Ukrayna, savaşı fonlamanın yeni bir yolunu buldu: Devlete para lazım

Özelleştirme adımı kapsamında ünlü Otel Ukrayna, yaklaşık 25 milyon dolara satılığa çıkarılacak (Unsplash)
Özelleştirme adımı kapsamında ünlü Otel Ukrayna, yaklaşık 25 milyon dolara satılığa çıkarılacak (Unsplash)
TT

Ukrayna, savaşı fonlamanın yeni bir yolunu buldu: Devlete para lazım

Özelleştirme adımı kapsamında ünlü Otel Ukrayna, yaklaşık 25 milyon dolara satılığa çıkarılacak (Unsplash)
Özelleştirme adımı kapsamında ünlü Otel Ukrayna, yaklaşık 25 milyon dolara satılığa çıkarılacak (Unsplash)

Ukrayna'nın savaş masraflarını karşılayabilmek için özelleştirmeye gittiği bildirildi. 

Amerikan gazetesi New York Times'ın (NYT) haberinde, Kiev'in bu yaz itibarıyla aralarında büyük bir alışveriş merkezi, otel, çeşitli madencilik ve kimya şirketlerinin yer aldığı devlete ait yaklaşık 20 firmayı açık artırmaya çıkaracağı belirtildi. 

Özelleştirme hamlesinin iki ana hedefi var. İlk olarak bu yılki askeri harcamalar için devlet bütçesindeki 5 milyar dolarlık açığı kapatmak. İkinci hedefse Ukrayna'yı zamanla kendi kendine yeterli hale getirecek yatırımları ülkeye çekerek zayıflayan ekonomiyi güçlendirmek. 

Ukrayna Ekonomi Bakan Yardımcısı Oleksiy Sobolev, NYT'ye açıklamasında şunları söyledi: 

Bütçe tehlikeli bir halde. Makroekonomik durumu istikrarlı tutmak, orduya destek sağlamak ve Rusya'ya karşı savaşı kazanmak için başka para kaynakları bulmamız gerekiyor.

Ukraynalı hukuk firması Aequo'nun ortaklarından Michael Lukaşenko da özelleştirme hamlesinin çok önemli olduğuna işaret ederek şu ifadeleri kullandı: 

Devletin paraya çok ihtiyacı var. Eğer şimdi satıp para bulamazsak, yakında satacak bir şey kalmayacak çünkü mülk ya yok edilecek ya da işgalle elimizden alınacak.

Kiev'in resmi rakamlarına göre ülkede devlete ait yaklaşık 3 bin 100 şirket var. Bunların yarısından azı aktif ve sadece yüzde 15'i gelir sağlıyor. Geçen yıl en az kâr getiren 5 firmanın devlete maliyetinin en az 50 milyon dolar olduğu belirtildi. 

Ukrayna Devlet Mülkiyet Fonu'nun başındaki Vitali Koval, bunun büyük sorun yarattığını söyleyerek "Bu düzeyde bir maliyet, özellikle de her harcamanın dikkatle incelenmesi gereken savaş zamanında kabul edilemez" dedi.

Diğer yandan Ukrayna'daki yolsuzluğun, satıştan elde edilecek gelirlerin etkili şekilde kullanılmasını engelleyebileceğinden de endişeleniliyor.

Kiev merkezli yatırım şirketi Dragon Capital'dan Ievgen Baranov, özelleştirmenin ancak hükümetin "muhtemel alıcılara garanti ve tazminat verebilecek sorumlu bir satıcı olarak hareket etmesi halinde işe yarayacağına" dikkat çekti.

Kiev yönetimi açık artırmaya çıkaracağı varlıklarla en az 100 milyon dolar gelir elde etmeyi planlıyor. Ancak haberde, bu miktarın "Batılı müttefiklerin gönderdiği milyarlarca dolarlık askeri yardım paketlerinin yanında sönük kaldığı" yorumu da paylaşıldı. 

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 24 Şubat 2022'deki emriyle başlayan savaşta Ukrayna'ya en büyük destek ABD'den geldi.

New York merkezli düşünce kuruluşu Dış İlişkiler Konseyi'nin geçen ay yayımladığı rapora göre Washington, savaşın başından beri Ukrayna'ya toplamda 175 milyon dolarlık yardım paketi için onay verdi.

Independent Türkçe, New York Times, Dış İlişkiler Konseyi



Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
TT

Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)

ABD medyası ABC News, Washington’da Beyaz Saray yakınında iki askerin silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Beyaz Saray sözcüsü, Başkan Donald Trump’ın olay hakkında bilgilendirildiğini ve Beyaz Saray’ın kapatıldığını açıkladı.

ABD İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem ise iki Ulusal Muhafız mensubunun Washington’da silahlı saldırıya maruz kaldığını doğruladı, ancak detay vermedi.


İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
TT

İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf

Financial Times, İran’daki elit çevrelerde özellikle Batı ve Arap ülkeleriyle ilişkiler konusunda dış politikanın yeniden şekillendirilmesi gerektiğine dair tartışmaların arttığını bildirdi. Bu tartışmalar, Haziran ayında İsrail ile yaşanan 12 günlük savaşın ardından gündeme geldi.

Habere göre, İran elitleri arasında bir değişim gözlemleniyor; devrimin ikinci kuşağı, üst düzey yetkililer ve yönetim içi önemli isimler bu tartışmalara dahil. Lider Ali Hamaney’in (86) görünürlüğü, İsrailli yetkililerin suikast tehdidi sonrası azaldı ve Hamaney’in yerine geçecek liderle ilgili spekülasyonlar gündeme geldi.

