Sirke aldanmayın: Trump korkutucu derecede akıllı

Rakipleri kazanamayacakları bir Cumhuriyetçi Parti adaylığı için çekişirken, eski ABD Başkanı tam bir kampanya moduna çoktan girdi bile. Bitmek bilmeyen skandallara rağmen, Trump siyasetin kurallarını bir kez daha baştan yazıyor

Trump artık Cumhuriyetçilerin başkan adaylığı yarışında partili rakiplerinden o kadar önde ve onların görüş alanının o kadar dışında ki yüzünü genel seçim mücadelesine çevirdi (AFP)
Trump artık Cumhuriyetçilerin başkan adaylığı yarışında partili rakiplerinden o kadar önde ve onların görüş alanının o kadar dışında ki yüzünü genel seçim mücadelesine çevirdi (AFP)
TT

Sirke aldanmayın: Trump korkutucu derecede akıllı

Trump artık Cumhuriyetçilerin başkan adaylığı yarışında partili rakiplerinden o kadar önde ve onların görüş alanının o kadar dışında ki yüzünü genel seçim mücadelesine çevirdi (AFP)
Trump artık Cumhuriyetçilerin başkan adaylığı yarışında partili rakiplerinden o kadar önde ve onların görüş alanının o kadar dışında ki yüzünü genel seçim mücadelesine çevirdi (AFP)

Jon Sopel 

Bir yargıcın Donald Trump'ın milyar dolarlık bir dolandırıcılık suçu işlediğini ilan ettiği hafta, altın bir kural öne çıkıyor: Sirke aldanmayın. Siz mahkemeleri ya da Cumhuriyetçi Parti'nin ikinci münazarasının utanç verici gösterisini izlerken Beyaz Saray'a ulaşmaya çalışan Trump, Amerikan siyasetinin kurallarını bir kez daha baştan yazmakla meşgul.

2016 seçimleri sırasında Cumhuriyetçilerin önseçimlerini takip ederken kendimi karla kaplı Iowa'da buldum. Trump burada (beklenmedik şekilde) Evanjelik bir mega kilisede konuşma yapacaktı.

Orada Trump'ın oğlu Don Jr.'a rastladım. Sohbet ettik ve babasının "sıradan bir mavi yakalı işçi olduğunu ve (anlamlı bir duraksama) sadece biraz daha iyi bir banka hesap bakiyesi bulunduğunu" halkın anlaması gerektiğini söyledi. Gerçekten de öyle.

Bu hafta Trump'ı, Otomotiv İşçileri Sendikası'nın (Union of Auto Workers/UAW) son derece önemli bir grev eylemi gerçekleştirdiği Michigan'ın Detroit şehrinin dışındaki bir otomobil parçaları fabrikasını ziyaret ettiğini gördüğümde bu tekrar aklıma geldi. Şimdi bana kulak verin. Burada birkaç küçük pürüz var. Trump'ın ziyaret ettiği fabrikayı UAW temsil etmiyor ve greve katılan bazı kişilerin Trump'ın kampanya ekibi tarafından otobüslerle getirildiği ve sendika işçisiymiş gibi görünmeleri için kendilerine ödeme yapıldığı yönünde iddialar var. Ama hadi bunu boş verelim.

Mesele Trump'ın ABD'nin pas kuşağını (ABD'nin Ortabatı ve Kuzeydoğu kısımlarını kapsayan, eskiden güçlü bir sanayiye sahip bölgesi -çn.) Ronald Reagan Kütüphanesi'nde düzenlenen Cumhuriyetçilerin ikinci münazarasının yapıldığı güneş kuşağına (ABD'nin en güneşli kesimlerini kapsayan güney bölgesi -çn.) tercih etmesi. Ve bu önemli bir şey.

Trump artık Cumhuriyetçilerin başkan adaylığı yarışında partili rakiplerinden o kadar önde ve onların görüş alanının o kadar dışında ki yüzünü, tam 14 ay sonraki genel seçim mücadelesine çevirdi. Ve bunu yaparak akıllılık ediyor. Birçok Demokrat ve Trump karşıtı Cumhuriyetçi için korkutucu bir durum.

Washington'da geçirdiğim süre boyunca Biden yönetimindeki Beyaz Saray, Trump etrafında dönen en son psikodrama ne olursa olsun buna dahil olmadı. Bize Biden'ın, selefinin çıkardığı curcunayı dikkate alamayacak kadar ülkeyi yönetmekle meşgul olduğunu içtenlikle söylüyorlardı.

