirideki hataları düzeltiyor. 

Ayrıca yine yapay zekayla metinlere uygun görseller üretiliyor. 

Sonrasında da ChatGPT öğrenciler için okuduğunu anlama testleri hazırlıyor. 

1960'ta Fransa'dan bağımsızlığını kazanan Mali'de yaşayanların yüzde 70'i okumayı ya da yazmayı bilmiyor. 21 milyonu aşkın kişinin yaşadığı ülkede 70'ten fazla dilin konuşulduğu tahmin ediliyor. 

ChatGPT gibi yapay zeka platformları, Afrika'da konuşulan bine yakın dil için bir şans olabilir. İngilizce ve Etiyopya dillerini birbirine çevirmek üzere makine öğrenimini kullanan bir girişim başlatan Asmelash Teka Hadgu bu konu hakkında şöyle konuşuyor:

Bu projeler doğru yapılırsa eğitime erişimi demokratikleştirmek için muazzam potansiyele sahip.

Independent Türkçe, Washington Post, Africa News

 



Moskova'nın faaliyetleri artarken İngiliz Donanması Rus fırkateynini ve petrol tankerini durdurdu

İngiliz Kraliyet Donanması devriye gemisi "Severn" (gemi hesabı "X" platformu üzerinden)
İngiliz Kraliyet Donanması devriye gemisi "Severn" (gemi hesabı "X" platformu üzerinden)
TT

Moskova'nın faaliyetleri artarken İngiliz Donanması Rus fırkateynini ve petrol tankerini durdurdu

İngiliz Kraliyet Donanması devriye gemisi "Severn" (gemi hesabı "X" platformu üzerinden)
İngiliz Kraliyet Donanması devriye gemisi "Severn" (gemi hesabı "X" platformu üzerinden)

İngiltere Savunma Bakanlığı, dün yaptığı açıklamada, İngiliz devriye gemisinin Manş Denizi'nde takip ettiği bir Rus firkateyni ve petrol tankerini durdurduğunu, Rus donanmasının İngiliz suları etrafındaki faaliyetlerinin son iki yılda yüzde 30 arttığını belirtti.

Bakanlık, Kraliyet Donanması devriye gemisi HMS Severn'in son iki hafta içinde Manş Denizi'nden geçiş yapan Rus firkateyni RFN Stoyky ve tanker Yelnya'yı durdurduğunu açıkladı.

AP’ye göre Severn, sonunda izleme görevini Bretonya açıklarında kimliği belirsiz bir NATO müttefik gemisine devretti.

Bakanlık, İngiltere'nin, kıyılarında konuşlu gemilere ek olarak, NATO'nun Kuzey Atlantik ve Arktik bölgesindeki Rus gemileri ve denizaltılarını izleme misyonu kapsamında İzlanda'ya üç Poseidon keşif uçağı konuşlandırdığını bildirdi.

Bu haber, Savunma Bakanı John Healey'nin gazetecilere, Rus casus gemisi Yantar'ın İskoçya açıklarındaki faaliyetlerini izleyen keşif uçağı pilotlarına lazer ışınları tuttuğunu söylemesinden sadece birkaç gün sonra geldi.

İngiltere, Yantar'ın eylemlerini "pervasız ve tehlikeli" olarak nitelendirerek, topraklarına yönelik herhangi bir ihlale yanıt vermeye hazır olduğunu belirtti.

Haley çarşamba günü yaptığı açıklamada, "Rusya'ya ve Putin'e mesajım şu: Sizi görüyoruz ve ne yaptığınızı biliyoruz" dedi.

Londra'daki Rusya Büyükelçiliği, Haley'nin sözlerine, İngiliz hükümetini "askeri bir saplantıyı körüklemekle" suçlayarak yanıt verdi ve Moskova'nın Birleşik Krallık'ın güvenliğini baltalamaya çalışmadığını ifade etti.