İçerideki pragmatik sesler arasında yer alan Hamza Safavi, İran’ın ABD ve İsrail’e karşı tutumunu yeniden değerlendirmesi gerektiğini vurguluyor ve Çin modelinden örnek veriyor. Eski parlamento üyesi Fazile Haşimi ise Washington ile diplomatik ilişkilerin yeniden kurulmasını ve İran’ın daha açık bir sisteme doğru adım atmasını savunuyor.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times’tan aktardığı analize göre bu tartışmaların kısa vadede sınırlı etkisi olabileceğini, ancak Hamaney sonrası dönemin temel fikir ve nüfuz mücadelesini şimdiden şekillendirdiğini belirtiyor. Halkın, ideolojik çatışmaların ekonomik ve yaşam standartları üzerindeki etkilerinden endişeli olduğu vurgulanıyor.


Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
TT

Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)

İsrail Savunma Bakanı Yoav Katz ile Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ofisinde düzenlenen uzlaşı toplantısında bir araya gelmiş olsalar da aralarındaki gerilim dinmedi. Tartışma, İsrail kamuoyunda büyük tepki yaratırken yorumcular bunu “öğretmenin çocukların kavgasından keyif aldığı bir anaokulu”na benzetiyor.

Anlaşmazlık, Zamir’in 7 Ekim 2023’te Hamas’ın saldırısı sırasında yaşanan “büyük başarısızlıktan” sorumlu tuttukları üst düzey subaylara ceza vermesiyle başladı. Savunma Bakanı Katz ise bu kararların kendisine danışılmadan alındığını söyleyerek uygulamayı reddetti. Uzmanlara göre konu artık yalnızca iki isim arasındaki bir çekişme değil; hükümet ile güvenlik kurumları arasındaki güç mücadelesine dönüşmüş durumda.

Netanyahu’nun bu krizi kendi lehine kullanmaya çalıştığı belirtiliyor. Başbakanın, yaklaşan Likud iç seçimleri öncesinde Katz’ın parti içindeki konumunu zayıflatmak, aynı zamanda Zamir’in ordudaki konumunu da tartışmalı hâle getirmek istediği ifade ediliyor.

Gerilim son olarak dün gece doruğa ulaştı. Netanyahu, iki tarafı barıştırmak için Katz ve Zamir’i birlikte toplantıya çağırdı. Ancak Katz toplantıya zamanında gelmedi ve iki ayrı görüşme yapılmasını tercih ettiğini bildirdi. Netanyahu’nun da bu talebi kabul ettiği aktarıldı.

Netanyahu’dan iki tarafa da mesajlar

Başbakanlık çevreleri, basına yapılan sızıntılarla iki tarafa da mesajlar iletti. Medyaya yansıyan haberlere göre Netanyahu, Katz’ın “Genelkurmay Başkanıyla gereksiz çatışma çıkardığını ve aşırı şekilde saygısız davrandığını” düşünüyor. Öte yandan başka sızıntılarda Netanyahu’nun, “Zamir’in atanmasının hata olduğunu düşündüğü, bağımsız hareket ettiği ve görev öncesi verdiği sözlerden döndüğü” iddia edildi.

fgthy
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz, bir ordu karargahındabir araya geliyor. (İsrail hükümeti)

Bu sızıntılar kamuoyunda tartışma yaratınca, bu kez “askerî çevrelerin kasıtlı olarak gerilimi artırmak için bilgi sızdırdığı” iddia edildi. Netanyahu’ya yakın isimler, başbakanın Katz’ı da Zamir’i de görevden almayı planlamadığını savundu.

Çatışmanın kökeni

Gerilim, Zamir’in Hamas saldırısı sırasında güney cephesinden sorumlu komutanlara disiplin cezaları vermesi ve terfi listesini bakanlığa danışmadan hazırlamasıyla büyüdü. Katz, buna karşılık terfileri askıya aldı ve ordu içi incelemelerin yeniden araştırılmasını içeren başka bir komisyon kurdu.

Zamir, yapılan tüm atama ve cezaların “profesyonel askerî kararlar” olduğunu savunurken, Katz bunu “otoriteye başkaldırı” olarak niteliyor. Netanyahu ise hem Zamir’i “bakanı yok saymakla”, hem de Katz’ı “gerilimi tırmandırmakla” eleştirdi.

Orduyu suçlama stratejisi

Haaretz gazetesi, yaşananları “7 Ekim hükümetinin tüm sorumluluğu orduya yükleme çabasının” bir parçası olarak değerlendirdi. Gazete, hükümetin “kamuoyunun orduya güvenini sarsmayı, atamaları siyasallaştırmayı ve Genelkurmay Başkanı’nı küçük düşürmeyi” amaçladığını iddia etti.

Strateji uzmanı Efrahim Ganor da Maariv’e yaptığı açıklamada, yaşananların “devlet güvenliğini tehlikeye atan bir skandal” olduğunu belirterek, “Gerçek bir devlet adamı önceliğini güvenliğe ve ülkenin geleceğine verirdi” dedi.

Lapid’den Netanyahu’yu sıkıştıracak hamle

İsrail muhalefet lideri Yair Lapid, gelecek hafta ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze krizinin çözümü ve rehinelerin serbest bırakılması için sunduğu 20 maddelik planı Knesset’e oylatacağını açıkladı. Lapid’in amacı, bu plana karşı çıkan koalisyon partilerini zor durumda bırakarak Netanyahu’yu ABD yönetimi karşısında sıkıştırmak.

Lapid, muhalefetteki ortağı Avigdor Liberman’ı da plana destek vermeye ikna etmeye çalışıyor. “İsrail halkı, Başkan Trump’ın rehinelerin serbest bırakılması için yürüttüğü cesur girişime minnettardır” diyen Lapid, tüm partilere plana destek çağrısı yaptı.