Ancak bu hafta Trump, 2016'da kazandığı ve 2020'deyese Biden'ın aldığı kilit önemdeki salıncak eyalet Michigan'a gideceğini duyurdu. Ardından ABD Başkanı da grevdeki otomotiv işçilerini ziyaret ederek onları destekleyeceğini açıkladı. Biden'ın ekibi, onun mavi yakalı Amerikalılara, Trump'tan daha iyi bir dost olmasının nedenini anlatan bir TV reklamı da yayımladı. Bunlar seçime birkaç ay kala beklenecek şeyler.

Perşembe akşamıysa Arizona'da (kilit önemdeki bir başka salıncak eyalet) olan ABD Başkanı, anayasaya saygısız davrandığı ve tehlikeli bir otokrat olduğu gerekçesiyle Donald Trump'ı yerden yere vurdu. Trump yokmuş gibi davranmak buraya kadarmış.

ABD siyasetindeki geleneğe göre Cumhuriyetçilerin önseçim sürecinde parti tabanınızı kazanmak için elinizden geleni yaparak kürtaj, göç, silahlara destek gibi hassas konularla ilgili ortaya partizan duyguları pekiştiren söylemleri bolca atarsınız. Adaylığı garantiledikten sonra da bağımsızları, yüzer gezer oyları ve benzer seçmenleri kazanmak için deli gibi merkeze kayarsınız.

Tıpkı kardelenler ve nergisler bahçelerimizde imkansız görünen ve beklenmedik şekilde erkenden açarken küresel ısınmayla ilgili endişelenmemiz gibi, Amerika'da da genel seçim sezonu çok erken başlamış gibi geliyor.

Trump'ın bu haftaki Detroit ziyaretinin ardında bu yatıyor. Bir de başka bir önemli politika alanı daha var; yani kürtaj. Donald Trump'ın, başkanlığı sırasında Yüksek Mahkeme'ye aşırı muhafazakar üç yargıç atadığını ve bu yargıçların Roe-Wade kararının bozulmasında rol oynadığını vurgulamakta fayda var. Ve Trump haklı olarak bu kararın onun sayesinde bozulduğunu söyleyerek böbürlenecek.

Ancak onlarca yıldır Hıristiyan sağın hummalı rüyası olmasına rağmen bunun Cumhuriyetçiler için pek popüler olmadığı ve siyasi açıdan maliyetli olduğu ortaya çıktı. Fakat kürtaj hiçbir zaman Donald Trump'ın temel inançlarından biri değildi; Donald Trump'ın tek temel inancı Donald Trump'tır.

Bu yüzden Trump kürtajı az çok imkansız hale getirecek yasalar teklif eden eyaletlere saldırmaya başladı. Florida 6 haftadan sonra kürtajı yasadışı hale getiren bir yasayı kabul etti; tabii ki birçok kadın 6. haftada hamile olup olmadığını bilmiyor. Trump, 6 haftalık yasağın "korkunç bir şey ve korkunç bir hata" olduğunu söyleyerek sağcı grupların öfkesine yol açtı.

Hâlâ partinizin adaylığı için mücadele ediyorsanız bunu yapmazsınız.

Bu kurnaz, hesaplı bir siyaset. ABC ve The Washington Post için yapılan bir anket, Demokrat Parti'nin yangıncı kanadının yangına odun atmasına neden oldu: Anket, teke tek karşılaşmada Trump'ı Biden karşısında 9 puan önde gösteriyordu.

Bunun bir uç değer olması mümkün, hatta muhtemel. Ancak Trump'ın ikinci bir dönemi kazanmasını ve bunun yaratacağı tüm o kaosu engellemek istiyorsanız, omuz silkmekle yetinmek bir seçenek değil. Belki de bu yüzden Biden yönetimindeki Beyaz Saray, Trump tehdidini çok daha ciddiye alıyor.

Tüm bunlar Cumhuriyetçi Parti'nin ikinci münazarasını, asla gerçeği olamayacak özentilerin küçük bir performansı gibi gösterdi. Sahnedeki 7 kişi birbirinin sözünü kesti, Fox sunucuları kontrolü kaybetti ve TV'den izleyenlerin büyük bir kısmının bu kakofoniden kaçmak için kanal değiştirdiğini düşünüyorum. Kaybeden iki yarı finalist arasında üçüncülük için oynanan Dünya Kupası play-off maçının tüm heyecanı, gerilimi ve draması vardı; yani bunların hiçbiri yoktu.