Trump, Müslüman Kardeşler'i terör örgütü ilan etmeyi planlıyor

ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'ın Oval Ofisi'nde gazetecilere konuşuyor (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'ın Oval Ofisi'nde gazetecilere konuşuyor (Reuters)
TT

Trump, Müslüman Kardeşler'i terör örgütü ilan etmeyi planlıyor

ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'ın Oval Ofisi'nde gazetecilere konuşuyor (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'ın Oval Ofisi'nde gazetecilere konuşuyor (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, Müslüman Kardeşler'i "yabancı terör örgütü" ilan etme planının son aşamasında olduğunu doğruladı.

Trump, ilan planıyla ilgili bir soruya yanıt olarak dün sağcı Amerikan haber sitesi Just the News'e, "Mümkün olan en güçlü şekilde yapılacak. Nihai belgeler hazırlanıyor" dedi.

Trump'ın açıklaması, Teksas Cumhuriyetçi Valisi Greg Abbott'un geçen hafta Müslüman Kardeşler ve Amerikan-İslam İlişkileri Konseyi'ni (CAIR) "yabancı terör örgütleri ve ulusötesi suç örgütleri" olarak tanımlamasının ardından geldi.

Abbott, kararında grubun "terör eylemleri gerçekleştiren gruplar da dahil olmak üzere dünya çapındaki yerel şubelere destek sağladığını" ve bu şubelerin faaliyetlerinin çeşitli hükümetler tarafından "terörizme bulaşmaları veya bu ülkeleri istikrarsızlaştırmaya çalışmaları" nedeniyle "kısıtlandığını veya yasaklandığını" söyledi.

CAIR, Abbott'u iftira atmakla suçlayarak, "Başka bir Amerikan Müslüman örgütünü uydurma komplo teorileri ve uydurma sözlerle itibarsızlaştırarak Abbott, bir kez daha ilk önceliğinin Müslümanlara karşı nefret yaymak olduğunu kanıtlıyor" ifadelerini kullandı.


Güney Afrika eski cumhurbaşkanının kızı Rusya'ya savaşçı gönderdiği gerekçesiyle soruşturuluyor

Jacob Zuma (Reuters)
Jacob Zuma (Reuters)
TT

Güney Afrika eski cumhurbaşkanının kızı Rusya'ya savaşçı gönderdiği gerekçesiyle soruşturuluyor

Jacob Zuma (Reuters)
Jacob Zuma (Reuters)

Güney Afrika polisi dün yaptığı açıklamada, eski Cumhurbaşkanı Jacob Zuma'nın kızı Dodozile Zuma-Sambudla ve iki kişinin Ukrayna'da Rusya adına savaşmak üzere 17 kişiyi göndermedeki rolleri nedeniyle soruşturma başlatacaklarını duyurdu.

Şarku'l Avsat'ın Reuters'ten aktardığına göre soruşturma, Zuma-Sambudla'nın üvey kız kardeşi Nkosazana Bonganiini Zuma-Mncube'nin yetkililerden konuyu incelemelerini istemesinin ardından geldi.

Güney Afrika Cumhurbaşkanlığı bu ayın başlarında, yaşları 20 ile 39 arasında değişen adamların, evlerine dönmek için yardım çağrısı yaptıktan sonra paralı asker güçlerine nasıl katıldıklarını araştıracağını açıklamıştı.

Polis yaptığı açıklamada, "Bayan Mankobi, söz konusu adamların sahte iddialarla Rusya'ya çekildiğini ve Ukrayna savaşında kendi bilgileri veya rızaları olmadan savaşmaları için bir Rus paralı asker grubuna teslim edildiğini söylüyor" dedi.

Polis, soruşturma dosyasının daha detaylı inceleme için uzman polis birimine (Şahinler) teslim edildiğini belirtti. Zuma-Sambodla'nın yasal temsilcisi yorum talebine henüz yanıt vermedi.