Bütün bunlar olurken New York'ta bir yargıç bu hafta Donald Trump ve oğullarının, daha düşük oranlarla borç alabilmek için otellerinin ve golf sahalarının değerini yapay bir şekilde şişirerek uzun yıllar boyunca dolandırıcılık suçu işlediğini tespit etti. Tam da siyaset sezonunu yeniden yazarken Trump, siyasi yerçekimi kanunlarına meydan okumada hâlâ esrarengiz bir yeteneğe sahip gibi görünüyor.

Independent Türkçe



ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
TT

ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)

Eski ABD Başkanı Donald Trump, New York Ceza Mahkemesi’ndeki jürinin, pornografik film oyuncusu Stormy Daniels ile yaşadığı iddia edilen kısa süreli ilişkiyi gizlemek için 2016 seçimleri sırasında iş kayıtlarında tahrifat yaptığına dair iddialarla ilgili kritik bir karar vermek üzere dün (Çarşamba) görüşmelere başlamasıyla, seleflerinin hiçbirine benzemeyen bir kader anıyla karşı karşıya.

‘Sus parası’ davasında haftalarca süren tanık çağırma ve incelemeler sunma sürecinin ardından Trump'ın kaderi, New York'tan 12 üye ve 6 yedek üyeden oluşan ve her an karar verebilecek olan jürinin elinde. ABD'nin eski başkanının cezai suçlamalarla yargılanmasıyla sonuçlanacak bu tarihi görev haftalar da sürebilir.

dferrfbfrtb
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın dünkü (çarşamba) duruşmaya katılırken çizilmiş bir resmi (Reuters)

Trump, 2016 seçimleri sırasında gerçek adı Stephanie Clifford olan Daniels'ı susturmak için kendisine yapılan 130 bin dolarlık ödemeyi gizlemek amacıyla şirketi Trump Organization'ın kayıtlarında tahrifat yaptığı gerekçesiyle 34 suçlamayla karşı karşıya. O yıl Trump, Demokrat rakibi Hillary Clinton'ı mağlup etmişti.

7 erkek ve 5 kadın

Yargıç Juan Merchan'ın 7 erkek ve 5 kadından oluşan jüriye müzakerelerle ilgili talimatlar ve usul kuralları hakkında bilgi vermesinin ardından, jüri, dün yerel saatle 11:30'dan kısa bir süre önce kararı değerlendirme sürecine başlamak üzere özel bir odaya girdi. Jürinin tartışmaları gizli olacak, ancak Yargıç Merchan'a ifadeleri yeniden dinlemek veya kanıtları görmek için not gönderebiliyorlar. Ayrıca karara varmaları ya da varamamaları halinde mahkemeyi bu şekilde bilgilendirecekler. Diğer yandan Merchan jüriye, “Buradaki kanıtları değerlendirmek benim sorumluluğum değil, bu sizin işiniz” mesajını verdi.

Manhattan'da ikamet eden ve profesyonel geçmişleri olan jüri üyeleri, Avukat Cohen ve Daniels'ın ifadeleri de dahil olmak üzere sık sık duruşmadaki ifadelerle meşgul görünüyorlardı. Birçoğu notlar aldı ve tanıkların, Manhattan savcılarının ve Trump'ın avukatlarının sorularını yanıtlamalarını dikkatle izledi.

sdfvbgrntyhumı
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın destekçileri dün (çarşamba) Manhattan'daki adliye binasının önünde toplandı. (AFP)

Trump'ın mahkûm edilebilmesi için jüri üyelerinin makul bir şüphenin ötesinde, ticari kayıtlarda tahrifat yaptığına ya da bu kayıtların yanlış girilmesine neden olduğuna ve bunu aldatma niyetiyle ve başka bir suç işleme ya da gizleme niyetiyle yaptığına kanaat getirmeleri gerekiyor. Yasaya göre, savcıların bu unsurlardan birini ya da ikisini kanıtladığını tespit edemezlerse, Trump'ı beraat ettirmeleri gerekiyor.

Savcılar, Trump'ın kampanya finansmanı yasası ihlallerini gizlemek için ticari kayıtlarda tahrifat yaptığını ve seçimi teşvik etmek veya engellemek için komplo kurduğunu iddia ederek eyalet seçim yasasını ihlal ettiğini iddia ediyor.

‘Aşağılayıcı’ koşullar

Müzakerelerin başlamasına saatler kala Trump, dün sabah adliyeye gitmek üzere Trump Tower'dan ayrılmadan önce sosyal medya ağında duruşma, Yargıç Merchan ve eski avukatı Michael Cohen hakkında kapsamlı bir konuşma daha yayınladı.

New York Ceza Mahkemesi’ni ‘Kanguru Mahkemesi!’ olarak adlandıran Trump, Yargıç Merchan'ın, iddia edilen eylemlerinin o zamanki avukatı Cohen'in tavsiyesi üzerine gerçekleştirildiği gerekçesiyle kendisini savunmasını engellediğini iddia etti. Trump'ın avukatları Mart ayında mahkemeye bu savunmaya itibar etmeyeceklerini söylemişlerdi. Trump ayrıca, Cohen'i kastederek “Benden çalarken yakalanan evsiz adam dışında ortada bir suç yoktu!” dedi.

Anayasa uzmanları, herhangi bir mahkûmiyet kararının Trump'ın seçimlere adaylığını koymasını ya da seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyeceğini söyledi.

Herhangi bir jüri kararının oybirliğiyle alınması gerekiyor. Müzakereler sırasında, duruşmanın her dakikasında mahkeme salonunda oturan altı yedek jüri üyesi, hasta ya da başka bir şekilde müsait olmayan bir jüri üyesinin yerine geçmeleri gerekmesi ihtimaline karşı ayrı bir odada tutulacak. Böyle bir durumda, yedek jüri üyesi yerine oturduktan sonra müzakereler yeniden başlayacak.

Trump'ın olası mahkumiyeti, başkanlığa adaylığını koymasını veya seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyecek. (Anayasa uzmanları)

Trump suçlu bulunursa, New York Şehri Denetimli Serbestlik Dairesi'nin zorunlu mahkûm incelemesi de dahil olmak üzere, kendisi için ‘aşağılayıcı’ kabul edilen koşullarla karşı karşıya kalabilir. Mahkemenin denetimli serbestlik bürosu hakimler için sunum raporları hazırlıyor. Burada Trump'la kişisel geçmişi, akıl sağlığı ve mahkumiyetine yol açan koşullar hakkında mülakat yapılacak.

Hapse girecek mi?

Eski savcılar, Trump'ın davadaki herhangi bir suçlamadan suçlu bulunması halinde, New York'un ceza adaleti sisteminde hüküm giymiş suçlulara yapılan rutin muamele ve olası bir temyiz için zaman çizelgesi hakkında bilgilendirilmesi de dahil olmak üzere, Trump için olası deneyimlerin bir karışımını çizdiler. Trump'ın eski bir başkan ve 5 Kasım'daki başkanlık seçimlerinin muhtemel Cumhuriyetçi adayı olması nedeniyle, cezaevine gönderilmesi halinde Gizli Servis'in kendisini nasıl koruyacağı ve ev hapsine mahkûm edilmesi halinde kampanya etkinliklerine seyahat etmesine izin verilip verilmeyeceği gibi olağanüstü hususlar da söz konusu olacak.

trhyju
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (Çarşamba) oturumun bitiminden sonra gazetecilere seslendi. (AP)

Merchan, Trump'ın 4 Nisan 2023'te çağrılmasının ilk gününden itibaren, Trump'ın seçim kampanyasını yürütme becerisine müdahale etmekten hoşlanmadığını söylemişti. Merchan, “O ABD Başkanlığı’na aday. Açıkçası, ABD Anayasası Birinci Değişikliği hakları çok önemli” ifadelerini kullanmıştı.

Merchan, 6 Mayıs'ta olası bir hapis cezası verme konusundaki isteksizliğini dile getirmiş ve suçlu bulunması halinde Trump'ın hapsedilmesinin yükünü taşıyacak diğer kişilerle ilgili endişelerini ifade ederek hapishaneyi ‘gerçekten son çare’ olarak tanımlamıştı. “Bu cezayı uygulamak zorunda kalacak insanlar için endişeleniyorum: Mahkeme memurları, infaz koruma memurları, Gizli Servis görevlileri ve diğerleri” şeklinde konuşan Merchan, ‘hapishanenin söz konusu olmadığı’ uyarısında bulundu.

Merchan duruşma sırasında Trump'a, “Eğer gerekli ve uygunsa bunu yapacağımı anlamanızı istiyorum” dedi.

Ancak hukuk uzmanları, sabıka kaydı bulunmayan 77 yaşındaki Trump için hapis cezasının pek olası görünmediğini söyledi. E sınıfı ağır suçlar 16 aydan dört yıla kadar hapisle cezalandırılabiliyor. Trump'ın suçlu bulunması halinde belirlenecek en önemli husus, bir devlet tesisinde ya da özel bir ortamda bir tür hapis cezasıyla mı yoksa şartlı tahliye yoluyla daha az kısıtlayıcı bir deneyimle mi karşı karşıya kalacağı.